Opdrachtgever: DG Rijkswaterstaat RIZA Riverkundige analyses maatregelen Benedenrivierengebied ten behoeve van PKB Ruimte voor de Rivier Eelco Verschelling rapport augustus 2003 Q3244.29 Rivierkundige analyses maatregelen Benedenrivieren tbv PKB Q3244.29 augustus 2003 Eindrapport Definitief Inhoud 1 Inleiding ................................................................................................................. 1—1 2 Doelstelling ............................................................................................................ 2—1 3 Aanpak................................................................................................................... 3—1 3.1 Uitgangspunten.......................................................................................... 3—1 3.2 Werkwijze.................................................................................................. 3—1 4 Resultaten Lek ...................................................................................................... 4—1 4.1 Inleiding..................................................................................................... 4—1 4.2 Verwijdering van hydraulische knelpunten .............................................. 4—1 4.3 Zomerbedverdieping ................................................................................. 4—2 4.4 Evaluatie.................................................................................................... 4—2 5 Resultaten Boven en Nieuwe Merwede.............................................................. 5—1 5.1 Inleiding..................................................................................................... 5—1 5.2 Kievitswaard.............................................................................................. 5—2 5.3 Steurgat...................................................................................................... 5—3 5.4 Doorsteek door Noordwaard naar Biesbosch........................................... 5—4 5.5 Verwijdering van hydraulische knelpunten langs Boven Merwede......... 5—5 5.6 Verwijdering van hydraulische knelpunten langs Nieuwe Merwede....... 5—5 5.7 Verlaging Scheidingsdijk .......................................................................... 5—6 5.8 Groene rivier door Land van Heusden en Altena..................................... 5—6 5.9 Zomerbedverdieping ................................................................................. 5—7 5.10 Evaluatie.................................................................................................... 5—8 WL | Delft Hydraulics i Rivierkundige analyses maatregelen Benedenrivieren tbv PKB Q3244.29 augustus 2003 Eindrapport Definitief 6 Resultaten Maas, Bergsche Maas en Amer ....................................................... 6—1 6.1 Inleiding..................................................................................................... 6—1 6.2 Verwijdering van hydraulische knelpunten .............................................. 6—1 6.3 Zomerbedverdieping ................................................................................. 6—2 6.4 Overdiepse Polder ..................................................................................... 6—2 6.5 Evaluatie.................................................................................................... 6—3 Bijlagen A Onderzoeksinstrumentarium............................................................................... A–1 B Kievitswaard .......................................................................................................... B–1 C Steurgat................................................................................................................... C–1 D Noordwaard ........................................................................................................... D–1 E Overdiepse Polder ................................................................................................. E–1 F Hydraulische knelpunten analyse.........................................................................F–1 G Uiterwaardmaatregelen Boven Merwede...........................................................G–1 H Uiterwaardmaatregelen Lek ................................................................................H–1 I Verwijdering hydraulische knelpunten Nieuwe Merwede en Bergsche Maas ..........................................................................................................................I–1 J Groene rivier door Land van Heusden en Altena............................................... J–1 K Zomerbedverdieping .............................................................................................K–1 WL | Delft Hydraulics ii Rivierkundige analyses maatregelen Benedenrivieren tbv PKB Q3244.29 augustus 2003 Eindrapport Definitief 1 Inleiding De maatgevende afvoer te Lobith is verhoogd van 15.000 naar 16.000 m3/s. Vervolgens heeft het Kabinet besloten dat deze verhoging in beginsel middels verruiming van het winterbed en met handhaving van de huidige afvoerverdeling wordt opgevangen. Hierbij is dijkverhoging weliswaar een alternatief, maar in principe nog steeds sluitstuk. Als belangrijke volgende stap is nu het opstellen van een PKB voorzien. De PKB is gericht op het kiezen van locaties - een locatie-MER dus - van rivierverruimende maatregelen, en geeft per alternatief onder andere een globale omschrijving van locaties van maatregelen, het voorziene waterstandseffect en de toekomstige functie. De PKB zal gezien het bovenstaande dus géén gedetailleerde inrichtingsvoorstellen bevatten. Voor de onderbouwing van de PKB zal in het onderzoek worden gewerkt met tamelijk ver uitgewerkte inrichtingsvoorstellen, waarin in ieder geval de positionering van de hoofdelementen van de inrichting goed is meegenomen. Het opstellen van de PKB wordt uitgevoerd onder leiding van een landelijk bestuurlijk overleg. Inhoudelijke coördinatie op landelijk niveau wordt verzorgd door een projectbureau onder leiding van ir. T.A. Sprong. Een groot deel van de feitelijke werkzaamheden wordt uitgevoerd door twee regionale projectbureaus, die door de betrokken regionale directies DON (bovenrivierengebied / BOR)enDZH (benedenrivierengebied / BER) worden getrokken. Ook andere diensten (o.a. waterschappen, provincies en specialistische diensten van RWS) zullen actief zijn in de projectbureaus. WL | Delft Hydraulics (WL) heeft met onder andere HKV offerte gedaan aan RIZA voor de uitvoering van rivierkundige analyses ten behoeve van de PKB Ruimte voor de Rivier. Het projectvoorstel betreft tevens het breed toegankelijk maken van de resultaten van deze rivierkundige analyses en de analyse van andere effecten van maatregelen via de zogenaamde Blokkendoos. Als onderdeel hiervan is onderzoek gedaan naar de rivierkundige effecten van maatregelen in het Benedenrivierengebied. De definitieve versie van de eindrapportage van dit deelonderzoek ligt voor u. Deze rapportage doet verslag van de aanpak en de resultaten van het onderzoek sinds de start van de deelactiviteit begin juli 2002 tot aan de afronding eind 2002. rapportage Deze rapportage doet verslag van de aanpak en de resultaten van het vooronderzoek naar rivierkundige effecten van maatregelen in het Benedenrivierengebied uitgevoerd tussen juli en november 2002. In deze fase is vooral nagegaan welke maatregelen onder andere op basis van rivierkundige effecten interessant waren voor nadere uitwerking in het vervolgonderzoek uitgevoerd in 2003. In de eindrapportage van studie ‘PKB Ruimte voor de rivier, hydraulische effectbepaling, aanvullende werkzaamheden’ wordt uitgebreid verslag gedaan van het vervolgonderzoek. WL | Delft Hydraulics 1—1 Rivierkundige analyses maatregelen Benedenrivieren tbv PKB Q3244.29 augustus 2003 Eindrapport Definitief De voorliggende eindrapportage dient vooral voor het vastleggen van de onderzoeksresultaten uit de eerste fase van het project en zodoende eventueel gebruik in de toekomst mogelijk te maken. Er is in overleg met de opdrachtgever daarom minder aandacht besteed aan de afronding van het rapport. uitvoering Het onderzoek is gezamenlijk door WL en HKV uitgevoerd in nauwe samenwerking met Bureau Benedenrivieren (Bureau BER). Namens Bureau BER hebben Jasper Schaap en Theo van der Linden het deelproject begeleid. Eelco Verschelling, Annette Kuin, Aline te Linde, Johan Crebas, Chris Stolker en Suryadi zijn vanuit WL bij het project betrokken. Namens HKV zijn Job Udo en Willem van der Lee aan het onderzoek bijgedragen. Don Duizendstra (HKV) heeft de activiteiten van HKV gecoördineerd. Karel Heynert (WL) was verantwoordelijk voor de algehele projectleiding. Jos Dijkman en Jos van Gils (beiden WL) zijn verantwoordelijk geweest voor de kwaliteitscontrole. leeswijzer De eindrapportage is opgebouwd uit een beknopte hoofdtekst en een groot aantal bijlagen. In de bijlagen zijn de memo’s bijeengebracht die sinds de start van het deelproject in juli 2002 zijn opgeleverd en besproken in het wekelijkse voortgangsoverleg. In Hoofdstukken 2 en 3 worden de doelstelling en de aanpak van het onderzoek beschreven. Vervolgens worden in Hoofdstukken 4, 5 en 6 per riviertak de resultaten van het onderzoek besproken. In deze hoofdstukken gaat het vooral om de hoofdlijnen. Voor details wordt steeds naar bijlagen verwezen. WL | Delft Hydraulics 1—2 Rivierkundige analyses maatregelen Benedenrivieren tbv PKB Q3244.29 augustus 2003 Eindrapport Definitief 2 Doelstelling De centrale doelstelling van het onderzoek is de bepaling van de effecten