PRIS £1 Rhif 325 Ionawr Y TINCER 2010 PAPUR BRO GENAU’R-GLYN, MELINDWR, TIRYMYNACH, TREFEURIG A’R BORTH HWB I GRONFA Mae Cronfa Eisteddfod yr Urdd Ceredigion 2010, sydd i’w chynnal yn Llanerchaeron ar ddiwedd Mai a dechrau Mehefin, wedi cael hwb sylweddol yn sgil cefnogaeth o £5000. gan gwmni SSE (Airtricity gynt) gyda’r arian yn cael ei rannu yn gyfartal rhwng Pwyllgorau Apêl Ceulanmaesmawr, Melindwr/ Blaenrheidol a Threfeurig. Dyma’r tro cyntaf i SSE gefnogi Eisteddfod yr Urdd ac yn ôl Deian Creunant, Cadeirydd Pwyllgor Gwaith yr Eisteddfod mae’r ffaith bod un o’r prif ddatblygwyr yn y sector ynni adnewyddol yn awyddus i fuddsoddi mewn gweithgaredd pobol ifanc yn argoeli yn dda ar gyfer dyfodol Prifwyl yr Urdd. “Mae’n arwydd pellach o bwysigrwydd mudiad yr Urdd”, meddai. Yn y llun gwelir Eluned Lewis, Swyddog Cyswllt Cymunedol SSE; Deian Creunant Cadeirydd Pwyllgor Gwaith Eisteddfod 2010 a Delyth Jones o Bwyllgor Apêl Trefeurig a Llinos a Gwynfor Jones o Bwyllgor Apêl Melindwr/ Blaenrheidol Calennig Alaw a Llñr Evans o Pwllcenawon, Capel Bangor Ieuan, Tomos a Haf yn canu calennig yng Cadi ac Osian yn canu calennig ym fu yn canu calennig o amgylch y pentref. Nghapel Bangor Mhenrhyn-coch 2 Y TINCER IONAWR 2010 CYDNABYDDIR Y TINCER CEFNOGAETH - un o bapurau bro Ceredigion | Sefydlwyd Medi 1977 ISSN 0963-925X | Rhif 325 | Ionawr 2010 SWYDDOGION GOLYGYDD - Ceris Gruffudd DYDDIADUR Y TINCER Rhos Helyg, 23 Maesyrefail Y DYDDIAD OLAF Y BYDD GOHEBWYR LLEOL YN DERBYN DEUNYDD AR GYFER Y Penrhyn-coch % 828017 RHIFYN NESAF FYDD CHWEFROR 4 a CHWEFROR 5 I’R GOLYGYDD. DYDDIAD CYHOEDDI [email protected] CHWEFROR 18. STORI FLAEN - Alun Jones IONAWR 27 Dydd Mercher corff a’r meddwl Merched y Wawr Eisteddfod uwchradd yr Urdd Gwyddfor % 828465 Erwyd Howells yn cyflwyno’r ffilm Rhydypennau cylch Aberystwyth yn Ysgol Gyfun Cwm Tawelwch a gynhyrchwyd Penweddig am 1.30 TEIPYDD - Iona Bailey ar ddechrau’r 1960au cyn boddi CHWEFROR 16 Chwefror Nos CYSODYDD - Dylunio GraffEG % 832980 Nant-y-moch yn Drwm, Y Llyfrgell Fawrth Ynyd Noson Grempog; MAWRTH 5 Dydd Gwener Genedlaethol am 13.15 Mynediad adloniant i ddilyn gan Deulu Ynys Eisteddfod Gynradd yr Urdd cylch Mrs Llinos Dafis, Cedrwydd, CADEIRYDD - am dim drwy docyn Ffôn 632 548 Forgan yn Neuadd yr Eglwys, Aberystwyth yn Ysgol Gyfun Pen- Llandre % 828262 Capel Bangor o 7 – 8.00 glais am 4.00 IS-GADEIRYDD - Elin Hefin, Ynyswen, IONAWR 28 Dydd Iau Sgwrs oriel Stryd Fawr, Y Borth % 871334 yn y Llyfrgell Genedlaethol – Alan CHWEFROR 17 Nos Fercher MAWRTH 13 Dydd Sadwrn Percy Walker, Penrhyn-coch, yn Elvey MacDonald yn trafod ei Eisteddfod cynradd yr Urdd YSGRIFENNYDD - Anwen Pierce sgwrsio am ei waith i gyd-fynd â’i hunangofiant Llwch Cymdeithas y Rhanbarth Ceredigion ym 46 Bryncastell, Bow Street % 828337 arddangosfa yn y Llyfrgell am 1.15 Penrhyn yn festri Horeb am 7.30 Mhafiliwn Pontrhydfendigaid am TRYSORYDD - Paul Bevan, Felin Ddewi, 4 Glan- Mynediad am dim drwy docyn 9.00 ceulan, Penrhyn-coch % 820 583 Ffôn 632 548 CHWEFROR 19 Nos Wener [email protected] ‘Cestyll Cymru’ Mr Gerald MAWRTH 17 Bore Mercher TREFNYDD Y CYFEILLION - Bryn Roberts, 4 IONAWR 29 Nos Wener Cwis Morgan Cymdeithas Lenyddol y Eisteddfod Ddawns Rhanbarth Brynmeillion, Bow Street % 828136 blynyddol Pwyllgor Neuadd Garn Ceredigion ym Mhafiliwn Rhydypennau yn y Neuadd Pontrhydfendigaid am 10.30 LLUNIAU - Peter Henley CHWEFROR 23 Nos Fawrth Bara Dôleglur, Bow Street % 828173 IONAWR 29 Nos Wener - Caws yn cyflwyno Croesi’r Rubicon MAWRTH 17 Nos Fercher TASG Y TINCER - Anwen Pierce noson cwis blynyddol Neuadd (Valmai Jones) yn Neuadd Tal-y- Eisteddfod Rhanbarth Ceredigion Rhydypennau yn y Neuadd am 7.30 bont am 7.30 Tocynnau 832 560 Aelwydydd yr Urdd ym Mhafiliwn Pontrhydfendigaid am 6.00. GOHEBYDDION LLEOL IONAWR 29 Nos Wener MAWRTH 2 Pnawn Mawrth Cwis marweddogEisteddfod Eisteddfod Ddawns yr Urdd cylch MAWRTH 19 Dydd Gwener ABER-FFRWD A CHWMRHEIDOL Mrs Beti Daniel, Glyn Rheidol % 880 691 Genedlaethol Urdd Gobaith Cymru Aberystwyth yng Nghanolfan y Eisteddfod Uwchradd yr Urdd Ceredigion 2010 – rownd ardal Celfyddydau am 4.00. Rhanbarth Ceredigion ym Y BORTH Aberystwyth yng Nghlwb Pêl-droed Mhafiliwn Pontrhydfendigaid o Elin Hefin, Ynyswen, Stryd Fawr Penrhyn-coch am 7.00 MAWRTH 3 Pnawn Mercher 9.00 yb [email protected] Eisteddfod offerynnol yr Urdd BOW STREET CHWEFROR 3 Nos Fercher Ail Cylch Aberystwyth yn Ysgol Mrs Mair Lewis, 40 Maes Ceiro % 828 102 ran Bugail ola’ ucheldir Pumlumon; Gynradd Comins-coch am 1.30 Lynn Phillips, 1 Cae’r Odyn % 820908 yn dilyn ôl troed y diweddar Edgar Anwen Pierce, 46 Bryncastell % 828 337 Humphreys ar DVD yng nghwmni MAWRTH 4 Dydd Iau Cyhoeddi’r CAPEL BANGOR/PEN-LLWYN Gwilym Jenkins, Tal-y-bont yn Rhagbrofion Eisteddfod Gynradd Mrs Aeronwy Lewis, Rheidol Banc Neuadd Goffa Tal-y-bont am 7.30 yr Urdd cylch Aberystwyth yn Tincer Blaengeuffordd % 880 645 Tâl mynediad: £3 (lleiafswm). Elw Ysgolion Penweddig, Plas-crug a’r at Sioe’r Cardis 2010 Ysgol Gymraeg o 9.15 ymlaen Penderfynwyd yng nghyfarfod CAPEL MADOG, CEFN-LLWYD A CAPEL DEWI y Tincer a gynhaliwyd ar 25 Dai Evans, Fferm Fronfraith, Comins-coch, CHWEFROR 8 Nos Lun Hwyl i’r MAWRTH 4 Prynhawn Iau Tachwedd % 623660 Alwen Griffiths, Lluest Fach % 880335 • Ein bod yn dychwelyd at Elwyna Davies, Tyncwm % 880275 Nid yw’r Pwyllgor o angen-rheidrwydd yn cytuno ag unrhyw farn gyhoeddi mewn du a gwyn DÔL-Y-BONT am weddill tymor 2009/10 Mrs Llinos Evans, Dôlwerdd % 871 615 a fynegir yn y papur hwn. Cyhoeddir Y Tincer yn fisol o Fedi i Fehefin gan Bwyllgor Y DOLAU • Codi pris y Tincer i £1 y Mrs Margaret Rees, Seintwar % 828 309 Tincer. Argreffir gan Y Lolfa, Tal-y-bont. rhifyn o Ragfyr ymlaen. Os Deunydd i’w gynnwys oes darllenwyr wedi talu am GOGINAN Dylid cyfeirio unrhyw newyddion i’ch gohebydd lleol neu Mrs Bethan Bebb, Penpistyll, eu blwyddyn, cedwir at 60c y Cwmbrwyno % 880 228 i’r Golygydd, ac unrhyw lythyrau neu ddatganiad i’r wasg i’r rhifyn, ond bydd disgwyl i’r Golygydd. lleill dalu £1. LLANDRE Mrs Mair England Pantyglyn, Llandre % 828693 PENRHYN-COCH Y Tincer drwy’r post - Pris 10 rhifyn - £9 (£19 i wlad Tincer – mae ar gael i unrhyw un yn yr ardal fydd am ei Mairwen Jones, 7 Tan-y-berth % 820642 y tu allan i Ewrop). Cysylltwch â Haydn Foulkes, 7 fenthyg i dynnu llun ar gyfer y papur o gyngerdd, cinio TREFEURIG Maesyrefail, Penrhyn-coch, Aberystwyth, Ceredigion, neu ddigwyddiad a gynhelir o fewn ein dalgylch. Fe’i Mrs Edwina Davies, Darren Villa SY23 3HE. % 01970 828 889 cedwir gan Mrs Mair Lewis, 40 Maes Ceiro, Bow Street Pen-bont Rhydybeddau % 828 296 (% 828102). Os byddwch am gael llun eich noson goffi Camera’r Tincer - Cofiwch am gamera digidol y yn Y Tincer defnyddiwch y camera. Y TINCER IONAWR 2010 3 30 CYFEILLION Y TINCER Dyma fanylion enillwyr Mlynedd Cyfeillion Y Tincer Mis Rhagfyr 2009 ’Nôl Gwobrau arbennig y Nadolig £60 (Rhif 99) Lynwen Jenkins, Tñ’r Gof, Ponterwyd £40 (Rhif 92) Dafydd Thomas, Bysaleg, Penrhyn-coch Aelodau o Ysgol Sul Ysgoldy Gwobrau Misol Bow Street ar ymweliad £25 (Rhif 211) John Griffiths, â Chartref Tregerddan ar Fron Wen, Penegoes y dydd Sul cyn y Nadolig £15 (Rhif 20) Alwen Fanning, Llun: Bill Evans 69 Ger-y-llan, Penrhyn-coch Y Tincer Ionawr 1980 £10 (Rhif 54) John Ifor Jones, 4 Maesyfelin, Penrhyn-coch Fe dynnwyd y rhifau buddugol gan aelodau o aelodau o Gôr Cantre’r Y pedwarawd a’r gyfeilyddes Gwaelod yn dilyn Plygain a fu’n cymryd rhan yn Penrhyncoch nos Iau 17eg y gwasanaeth Naw Llith Rhagfyr 2009 a Charolau yn Eglwys Penrhyn-coch. O’r Os am fod yn Gyfaill cysyllter chwith: Mr Hugh Jones, â’r Trefnydd Bryn Roberts, 4 Pant-teg; Mrs Mary Jones, Brynmeillion, Bow Street Cefn-llwyd; Mrs Marianne Jones-Powell, Llandre; Am restr o gyfeillion gweler Miss Elizabeth Jenkins, http://www.trefeurig.org/ Tal-y-bont (cyfeilyddes) a Mr uploads/cyfeilliontincer2009. Danny Richards. pdf Llun: Bill Evans Y Tincer Ionawr 1980 MADOG, DEWI A CEFN-LLWYD Suliau Chwefror 19 Rhagfyr a chynhaliwyd yr Maes-y-banadl (nad oes garreg ar ac yn ddiweddarach yn y gegin angladd yng Nghapel Madog garreg ohonno bellach) oedd ar y yn Ysbyty Bron-glais. Tua Madog ar 24 Rhagfyr. Daearwyd ei ffordd i Gelli-wynebwen. Enw ei 25 mlynedd yn ôl, yn dilyn 2 gweddillion yn mynwent y rhieni oedd Thomas Rowlands (a marwolaeth ei mam, symudodd 7 Tecwyn Jones capel lle ‘roedd ei rhieni wedi eu fu farw ym 1903 yn 76 oed) a Jane i fyw i Southgate, Penparcau 14 Roger Thomas claddu. (cynt Richards) a fu farw yn 1927 ac ymuno â chapel Ebeneser 21 Bugail Yr oedd Jennie yn ferch i John yn 93 oed. Roedd gan Margaret lle roedd yn hapus iawn yng 28 Bugail - oedfa’r ofalaeth Charles a Marged Jane Evans, Jane ddau frawd, sef John, a fu yn nghwmni’r ffyddloniaid a Clawddmelyn. amaethu gyda’i briod Mary yng addolai yno ar y Sul. Bu’n Rhaglen deledu Cafodd ei geni yn Ty’n y fron, Ngoginan Fach a Tom a fu yn aelod yng Nghapel y Tabernacl, Cwmrheidol ym 1920, a symud byw yn Rose Cottage, Goginan. Aberystwyth. Yr oedd yn Yn ystod y mis dangosir rhaglen odi yno i Bwlch y dderwen, Dernyn bach o wybodaeth ddynes dawel ond eto’n gadarn ‘Bywyd bugail’ – portread o Trefeurig pan oedd yn dair a gefais gan Ken Evans ei barn. Bu colli ei hunig chwaer Erwyd Howells yn y gyfres O’r oed. Symudodd y teulu wedyn Coed-gruffydd sydd yn werth Gett ynghyd ag Elfyn Lloyd, galon ar S4C.