ZARZĄD POWIATU BRODNICKIEGO PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA POWIATU BRODNICKIEGO na lata 2020 – 2025 z perspektywą do 2030 roku Brodnica, 2019/2020 r. Program Ochrony Środowiska Powiatu Brodnickiego na lata 2020-2025 z perspektywą do 2030 roku Spis treści I. Wstęp ........................................................................................................................ 4 1. Podstawa prawna i cel opracowania ............................................................................. 4 2. Zakres i metody opracowania ....................................................................................... 4 3. Informacje i wytyczne z powiatowych dokumentów strategicznych i programowych 6 II. Analiza stanu środowiska Powiatu Brodnickiego .............................................. 13 1. Dane ogólne ................................................................................................................. 13 2. Rzeźba terenu, budowa geologiczna, kopaliny i gleby ............................................... 18 3. Wody powierzchniowe i podziemne, gospodarka wodno-ściekowa ........................... 26 4. Formy ochrony ustanowione na podstawie ustawy o ochronie przyrody .................. 40 5. Lasy, flora i fauna ....................................................................................................... 43 6. Klimat, powietrze ......................................................................................................... 48 7. Hałas ............................................................................................................................ 58 8. Pola elektromagnetyczne ............................................................................................. 66 9. Poważne awarie i poważne awarie przemysłowe ........................................................ 70 10. Środowisko i zdrowie ................................................................................................... 70 11. Analiza SWOT ............................................................................................................. 74 III. Gospodarka odpadami .................................................................................... 76 IV. Wytyczne z dokumentów krajowych i wojewódzkich ....................................... 88 1. Polityka ekologiczna państwa ..................................................................................... 88 2. Program ochrony środowiska województwa kujawsko-pomorskiego ........................ 91 V. Sprawozdanie z realizacji Programu Ochrony Środowiska Powiatu Brodnickiego na lata 2015-2018 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2022 ................................................................................................................................. 95 VI. Cele i priorytety polityki ochrony środowiska ................................................. 101 VII. Kierunki ochrony środowiska....................................................................... 102 1. Poprawa jakości środowiska ..................................................................................... 103 2. Zrównoważone wykorzystanie surowców, materiałów, wody i energii .................... 108 3. Ochrona i racjonalne użytkowanie zasobów przyrodniczych .................................. 110 2 Program Ochrony Środowiska Powiatu Brodnickiego na lata 2020-2025 z perspektywą do 2030 roku 4. Działania systemowe w ochronie środowiska ........................................................... 113 VIII. Poziomy celów długoterminowych ........................................................... 116 IX. Rodzaj i harmonogram przedsięwzięć proekologicznych ............................... 118 X. Środki niezbędne do osiągnięcia celów, zarządzanie Programem .................. 120 1. Mechanizmy prawno-ekonomiczne .......................................................................... 120 2. Środki finansowe ....................................................................................................... 121 XI. System monitoringu i oceny realizacji Programu ............................................ 128 XII. Streszczenie w języku niespecjalistycznym ................................................. 131 XIII. Wykorzystane materiały i opracowania .................................................. 133 3 Program Ochrony Środowiska Powiatu Brodnickiego na lata 2020-2025 z perspektywą do 2030 roku I. Wstęp 1. Podstawa prawna i cel opracowania Zgodnie z art. 17 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2019 r., poz. 1396 ze zm.) organy wykonawcze województwa, powiatu i gminy, w celu realizacji polityki ochrony środowiska, sporządzają programy ochrony środowiska. Programy te uwzględniają cele zawarte w strategiach, programach i dokumentach programowych, o których mowa w ustawie z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju. Zgodnie z art. 13 ustawy - Prawo ochrony środowiska, polityka ochrony środowiska to zespół działań mających na celu stworzenie warunków niezbędnych do realizacji ochrony środowiska, zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju. Zasada zrównoważonego rozwoju, zgodnie z art. 3 pkt 50 ustawy Prawo ochrony środowiska, pod pojęciem zrównoważony rozwój, rozumie się taki rozwój społeczno-gospodarczy, w którym następuje proces integrowania działań politycznych, gospodarczych i społecznych, z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów przyrodniczych, w celu zagwarantowania możliwości zaspokajania podstawowych potrzeb poszczególnych społeczności lub obywateli zarówno współczesnego pokolenia, jak i przyszłych pokoleń. Dla samorządu powiatowego, program ochrony środowiska sporządza Zarząd Powiatu, a uchwala Rada Powiatu. Uchwalony przez Radę, na podstawie art. 18 ustawy, program ochrony środowiska jest podstawą działań w kierunku stworzenia warunków niezbędnych do realizacji ochrony środowiska, w tym realizacji wybranych programów branżowych. Programy ochrony środowiska, w związku ze zmianami ustawy Prawo ochrony środowiska, służą realizacji polityki ochrony środowiska, a nie jak wcześniej realizacji polityki ekologicznej państwa, jednak obecny program należy traktować jako kontynuację programu przejętego przez Radę Powiatu w Brodnicy w 2015 r. Z wykonania programu organ wykonawczy powiatu sporządza co 2 lata raporty, które przedstawia radzie powiatu. 2. Zakres i metody opracowania Spełniając wymogi ustawowe Zarząd Powiatu Brodnickiego przystąpił do opracowania kolejnej edycji Programu Ochrony Środowiska Powiatu Brodnickiego. Przyjęto, że Program obejmować będzie lata 2020-2025 z perspektywą do 2030 roku. 4 Program Ochrony Środowiska Powiatu Brodnickiego na lata 2020-2025 z perspektywą do 2030 roku Podstawę do sporządzenia oceny stanu środowiska Powiatu Brodnickiego stanowiły przede wszystkim dane i materiały Starostwa Powiatowego w Brodnicy oraz jednostek organizacyjnych powiatu, powiatowych służb, inspekcji i straży oraz powiatowej osoby prawnej. W pracach nad Programem wykorzystano ponadto wszelkie dostępne materiały i opracowania, w tym: Kujawsko-Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Bydgoszczy, Urzędu Marszałkowskiego Województwa Kujawsko-Pomorskiego w Toruniu, Generalnej Inspekcji Ochrony Środowiska, Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Bydgoszczy, Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Bydgoszczy, Powiatowej Stacji Sanitarno- Epidemiologicznej w Brodnicy, Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Gdańsku, Urzędu Statystycznego w Bydgoszczy, Nadleśnictw Brodnica i Skrwilno oraz innych. Pierwszy etap opracowania objął przegląd dokumentów i opracowań programowych i strategicznych w przedmiotowym zakresie oraz ocenę stanu środowiska Powiatu Brodnickiego. Analizą objęto dokumenty i opracowania strategiczne, programowe i planistyczne na szczeblu krajowym, wojewódzkim i powiatowym, które mają istotne znaczenie dla konstrukcji niniejszego Programu. Ocena stanu środowiska zawiera analizę stanu środowiska na obszarze Powiatu w zakresie poszczególnych komponentów przyrodniczych oraz identyfikację i rejonizację zagrożeń środowiska w kontekście polityki ochrony środowiska państwa i województwa, a także w kontekście wymagań i standardów Unii Europejskiej. Drugi etap prac to: określenie celów, priorytetów i kierunków polityki ochrony środowiska, poziomy celów długoterminowych, rodzaj i harmonogram przedsięwzięć ekologicznych na terenie Powiatu oraz środki niezbędne do osiągnięcia celów, w tym mechanizmy prawno-ekonomiczne i środki finansowe na realizację celów. Program Ochrony Środowiska Powiatu Brodnickiego jest podstawowym instrumentem do realizacji zadań własnych Powiatu w zakresie polityki ochrony środowiska, które będą w całości lub w części finansowane ze środków będących w jego dyspozycji, zadań koordynowanych lub inicjowanych przez Powiat oraz wytycznych do planów i programów branżowych. Dokument jest wersją Programu, zastępującą Program ochrony środowiska Powiatu Brodnickiego, który został przyjęty przez Radę Powiatu w Brodnicy uchwałą nr XII/66/2015 z dnia 3 listopada 2015 roku. Projekt nowej edycji Programu, zaakceptowany przez Zarząd Powiatu Brodnickiego, poddano strategicznej ocenie oddziaływania na środowisko, procedurze opiniowania i udostępniono do wglądu wszystkim zainteresowanym. 5 Program Ochrony Środowiska Powiatu Brodnickiego na lata 2020-2025 z perspektywą do 2030 roku 3. Informacje i wytyczne z powiatowych dokumentów strategicznych i programowych Podstawowym dokumentem określającym kierunki rozwoju powiatu jest Strategia Rozwoju Powiatu Brodnickiego, która