Plan Odnowy Miejscowości Sromowce Niżne na lata 2016 - 2022 Załącznik nr 1 do Uchwały Nr XVIII/166/2016 Rady Gminy Czorsztyn z dnia 28 października 2016 r. PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI SROMOWCE NIŻNE NA LATA 2016 – 2022 Gmina Czorsztyn www.czorsztyn.pl Maniowy, listopad 2015 r. 2 Plan Odnowy Miejscowości Sromowce Niżne na lata 2016 - 2022 Prowadzenie sesji: dr Edyta Bieniek - Białas Dyrektor Instytutu Doradztwa Europejskiego - Innowacja s. c. mgr Wacław Klepacki Zastępca dyrektora Instytutu Doradztwa Europejskiego - Innowacja s. c. Organizacja i obsługa sesji: Urząd Gminy Czorsztyn z siedzibą w Maniowach Instytut Doradztwa Europejskiego - Innowacja s. c. Opracowanie dokumentu: Instytut Doradztwa Europejskiego - Innowacja s. c. dr Edyta Bieniek- Białas mgr Wacław Klepacki mgr Joanna Pietrzyk Specjalne podziękowania dla wszystkich uczestników sesji za pomoc w opracowaniu niniejszego dokumentu Spis treści 3 Plan Odnowy Miejscowości Sromowce Niżne na lata 2016 - 2022 WPROWADZENIE ............................................................................................. 5 I. Charakterystyka miejscowości .......................................................................... 7 I.I Historia ................................................................................................ 7 I.II Położenie geograficzne ............................................................................ 8 II. Inwentaryzacja zasobów służąca ujęciu stanu rzeczywistego ................................ 10 II.I Rolnictwo i gospodarka ........................................................................... 10 II.II Demografia........................................................................................... 11 II.III Rynek pracy ....................................................................................... 12 II.IV Oświata ............................................................................................ 15 II.V Zdrowie ............................................................................................... 18 II.VI Pomoc społeczna ................................................................................ 19 II.VII Bezpieczeństwo .................................................................................. 19 II.VIII Kultura ............................................................................................ 20 II.IX Koło Gospodyń Wiejskich ..................................................................... 21 II.X Sport, turystyka i rekreacja ...................................................................... 22 III. Infrastruktura techniczna ............................................................................ 26 III.I Gospodarka wodna i ściekowa ................................................................... 26 III.II Gospodarka odpadami komunalnymi ....................................................... 27 III.III Gospodarka energetyczna i CO .............................................................. 29 III.IV System komunikacji ............................................................................. 29 III.V Zestawienie zasobów sołectwa Sromowce Niżne ........................................ 30 IV. Analiza SWOT .......................................................................................... 32 V. Opis planowanych zadań inwestycyjnych i przedsięwzięć aktywizujących społeczność lokalną ............................................................................................................ 34 Podsumowanie .................................................................................................. 43 Załączniki ........................................................................................................ 44 4 Plan Odnowy Miejscowości Sromowce Niżne na lata 2016 - 2022 WPROWADZENIE Plan Odnowy Miejscowości jest dokumentem strategicznym określającym rozwój wsi w sferze społeczno - gospodarczej na lata 2016 – 2022. Został on opracowany w celu stworzenia całościowej wizji rozwoju miejscowości, uwzględniającej czynniki zewnętrzne i wewnętrzne wpływające na możliwość realizacji planowanych działań oraz umożliwienia beneficjentom pozyskania środków zewnętrznych na ich realizację. Plan Odnowy Miejscowości przygotowany został wspólnie z mieszkańcami Sołectw, aby realizowane zadania odpowiadały rzeczywistym potrzebom mieszkańców i mogły w pełni wykorzystać istniejący potencjał i szanse rozwoju miejscowości. Mieszkańcy mieli możliwość wypowiedzenia się podczas konsultacji społecznych. Zadania ujęte w Planie Odnowy Miejscowości wpisują się w założenia Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 – 2020, szczególnie w cele zawarte w działaniu „Podstawowe usługi i odnowa wsi na obszarach wiejskich”. Plan może stanowić również dokument pomocniczy przy planowaniu działań współfinansowanych z Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego 2014 – 2020 Oś priorytetowa 11 Rewitalizacja Przestrzeni Regionalnej, Działanie 11.2 Odnowa obszarów wiejskich. Plan Odnowy Miejscowości zawiera charakterystykę miejscowości, w której będą realizowane projekty, planowane kierunki jej rozwoju, inwentaryzacje zasobów służące ujęciu stanu rzeczywistego, mocne i słabe strony miejscowości, planowane przedsięwzięcia oraz szacunkową wycenę oraz harmonogram planowanych działań. Specyfika Planu Odnowy Miejscowości polega nie tylko na tym, że ma zdecydowanie zdecentralizowany, lokalny charakter, obejmujący ograniczony teren jednego miasta, ale również na tym, że jest ukierunkowany na zagadnienia cywilizacyjno - kulturowe, koncentruje się na prostych, lokalnych przedsięwzięciach, które prowadzić mają do poprawy standardu i jakości życia mieszkańców. Ma mniej pro-gospodarczy, a bardziej pro-społeczny charakter. Dzięki temu może stanowić doskonałe uzupełnienie strategii rozwoju całej gminy, która zazwyczaj koncentruje się na zagadnieniach infrastrukturalnych. Ogólnym celem Planu jest stworzenie warunków do podniesienia standardu życia społecznego i atrakcyjności turystycznej gminy jako miejsca zamieszkania lokalnej ludności. Jest to szczególnie ważne w dzisiejszej sytuacji, gdy prawie każde miasto oferuje konkurencyjną pod względem podstawowych usług publicznych i ogólnodostępnych „wyższego rzędu” alternatywę zamieszkania, gdy istnieje łatwość wyjazdu za granicę a rolnictwo traci swą atrakcyjność jako źródło utrzymania, co prowadzi m.in. do migracji młodych ludzi do większych miast i za granicę. Opracowanie planu rozwoju miejscowości to wyzwanie, przed którym stanęli mieszkańcy i wszystkie aktywne społeczności lokalne zaangażowane w działania rozwojowe podejmowane w swoim środowisku. 5 Plan Odnowy Miejscowości Sromowce Niżne na lata 2016 - 2022 Stworzenie i realizacja Planu mają korzystny wpływ na tempo i charakter rozwoju miejscowości. Ułatwia on zdefiniowanie występujących na badanym terenie problemów, pozwala zatem na skuteczniejsze ich rozwiązywanie, a w rezultacie na zdynamizowanie rozwoju społecznego i gospodarczego na przedmiotowym terenie. Niniejszy plan jest planem otwartym stwarzającym możliwość aktualizacji w zależności od potrzeb społecznych i uwarunkowań finansowych. Oznacza to, że mogą być wpisywane nowe zadania oraz może zmienić się kolejność ich realizacji w zależności od dostępności środków z funduszy europejskich. Uwzględniane będą również nowe potrzeby zgłaszane przez mieszkańców, władze samorządowe gminy, organizacje pozarządowe i nieformalne grupy mieszkańców oraz sektor publiczny i prywatny. 6 Plan Odnowy Miejscowości Sromowce Niżne na lata 2016 - 2022 I. Charakterystyka miejscowości I.I Historia Sromowce Niżne są jedną z najstarszych wsi na całym Podhalu. Według legend wieś założyli jeńcy tatarscy. Prawdopodobnie Kościół został ufundowany już w 1282 roku przez biskupa Pawła z Przemiankowa jako wotum za uwolnienie z więzienia. Historyczne początki wiązały się prawdopodobnie z nazwą Przekop „Precop”, która mogła pochodzić od pobliskiego przełomu Dunajca. Nazwa jest notowana w roku 1323 wraz z nazwiskiem sołtysa „Soblinus dictum Sram”. Od roku 1350 są już dwie wioski – Sramovicz Superiori i Sramovicz Inferiori. Wieś należała do starostwa czorsztyńskiego, a potem czorsztyńskich dóbr rodu Drohojowskich. Drewniany kościołek, istniejący do dziś, wzniesiono w 1513 roku, był on jednak w czasie swojej historii niszczony – jak podczas powodzi w 1534 i 1608 roku i wielokrotnie przebudowywany. Gruntownie przerobiony (lub odbudowany) został w XVII wieku. W 1777 roku w Sromowcach było 68 domostw i 442 mieszkańców, w 1869 roku już 95 domostw i 542 mieszkańców. Od lat 30 - stych XIX wieku nastąpił rozwój spływów przez Przełom Pieniński i rozwój turystyki na trasie Czerwony Klasztor – Trzy Korony. W latach 1907 - 1914 działało Schronisko Oddziału Pienińskiego Towarzystwa Tatrzańskiego im. Wincentego Pola, a w 1930 roku powstało Schronisko Śląskie – dziś Schronisko Trzy Korony. Istniejące do dziś, Polskie Stowarzyszenie Flisaków Pienińskich na rzece Dunajec swoje powstanie miało miejsce w 1934 roku. Współcześnie ze Sromowcami Niżnymi związane są takie wydarzenia jak powstanie obecnego symbolu miejscowości w 2006 roku, tj. Kładki rowerowo – pieszej na Dunajcu. W kolejnych latach 2007 – 2008 we wsi powstała nowoczesna oczyszczalnia ścieków a miejscowość została całkowicie skanalizowana. Rysunek 1.1 Mapa miejscowości Sromowce Niżne Źródło: Pieniny-serwis.pl 7 Plan Odnowy Miejscowości Sromowce Niżne na lata 2016 - 2022 I.II Położenie geograficzne Sromowce Niżne to wieś położona w południowej części województwa małopolskiego, w powiecie nowotarskim, w gminie Czorsztyn. Gmina