Filozofski fakultet Maja Lasić HRVATSKA DRAMA U KAZALIŠNOM ŽIVOTU MOSTARA 1879. - 2010. GODINE DOKTORSKI RAD Zagreb, 2018. Filozofski fakultet Maja Lasić HRVATSKA DRAMA U KAZALIŠNOM ŽIVOTU MOSTARA 1879. - 2010. GODINE DOKTORSKI RAD Mentor: Akademik Boris Senker Zagreb, 2018. Faculty of Humanities and Social Sciences Maja Lasić CROATIAN DRAMA IN THE THEATER LIVING OF MOSTAR 1879 - 2010 YEARS DOCTORAL THESIS Mentor: Akademik Boris Senker Zagreb, 2018. ŽIVOTOPIS MENTORA Boris Senker rođen je u Zagrebu 1947. Gimnaziju je pohađao u Puli; maturirao 1966. Komparativnu književnost i anglistiku studirao je na Filozofskom fakultetu u Zagrebu, gdje je 1971. diplomirao, a 1982. doktorirao obranivši disertaciju o kazališnom radu Milana Begovića. Od 1971. radio kao asistent, potom docent (1983-1990), izvanredni profesor (1990-1996) te redoviti profesor (od 1996. do umirovljenja 2015) na Katedri za teatrologiju u Odsjeku za komparativnu književnost na Filozofskom fakultetu u Zagrebu. Dva puta bio je pročelnik Odsjeka te u dva mandata voditelj Poslijediplomskoga i doktorskoga studija književnosti, izvedbenih umjetnosti, filma i kulture. Od 1990. radi i kao vanjski urednik u Leksikografskom zavodu Miroslav Krleža u Zagrebu, prvo Bibliografije kazališta (objavljena 2004. u 2 toma) a potom Kazališnoga leksikona (u izradi). U novinama, časopisima, enciklopedijama i leksikonima od 1970. objavljuje prijevode, recenzije, članke, eseje i studije, uglavnom o kazalištu i dramskoj književnosti dvadesetoga stoljeća. Od 1985. do 1991. i ponovno od 1995. do 2000. vodio je kazališnu kroniku u književnom časopisu "Republika". Znanstvene i stručne knjige (sve objavljene u Zagrebu): Redateljsko kazalište (1977, prošireno izdanje 1984), Sjene i odjeci (1984), Kazališni čovjek Milan Begović (1985), Begovićev scenski svijet (1987), Pogled u kazalište (1990), Zapisi iz zamračenog gledališta (1996), Hrvatski dramatičari u svom kazalištu (1996), Kazališne razmjene (2002), Pozornici nasuprot (2003), Bard u Iliriji (2006), Uvod u suvremenu teatrologiju I (2010), Teatrološki fragmenti (2011), Uvod u suvremenu teatrologiju II (2013) i dvodijelna Hrestomatija novije hrvatske drame (2000-01). Kao stipendist Fulbrightove zaklade boravio je od siječnja do lipnja 1985. u New Yorku (na NYU). Bio je sudionik niza teatroloških i slavističkih savjetovanja u Hrvatskoj i inozemstvu (Zagreb, Osijek, Split, Dubrovnik, Hvar, Pula; Udine, Rim, Pariz, Los Angeles, Boston, Washington, Providence i dr.) te nekoliko godina vodio lektorat iz književnosti na Zagrebačkoj slavističkoj školi u Dubrovniku i Puli. Od 2011. voditelj je znanstvenoga skupa Dani Hvarskoga kazališta. Suator je ili autor 30-ak dramskih tekstova. Redoviti je član Hrvatske akademije znanosti i umjetnosti od 2012. godine. SADRŽAJ Sažetak ........................................................................................................................................ 1 Summary ..................................................................................................................................... 3 1 Uvod .................................................................................................................................... 6 2 Metodološke naznake istraživanja o hrvatskoj drami u kazališnom životu Mostara (1879. – 2010.)................ .................................................................................................................................... 7 2.1 Ciljevi istraživanja o hrvatskoj drami u kazališnom životu Mostara .......................... 9 3 Mostarske izvedbe hrvatske drame ..................................................................................11 4 Teatrološko-teatrografski pristup u proučavanju hrvatske drame u kazališnom životu Mostara ……………………………………………………………………………………………13 4.1 Način prikupljana podataka za istraživanje o hrvatskoj drami u kazališnom životu Mostara (1879. – 2010.) .................................................................................................................... 14 4.2 Kulturolško socijalni i povijesni okvir područja i grada Mostara .......................... 16 5 Periodizacija kazališnog života Mostara ......................................................................... 20 5.1 Predinstitucionalno razdoblje kazališnog života u Mostaru ..................................... 20 5.2 Institucionalno kazališno Mostarsko razdoblje ......................................................... 23 5.2.1 Narodno pozorište Mostar .................................................................................... 23 5.2.2 Hrvatsko narodno kazalište Mostar ...................................................................... 24 5.2.3 Pozorište lutaka Mostar ........................................................................................ 25 5.2.4 Lutkarsko kazalište Mostar ................................................................................... 26 5.2.5 Mostarski teatar mladih (MTM) ......................................................................... 27 6 Hrvatska drama u kazališnom životu Mostara za vrijeme Austro-Ugarske monarhije (1879. - 1918.) ……………………………………………………………………………………………28 6.1 Hrvatska drama u putujućim kazališnim družinama ................................................. 29 6.2 Teatrografski prikaz predstava i protagonista hrvatske drame na mostarskim pozornicama u razdoblju od 1879. do 1918. godine.......................................................................... 35 6.2.1 Repertoar – kronološki slijed predstava koje pripadaju hrvatskoj drami, a koje su izvedene na Mostarskim pozornicama (1878.-1918.): .................................................................. 35 6.3 Specifičnosti hrvatske drame u kazališnom životu Mostara (1878.-1918.) ............... 67 7 Hrvatska drama u kazališnom životu Mostara za vrijeme kraljevine SHS, odnosno kraljevine Jugoslavije te Banovine Hrvatske (1918. – 1941.) ............................................................... 68 7.1 Teatrografski prikaz predstava i protagonista djela hrvatske drame koja su izvedena u Mostaru od 1918. do 1941. godine .................................................................................................... 70 7.1.1 Repertoar – kronološki slijed predstava hrvatske drame koje su izvedene u kazališnom životu Mostara od 1918. do 1941. godine .................................................................. 70 7.2 Istovjetna dramska amaterska dinamika .................................................................... 90 8 Hrvatska drama u kazališnom životu Mostara za vrijeme NDH (1941. – 1945.)........... 91 8.1 Teatrografski prikaz predstava i protagonista djela hrvatske drame koja su izvedena u mostarskom kazališnom životu u razdoblju od 1941. do 1945. godine............................................. 91 8.1.1 Repertoar – kronološki slijed predstava hrvatske drame izvedenih u kazališnom životu Mostara (1918.-1941.): ....................................................................................................... 91 8.2 Kazalište u vrijeme svjetskih kataklizmi ................................................................... 93 9 Hrvatska drama u kazališnom životu Mostara za vrijeme FNRJ, odnosno SFRJ (1945. – 1991.)..................... ................................................................................................................................ 94 9.1 Hrvatska drama na mostarskim kazališnim amaterskim scenama (1948- 1988) ....... 94 9.1.1 Teatrografski prikaz izvedaba hrvatskih dramskih tekstova na mostarskim kazališnim amaterskim scenama(1945.-1991.) te njihovih autora i sudionika .............................. 94 9.1.2 Kazalo izvedenih djela, RKUD Abrašević (1945. – 1992.): ................................ 99 9.2 Hrvatska drama na pozornici Mostarskoga narodnog pozorišta (1949. – 1991.) .... 105 9.2.1 Teatrografski prikaz izvedaba hrvatskih drama na sceni mostarskog narodnog pozorišta te njihovih autora i sudionika u razdoblju od 1949. do 1991. godine .......................... 105 9.2.2 Kazalo djela izvedenih u NP Mostar u razdoblju (1949.-1991.): .......................112 9.3 Hrvatska drama i repertoar mostarskog Pozorišta lutaka (1952. – 1991.) ............... 146 9.3.1 Teatrografski prikaz izvedaba hrvatskih igrokaza u mostarskom Pozorištu lutaka te njihovih autora i sudionika od 1952. do 1991. godine ............................................................ 146 9.4 Hrvatska drama na repertoaru mostarskog teatra mladih (MTM) (1974. – 1991.) . 191 9.4.1 Teatrografski prikaz izvedaba hrvatskih drama u mostarskom teatru mladih (MTM) (1974. – 1991.) .............................................................................................................. 191 9.5 Hrvatska drama u institucionalnom kazališnom životu ........................................... 195 10 Hrvatska drama u kazališnom životu Mostara u Bosni i Hercegovini (1992. – 2010.) ………………………………………………………………………………………..197 10.1 Hrvatska drama na sceni Hrvatskoga narodnog kazališta u Mostaru (1992.-2010.) 198 10.1.1 Teatrografski prikaz izedabahrvatskih drama te njihovih autora i sudionika na sceni hnk-a mostar od 1992. do 2010. godine ............................................................................. 198 10.2 Hrvatska drama i Narodno pozorište Mostar (1992. – 2010.) ................................. 219 10.2.1 Teatrografski prikaz izvedaba hrvatskih dramskih tekstovate njihovih autora i sudionika u mostarskom Narodnom pozorištu u razdoblju od 1992. do 2010. godine ............... 219 10.3