„LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI GMINY SZREŃSK” NA LATA 2016-2023 2 Spis treści 1. WSTĘP ..............................................................................................................................................5 2. PRZYCZYNY PRZYSTĄPIENIA DO OPRACOWANIA PROGRAMU REWITALIZACJI ...................................6 3. METODOLOGIA PROJEKTU REWITALIZACJI 2016-2023 ......................................................................7 4. ANALIZA STANU ISTNIEJĄCEGO ...................................................................................................... 11 4.1 CHARAKTERYSTYKA OGÓLNA GMINY SZREŃSK ..................................................................... 11 5. ANALIZA WSKAŹNIKOWA - Diagnoza czynników i zjawisk kryzysowych- ( wskaźniki gorsze niż wartość referencyjna dla całej Gminy Szreńsk oznaczono w tabelach kolorem czerwonym) ................... 13 5.1 WSKAŹNIKI SPOŁECZNE ........................................................................................................ 13 5.2 Wskaźnik oceny podsystemu społecznego dotyczący bezrobocia .......................................... 13 5.3 Wskaźnik oceny podsystemu społecznego dotyczący skali korzystania z pomocy społecznej . 20 5.4 Wskaźnik oceny podsystemu społecznego dotyczący poziomu bezpieczeństwa .................... 25 5.5 Wskaźnik oceny podsystemu społecznego dotyczące obciążenia demograficznego ............... 26 5.6 Wskaźniki oceny podsystemu społecznego dotyczące aktywności mieszkańców w organizacji pozarządowych ............................................................................................................................ 31 5.7 Wskaźniki oceny podsystemu społecznego dotyczącego udziału w życiu publicznym ............ 33 6. WSKAŹNIKI GOSPODARCZE............................................................................................................. 34 6.1 Wskaźniki oceny podsystemu gospodarczego dotyczące poziomu przedsiębiorczości mieszkańców ............................................................................................................................... 35 6.2 OPIS JAKOSCIOWY WYKORZYSTANIA PUBLICZNYCH OBIEKTÓW ZABYTKOWYCH W CELU INTEGRACJI SPOŁECZNEJ .............................................................................................................. 39 7. Wskaźniki środowiskowe ................................................................................................................ 40 7.1 Opis jakościowy sfery technicznej ......................................................................................... 40 8. CHARAKTERYSTYKA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO - WYNIKI ANALIZY WSKAŹNIKOWEJ ................ 42 9. SFERA SPOŁECZNA – POGŁĘBIONA ANALIZA OBSZARÓW NAJBARDZIEJ ZDEGRADOWANYCH W MIEJSCOWOŚCIACH SZREŃSK I MIĄCZYN DUŻY- ( ZE WSKAZAŃ GOPS) ................................................... 47 10. ZAŁOŻENIA LOKALNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI ..................................................................... 53 11. CHARAKTERYSTYKA OBSZARU WSKAZANEGO DO REWITALIZACJI - ZASIĘG I UZSADNIENIE.............. 55 3 12. Potencjał i bariery Gminy Szreńsk ................................................................................................... 62 13. OPIS PRZEPROWADZONYCH KONSULTACJI SPOŁECZNYCH ORAZ WNIOSKI DLA LOKALNEGO ROGRAMU REWITALIZACJI ..................................................................................................................... 66 14. Planowany efekt rewitalizacji oraz wizja,cele i kierunki działań mające na celu eliminację lub ograniczenie negatywnych zjawisk społecznych ..................................................................................... 78 15. PLANOWANE DZIAŁANIA REWITALIZACYJNE W LATACH 2016-2023 WRAZ ZE ŹRÓDŁAMI FINANSOWANIA .................................................................................................................................... 83 16. PLAN ZADAŃ NA LATA 2016-2023................................................................................................... 83 16.1 Obszary problemowe w ramach, których realizowane będą projekty uzupełniające dające efekt synergii ............................................................................................................................. 110 17. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA .............................................................................................................. 112 18. WDRAŻANIE LOKALNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI ................................................................. 113 18.1 Mechanizmy zapewnienia komplementarności ................................................................... 113 19. RAMY FINANSOWE LOKALNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI GMINY SZREŃSK ............................ 127 20. PLANOWANE ŹRÓDŁA FINANSOWANIA PROCESU REWITALIZACJI................................................. 128 21. ZGODNOŚĆ Z DOKUMENTAMI STRATEGICZNYMI NA POZIOMIE GMINY........................................ 130 21.1 STRATEGIA ROZWOJU GMINY SZREŃSK NA LATA 2016-2022 .............................................. 130 21.2 GMINNA STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH GMINY SZREŃSK NA LATA 2016-2022 ......................................................................................................................... 136 21.3 GMINNY PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH I PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII NA TERENIE GMINY SZREŃSK NA ROK 2016 .......................... 138 21.4 GMINNY PROGRAM WSPIERANIA RODZINY NA LATA 2016-2018 ........................................ 139 21.5 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY SZREŃSK. ................................................................................................................................... 140 22. SYSTEM WDRAŻANIA, MONITORINGU I OCENY SKUTECZNOŚCI DZIAŁAŃ ORAZ WPROWADZANIA MODYFIKACJI W REAKCJI NA ZMIANY W OTOCZENIU PROGRAMU REWITALIZACJI ............................... 143 22.1 System monitoringu Programu Rewitalizacji ....................................................................... 143 22.2 SYSTEM MONITOROWANIA, OCENY I AKTUALIZACJI PROGRAMU ....................................... 148 22.3 KOMUNIKACJA SPOŁECZNA ................................................................................................ 149 4 22.4 Partycypacja społeczna ....................................................................................................... 150 22.5 Diagnozowanie obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji: ....................................... 150 23. PODSUMOWANIE ......................................................................................................................... 153 5 1. WSTĘP „Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Szreńsk” na lata 2016 – 2023 został opracowany zgodnie z Wytycznymi w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014 – 2020, Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju z dnia 2 sierpnia 2016 roku. Prace nad programem rewitalizacji prowadzono zgodnie z zapisem art. 2.1. ustawy z dnia 9 października 2015 roku o rewitalizacji, w którym rewitalizację rozumieć należy jako: „proces wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych, prowadzony w sposób kompleksowy, poprzez zintegrowane działania na rzecz lokalnej społeczności, przestrzeni i gospodarki, skoncentrowane terytorialnie, prowadzone przez interesariuszy rewitalizacji na podstawie gminnego programu rewitalizacji”. Przed rozpoczęciem procedury opracowania Lokalnego Programu Rewitalizacji w Gminie sfinalizowano prace nad Strategią Rozwoju Gminy Szreńsk na lata 2016 – 2022, Gminnym Programem Wspierania Rodziny na lata 2016-2018 oraz Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Przeciwdziałania Narkomanii na terenie Gminy Szreńsk na 2016 rok, natomiast równolegle z przygotowaniem LPR opracowano projekt Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych na lata 2016-2023. Pozwoliło to na wykorzystanie znacznych zasobów danych przy diagnozowaniu potrzeb rewitalizacyjnych i planowaniu rewitalizacji. Podobny horyzont czasowy tworzenia głównych dokumentów strategicznych i programowych w Gminie stanowi znaczne ułatwienie dla zachowania spójności w tych dokumentach. W sytuacji, w której Gmina posiada nowo opracowaną strategię rozwoju w części diagnostycznej niniejszego programu rewitalizacji skupiono się wyłącznie na diagnozie zjawisk kryzysowych w Gminie oraz jej poszczególnych obszarach. Nie powtarzano danych zebranych i zawartych w strategii rozwoju, opisujących sytuację gminy na tle województwa i kraju. Przedkładany Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Szreńsk na lata 2016 - 2023 jest efektem współpracy i zaangażowania władz lokalnych, Zespołu Zadaniowego ds. koordynacji prac nad Lokalnym Programem Rewitalizacji Gminy Szreńsk, pracowników Urzędu Gminy, przedstawicieli instytucji publicznych, przedsiębiorców, organizacji pozarządowych, zaproszonych do współpracy konsultantów, a nade wszystko: mieszkańców Gminy. Dokument został opracowany w sposób uspołeczniony. Włączenie strony społecznej zostało zaplanowane i wpisane również w etap wdrażania zapisów programu, ich monitorowania oraz ewaluacji, a 6 także wprowadzania ewentualnych modyfikacji i aktualizacji. Dokument ten składa się z części i są to: wstęp, zgodność programu z dokumentami strategicznymi, analiza stanu istniejącego, analiza wskaźnikowa, charakterystyka obszaru zdegradowanego – wyniki analizy wskaźnikowej, opis przeprowadzonych konsultacji społecznych, planowane działania rewitalizacyjne na lata 2016-2023 wraz ze źródłami finansowania,