MONITORING STRATEGII ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA GMINY LIMANOWA ZA 2016 ROK Spis treści 1. ZAŁOŻENIA BADAŃ MONITORUJĄCYCH ............................................................................................ 3 2. STRUKTURA DEMOGRAFICZNA GMINY LIMANOWA ....................................................................... 3 3. SYSTEM EDUKACJI W GMINIE LIMANOWA ........................................................................................ 6 4. KULTURA ..................................................................................................................................................... 8 5. RYNEK PRACY I BEZROBOCIE W GMINIE LIMANOWA .................................................................... 9 6. SYTUACJA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH W GMINIE LIMANOWA ............................................. 12 7. PRZEMOC W RODZINIE........................................................................................................................... 14 8. POMOC SPOŁECZNA. ZAGROŻENIE MARGINALIZACJĄ I WYKLUCZENIEM SPOŁECZNYM . 16 9. CHARAKTERYSTYKA DOMINUJĄCYCH PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH GOSPODARSTW DOMOWYCH OBJĘTYCH POMOCĄ SPOŁECZNĄ. ............................................................................. 17 10. WSKAŹNIKI REALIZACJI CELÓW W 2016 ROKU .......................................................................... 20 11. SPIS TABEL I WYKRESÓW ................................................................................................................. 23 2 1. Założenia badań monitorujących Raport z monitoringu z wdrażania w 2016 roku Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych dla Gminy Limanowa na lata 2016-2021 został przygotowany w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej. Dokument składa się z dwóch części. Pierwsza część obejmuje diagnozę zjawisk i problemów społecznych. W prezentowanej obecnie pracy, poza analizą pierwotnego badania diagnostycznego dokonanego w ramach opracowanej Strategii (…), wszędzie gdzie to tylko było możliwe, dokonano porównań wyników. Obecna diagnoza łączy w sobie elementy analizy z analizą porównawczą. Druga część raportu obejmuje analizę stopnia realizacji Strategii – realizacja założeń w poszczególnych priorytetowych kierunkach działań. Monitoring założeń obejmuje stopień realizacji przedsięwzięć w ramach wyznaczonych celów strategicznych oraz kierunków działania. Celem zmonitorowania zostały określone wskaźniki realizacji, dzięki którym istnieje realna możliwość określenia stopnia realizacji założonych celów oraz kierunków działań. 2. Struktura demograficzna Gminy Limanowa Prezentację wyników badań monitorujących z roku 2016 na temat struktury demograficznej Gminy Limanowa rozpoczyna charakterystyka liczby osób zamieszkałych na obszarze gminy. Zbiór danych, którymi zespół badawczy posługiwał się w trakcie studiów, to dane zastane Urzędu Gminy w Limanowej – Wydziału Spraw Obywatelskich i Obrony Cywilnej, które zostały poddane tzw. analizie wtórnej. Na poniższym wykresie przedstawiono liczbę mieszkańców gminy. Badania dwuletnie, począwszy od 2012 roku wykazały tendencję wzrostową liczby mieszkańców. Wykres 1. Liczba mieszkańców Gminy Limanowa w latach 2012 – 2016 25500 25237 24889 25000 24559 24500 24000 2012 rok 2014 rok 2016 rok Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z UG Na terenie Gminy Limanowa w roku monitorującym zamieszkiwało ogółem 25 237 osób. Nastąpiło zwiększenie się liczby mieszkańców od 2012 roku o 678 osób. 3 Badanie obejmowało również liczbę mieszkańców zamieszkałych na obszarze gminy ze względu na miejscowość zamieszkania. W stosunku do 2012 roku nastąpił wzrost liczby mieszkańców w większości miejscowości. Zmniejszenie się tej liczby zanotowano w miejscowościach: Kanina, Makowica, Młynne, Pasierbiec. Tabela 1.Liczba mieszkańców Gminy Limanowa w latach 2012-2016 ze względu na miejscowość zamieszkania 2012 rok 2014 rok 2016 rok Miejscowość l osób % l osób % l osób % Bałażówka 131 0,5 138 0,6 140 0,6 Kanina 612 2,5 611 2,5 605 2,4 Kisielówka 485 2 483 1,9 495 2,0 Kłodne 1058 4,3 1047 4,2 1058 4,2 Koszary 779 3,2 781 3,1 783 3,1 Lipowe 815 3,3 824 3,3 826 3,3 Łososina Górna 285 1,2 288 1,2 287 1,1 Makowica 231 0,9 224 0,9 223 0,9 Męcina 3321 13,5 3351 13,5 3396 13,5 Młynne 1385 5,6 1377 5,5 1370 5,4 Mordarka 2633 10,7 2664 10,7 2722 10,8 Nowe Rybie 717 2,9 735 3 733 2,9 Pasierbiec 530 2,2 521 2,1 520 2,1 Pisarzowa 2009 8,2 2038 8,2 2072 8,2 Rupniów 1526 6,2 1567 6,3 1623 6,4 Siekierczyna 1756 7,2 1800 7,2 1847 7,3 Sowliny 773 3,1 789 3,2 781 3,1 Stara Wieś 4028 16,4 4119 16,5 4207 16,7 Stare Rybie 357 1,5 371 1,5 382 1,5 Walowa Góra 426 1,7 434 1,7 437 1,7 Wysokie 702 2,9 727 2,9 730 2,9 Razem Gmina 24559 100 24889 100 25237 100,0 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z UG Kolejną cechą demograficzną, która została poddana analizie wtórnej w ramach badania monitorującego jest wiek mieszkańców gminy. Mieszkańców zbadano pod kątem ekonomicznych grup wiekowych. Prezentuje to poniższa tabela. 4 Tabela 2. Liczba mieszkańców Gminy Limanowa w latach 2012-2016, ze względu na ekonomiczne grupy wiekowe Przedprodukcyjny Produkcyjny Poprodukcyjny Razem L. osób % L. osób % L. osób % L. osób 2012 6239 25,4 15207 61,9 3113 12,7 24 559 2014 6177 24,8 15503 62,3 3209 12,9 24 889 2016 6166 24,4 15685 62,2 3386 13,4 25 237 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z UG Udział procentowy mieszkańców gminy w wieku przedprodukcyjnym w badaniu początkowym wynosił 25,4%. W 2016 roku zmniejszył się do 24,4%. Nastąpiło zmniejszenie się liczby mieszańców w tej kategorii wiekowej o 73 osoby, tj. o 1 punkt procentowy. Z kolei udział procentowy osób w wieku poprodukcyjnym z roku na rok zwiększa się, co widoczne jest w zestawieniu zawartym w tabeli powyżej. W 2016 roku udział tej grupy wiekowej wzrósł do 13,4%. Dokonując analizy demograficznej określonej zbiorowości uwzględniono odniesienie jej układu do modelu struktury ludności według płci i wieku zwanego piramidami wieku. Ich wykresy wraz z opisem zaprezentowano poniżej. Model pierwszy wskazuje na społeczeństwo rozwijające się, charakteryzuje się dużym przyrostem naturalnym i przewagą osób młodych. Dominację stanowią kobiety w wieku 20–35 lat i mężczyźni w wieku 40–50 lat. W wieku powyżej 65 lat dominują kobiety. Drugi model – zastojowy, jest charakterystyczny dla społeczeństw, w których obserwuje się długie dożywanie seniorów – powyżej 15 %. W tym modelu odsetek ludności w wieku przedprodukcyjnym wynosi 25 %, zerowy przyrost naturalny, a wskaźniki urodzeń i zgonów są do siebie zbliżone. Trzeci model – regresywny, to społeczeństwo, w którym liczebność urodzeń jest mniejsza niż liczba zgonów, co w długotrwałej perspektywie doprowadzić może do wymarcia danej populacji. Wykres 2. Podstawowe rodzaje struktur ludności według płci i wieku. Źródło: opracowanie własne na podstawie J.Z Holzer: Demografia. Warszawa 2003. 5 W Gminie Limanowa w 2016 roku, również jak w poprzednich latach, biorąc pod uwagę powyższe modele, mamy do czynienia (jeszcze) z modelem progresywnym. Na ten model wskazuje jednoznacznie: większa liczba osób młodych (24,4% ogółu badanej populacji) niż osób starszych (13,4 % ogółu populacji). Niepokojącym zjawiskiem demograficznym jest jednak zmniejszenie się w badanym okresie czasu „młodych mieszkańców”, a powiększanie się udziału mieszkańców w wieku poprodukcyjnym. Mimo tych problemów Gmina Limanowa nadal pozostają młodą demograficznie gminą. Urodzenia i zgony, przyrost naturalny, zawarte małżeństwa. W roku monitorującym urodziło się na terenie gminy 338 dzieci, tj. o 14 dzieci mniej niż w roku badań podstawowych. Z kolei liczba zgonów wynosiła 174. Przyrost naturalny dla gminy nadal pozostawał dodatni. W 2016 roku zawarto 233 małżeństwa (o 18 zawartych małżeństw więcej niż w 2012 roku). Tabela 3. Urodzenia, zgony i przyrost naturalny w Gminie Limanowa w latach 2012-2016 Urodzenia Zgony PN 2012 352 195 157 2014 363 188 175 2016 338 174 164 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z UG 3. System edukacji w Gminie Limanowa W Gminie Limanowa obsługą placówek oświatowych zajmuje się Gminny Zespół Obsługi Szkół. Liczba dzieci uczęszczających do 15 oddziałów przedszkolnych przy szkołach podstawowych (gminnych) zwiększyła się w porównaniu z poprzednim rokiem szkolnym z 464 dzieci do 473 w roku badania monitorującego. Liczba dzieci uczęszczających do przedszkoli innych niż publiczne również uległa zwiększeniu ze 111 do 172 dzieci. 6 Tabela 4. Oddziały przedszkolne przy szkołach podstawowych i przedszkola niepubliczne w Gminie Limanowa liczba dzieci w roku liczba dzieci w szkolnym roku szkolnym Oddziały przedszkolne przy szkołach podstawowych 2015/2016 2016/2017 Szkoła Podstawowa im Juliana Tuwima w Kaninie 17 12 Szkoła Podstawowa im Królowej Jadwigi w Wysokiem 17 9 Zespół Szkół im. St. Wyspiańskiego w Mordarce 66 62 Zespół Szkół im. ks. Józefa Górszczyka w Pisarzowej 31 29 Zespół Szkół im. Jana Pawła II w Męcinie 42 41 Szkoła Podstawowa im. Konstytucji 3 Maja w Męcinie 14 16 Szkoła Podstawowa im. Królowej Korony Polskiej w Kłodnem 38 40 Zespół Szkół nr 1 im. B. Westerplatte w Starej Wsi 36 45 Zespół Szkół im. Stanisława Konarskiego w Starej Wsi 19 30 Szkoła Podstawowa nr 1 im. T Kościuszki w Siekierczynie 21 19 Szkoła Podstawowa nr 2 im. Z. Krasińskiego w Siekierczynie 27 31 Zespół Szkół im. Wł. Reymonta w Pasierbcu 35 40 Szkoła Podstawowa w Młynnem 36 30 Zespół Szkół im. St. Wyspiańskiego w Rupniowie 50 48 Szkoła Podstawowa im. Marii Dąbrowskiej w Nowym Rybiu 15 21 Razem gmina 464 473 liczba dzieci w roku liczba dzieci w szkolnym roku szkolnym Przedszkola Niepubliczne 2015/2016