68 Q4 2016 INTERVIEW HENK NIJBOER ‘HET WAS ECHT GoedIN DE SECTOR’ mis 338098_Q42016_068-073_Interview8098_Q42016_068-073_Interview Nijboer.inddNijboer.indd 6868 229-11-169-11-16 12:0312:03 Q4 2016 69 338098_Q42016_068-073_Interview8098_Q42016_068-073_Interview Nijboer.inddNijboer.indd 6969 229-11-169-11-16 12:0412:04 70 Q4 2016 Tekst: Marc Schweppe Beeld: Jesse Kraal De ‘rode ridder’ van het Binnenhof volgt de ontwikkelingen binnen het accountantsberoep nog altijd nauwgezet. Je kunt als politiek goed gedrag niet bij wet afdwingen, beseft hij. En de accountant heeft maar één klant: de maatschappij. wee jaar geleden was Henk Nijboer de aanjager De AFM was hard over de kwaliteit, de politiek was hard van het verbeterplan In het publiek belang, dat de over de onafh ankelijkheid. Er waren schandalen, de accountantssector zelf mocht opstellen. Bij de moraal was soms ver te zoeken. Dat bij elkaar genomen Tpresentatie van dat plan, in september 2014, was hij was genoeg om te zeggen: ‘de sector is in crisis’. Er zijn positief: dit had de politiek zelf niet zo kunnen doen. ook veel publieke instellingen die op het oordeel van de Inmiddels zijn we ruim twee jaar verder. Op zijn bureau accountant moeten vertrouwen. Maar dat kon niet, want in Den Haag ligt het eerste rapport van de Monitoring de kwaliteit was op dat moment onvoldoende.” Commissie Accountancy (MCA), dat enkele dagen eerder In plaats van keihard in te grijpen (“waartoe ik bereid is gepresenteerd. De inhoud is voor hem al gesneden was”) koos de politiek er voor om de sector zelf voorstel- Groningse koek: “Ik vind het een prima rapport. Ze len te laten doen om de kwaliteit te verbeteren. “Zo’n zeggen niet dat het niet goed gaat, alleen maar ‘we zijn er kwaliteitsverbetering, al die maatregelen, dat kun je nog niet’.” nooit bij wet afdwingen. Het zijn serieuze aanbevelingen, waarmee de sector ook serieus aan de slag is gegaan - in Wie hem door zijn jongensachtige, studentikoze uit- ieder geval de grote accountantskantoren, de kleinere straling onderschat vergist zich. Nijboer (33) heeft als kantoren moeten nog volgen. De kwaliteit, de onafh anke- fi nancieel woordvoerder van zijn partij een machtige lijkheid: dat speelt daar net zozeer en misschien zelfs wel positie. Inmiddels zit hij ruim vier jaar voor de PvdA in meer. We zijn nu twee jaar verder. Ik heb nooit gezegd de Tweede Kamer. Met collega-politici als Jesse Klaver en ‘als je dit hebt gedaan dan ben je er’. De fundamentele Pieter Omtzigt behoort hij tot de nieuwe generatie discussie, over de onafh ankelijkheid, voor wie doe je het, kritische volgers van de zittende macht. Als econoom wat hoort daar voor beloning bij en wat voor bestuurs- wil Nijboer het mkb stimuleren, jeugdwerkeloosheid model: die discussie gaat verder. Als daarvoor vanuit de bestrijden en vooral: de fi nanciële sector weer dienstbaar sector serieuze voorstellen worden gedaan, zal ik dat maken. Bankiers, durfi nvesteerders, fi scalisten en toejuichen.” Hij hoopt daarom van harte dat accountants accountants neemt hij op de korrel. Ieder incident in besluiten ‘elkaar in de ogen te kijken’ en zich af te vragen de krant is goed voor een stel venijnige vragen aan de wat er nog beter kan. “Ik neem ook de oproep van de minister van Financiën. “Je kunt als politiek goed gedrag commissie aan de politiek ter harte om niet hier door- niet bij wet afdwingen”, beseft hij. “De houding van de heen te marcheren en als een gek wetgeving te willen accountant, de fi scalist, de notaris zou er op gericht moe- produceren. Maar ik houd het wel in de gaten. Als er ten zijn om te doen wat de wetgever heeft bedoeld. Als je volgend jaar nog geen zinvolle discussie hierover heeft ergens zou wonen waar iedereen alles deed wat niet bij plaatsgevonden, moeten we wel kijken waar de sector wet verboden was, leefde je in een onleefb aar land.” dan staat.” CRISIS STOKPAARDJES Toen Nijboer in 2012 in de Kamer kwam zag hij een Eén van Nijboers stokpaardjes is vergroting van het accountantsberoep dat vooral onder elkaar specialisti- aantal onafh ankelijke wetenschappers en hoogleraren in sche discussies voerde over de techniek van het vak. de accountancy, die je nu “met een loep moet zoeken”. De maatschappelijke voeling was naar de achtergrond Wat hem betreft is er “niks mis mee dat er af en toe een verdwenen, stelt hij. “Het was echt goed mis in de sector. partner verbonden is aan een kantoor en tegelijk ´ 338098_Q42016_068-073_Interview8098_Q42016_068-073_Interview Nijboer.inddNijboer.indd 7070 229-11-169-11-16 12:0412:04 Q4 2016 71 ‘ HET SLECHTSTE WAT JE KUNT DOEN IS DENKEN ‘WE ZIJN ER’ EN MET JE ARMEN OVER ELKAAR GAAN ZITTEN. DAN WEET JE ZEKER DAT HET WEER MIS GAAT.’ 338098_Q42016_068-073_Interview8098_Q42016_068-073_Interview Nijboer.inddNijboer.indd 7171 229-11-169-11-16 12:0412:04 72 Q4 2016 ‘ ALS JE ERGENS ZOU gebiedt of verbiedt wat. Dan wordt het partner model bijvoor- WONEN WAAR IEDEREEN CV beeld verboden, salarissen zijn maximaal die-en-die norm, de ALLES DEED WAT NIET opdrachtbepaling vindt niet meer vanuit het bedrijf plaats, BIJ WET VERBODEN WAS, dat moet iemand anders doen. Niet de AFM trouwens, dan LEEFDE JE IN EEN krijgt die wel erg veel petten op, eerder een onafh ankelijk insti- ONLEEFBAAR LAND.’ tuut. Begrijp me niet verkeerd, ik ben zeker niet voornemens zoiets te doen, maar dat krijg je onderwijs geeft en anderen het vak bij- natuurlijk wel als je niet vol- brengt”. Maar er moet aan academici vooral HENK NIJBOER doende beseft wat je maatschap- kritisch, onafh ankelijk denken worden Drs. Henk Nijboer (1983) is pelijke rol is.” bijgebracht “en dat kan niet als je allemaal sinds 20 september 2012 lid Het is voor Nijboer niet genoeg verbonden bent aan kantoren”. van de Tweede Kamer voor als er straks een positief de Partij van de Arbeid. Hij De Foundation for Auditing Research (FAR), werd in 2003, pas negentien AFM-rapport ligt en er geen het instituut dat zich richt op onderzoek naar jaar oud, gekozen als lid van incidenten meer in de krant de kwaliteit van de accountantscontrole, is Provinciale Staten van staan. “Niets doen is voor elke wat Nijboer betreft een prima initiatief, maar Groningen. Een functie die sector een slecht advies. Dingen hij vier jaar lang combineer- niet het antwoord op dat pleidooi voor onaf- de met een studie economie kunnen altijd beter. Er worden hankelijke wetenschappers: “Het is voor mij aan de Rijksuniversiteit fouten gemaakt, dat is niet erg, nog niet de manier waarop je een fundamen- Groningen. maar je moet wel de ambitie tele discussie voert over de sector, over zaken Aan de Universiteit Leiden hebben om het beter te doen. hield hij zich daarna als als ‘wie is nou de klant’. Dat is niet degene student-assistent bezig met Voor accountants lijkt de ergste die de rekening betaalt. De klant is de wetenschappelijk onderzoek storm te zijn geluwd. Het slecht- maatschappij, daar doen ze het voor.” De naar gedragseconomie en ste wat je dan kunt doen is accountant moet nadrukkelijker nadenken sociale zekerheid. Aan die denken ‘we zijn er’ en met je universiteit deed hij vervol- over wat die maatschappij van een goed- gens promotieonderzoek armen over elkaar gaan zitten. keurende accountantsverklaring verwacht. naar de hervorming van de Dan weet je zeker dat het weer De bredere accountantsverklaring die er sociale zekerheid. Tegelijk mis gaat. Je moet juist in die inmiddels ligt, is een stap in de goede rich- werkte hij als coördinerend luwte doorwerken aan verdere beleidsmedewerker bij de ting, maar nog niet voldoende: “Wat ik ver- directie Algemene Financiële verbetering.” wacht is dat het niet alleen boekhoudkundig en Economische Politiek Ook in een steeds digitaler klopt, maar ook iets zegt over de gezondheid (AFEP), onderdeel van het omgeving heeft het accountants- van het bedrijf. Dat besef is er nog te weinig, ministerie van Financiën. beroep zeker toekomst, wat het Nijboer woont in Groningen het is allemaal vooral juridisch ingegeven.” en is woordvoerder fi nanciën ambitieuze PvdA-Kamerlid Terwijl ondernemers in het FD klagen dat voor de PvdA. Zijn grote betreft. “Risico’s veranderen. accountants vooral tijd moeten steken in het voorbeeld is Wim Kok. Nieuwe bedrijven kunnen heel volgen van de regelgeving en het voldoen “Hij bracht Nederland een snel immens groot worden en miljoen banen, welvaart aan streng toezicht, ziet Nijboer heus nog en een goed lopende ook weer snel inzakken. Er moet wel ruimte voor een goed gesprek tussen economie.” iemand zijn die kan zeggen of de opdrachtgever en accountant over de bevin- cijfers kloppen en wat de risico’s dingen tijdens de controle. “Er is volgens mij zijn. Zeker risico’s ten aanzien niets in de regels dat een fatsoenlijk gesprek van fraude en continuïteit, dat is verbiedt. Alleen het declareren van zo’n iets wat de maatschappij moet adviesgesprek mag natuurlijk niet, want weten. Maar je zult wel moeten er bestaat immers een scheiding tussen blijven veranderen. Ik ben er van controle en advies, dat heeft mijn voorgan- overtuigd dat het model er over ger Ronald Plasterk in de wet vastgelegd.” tien jaar heel anders uitziet dan nu. Ook anders dan we nu LOMP kunnen bevroeden. Het is altijd Als maatregelen politiek moeten worden beter als een sector dat zelf afgedwongen wordt het lomp, weet hij. “Je aanpakt en zelf doordenkt. 338098_Q42016_068-073_Interview8098_Q42016_068-073_Interview Nijboer.inddNijboer.indd 7272 229-11-169-11-16 12:0412:04 Q4 2016 73 Als veranderingen noodzakelijk zijn kun je beter voorop in de peilingen heeft Nijboer nog alle vertrouwen in een lopen dan achteraan.” goede verkiezingsuitslag. Maar als een kamerzetel niet meer haalbaar is gaat hij met plezier iets anders doen.