Sayı: 24 Bahar 2019 Ankara ........... DİL ARAŞTIRMALARI/Language Studies Uluslararası Hakemli Süreli (Altı Aylık) Dergi ISSN: 1307-7821 Sayı: 24 Bahar 2019 SAHİBİ/ Owner EDİTÖRLER/ Avrasya Yazarlar Birliği adına Editors Yakup ÖMEROĞLU Prof. Dr. Ekrem ARIKOĞLU Prof. Dr. Dilek ERGÖNENÇ AKBABA GENEL YAYIN YÖNETMENİ/ Prof. Dr. Feyzi ERSOY General Publication Director Prof. Dr. Yavuz KARTALLIOĞLU Prof. Dr. Ahmet Bican ERCİLASUN Doç. Dr. Habibe YAZICI ERSOY Dr. Öğr. Üyesi Hüseyin YILDIZ SORUMLU YAZI İŞLERİ MÜDÜRÜ/ Editorial Director Prof. Dr. Ekrem ARIKOĞLU YAYIN DANIŞMA KURULU/Editorial Advisory Board Prof. Dr. Ferruh AĞCA • Prof. Dr. Cengiz ALYILMAZ • Prof. Dr. Şükrü Haluk AKALIN • Prof. Dr. Mustafa ARGUNŞAH • Prof. Dr. Sema BARUTÇU ÖZÖNDER • Prof. Dr. Tsendiin BATTULGA • Prof. Dr. Nergis BİRAY • Prof. Dr. Uwe BLÄSİNG • Prof. Dr. Ahmet BURAN • Prof. Dr. Dilek ERGÖNENÇ AKBABA • Prof. Dr. Hülya KASAPOĞLU ÇENGEL • Prof. Dr. Feyzi ERSOY • Prof. Dr. Nikolay İvanoviç YEGEROV • Prof. Dr. Marcel ERDAL • Prof. Dr. Bilgehan Atsız GÖKDAĞ • Prof. Dr. Tuncer GÜLENSOY • Prof. Dr. Gürer GÜLSEVİN • Prof. Dr. Ayşe İLKER • Prof. Dr. Henryk JANKOWSKİ • Prof. Dr. Günay KARAAĞAÇ • Prof. Dr. Leylâ KARAHAN • Prof. Dr. Yakup KARASOY • Prof. Dr. Yavuz KARTALLIOĞLU • Prof. Dr. Ceval KAYA • Prof. Dr. M. Fatih KİRİŞÇİOĞLU • Prof. Dr. Zeynep KORKMAZ • Prof. Dr. Mustafa ÖNER • Prof. Dr. Nevzat ÖZKAN • Prof. Dr. Çetin PEKACAR • Prof. Dr. Osman Fikri SERTKAYA • Prof. Dr. Marek STACHOWSKİ • Prof. Dr. Vahit TÜRK • Prof. Dr. Kerime ÜSTÜNOVA • Prof. Dr. Zühal YÜKSEL • Prof. Dr. Ercan ALKAYA • Prof. Dr. Erhan AYDIN • Doç. Dr. Habibe YAZICI ERSOY • Doç. Dr. Akartürk KARAHAN • Dr. Öğr. Üyesi Ferhat TAMİR YAZI KURULU/Executive Board Prof. Dr. Dilek ERGÖNENÇ AKBABA • Prof. Dr. Feyzi ERSOY • Prof. Dr. Figen GÜNER DİLEK • Prof. Dr. Yavuz KARTALLIOĞLU • Doç. Dr. Gülcan ÇOLAK • Doç. Dr. Habibe YAZICI ERSOY • Doç. Dr. Hüseyin YILDIRIM • Dr. Öğr. Üyesi Hakan AKCA • Dr. Öğr. Üyesi Savaş YELOK DÜZELTİ/Redaction ABONELİK/Subscription Prof. Dr. Feyzi ERSOY Fiyatı: 30 TL Prof. Dr. Yavuz KARTALLIOĞLU Yurt içi Yıllık Abone Bedeli: 60 TL Doç. Dr. Habibe YAZICI ERSOY Kurumsal Abone Bedeli: 130 TL Dr. Öğr. Üyesi Hüseyin YILDIZ T.C. Ziraat Bankası Başkent Şubesi Şube Kodu:1683, Hesap No: 47095325-5001 İNGİLİZCE DANIŞMANI/English Language Consultant Posta Çeki Hesabı: Avrasya Yazarlar Birliği No: 53 23 008 Dr. Öğr. Üyesi Uluhan ÖZALAN e-posta: [email protected] WEB SAYFASI SORUMLULARI/ YAYIN TÜRÜ/Type of publication Web page designers Uluslararası Hakemli Süreli (Altı Aylık) Yayındır. Arş. Gör. Emine GÜVEN • Arş. Gör. B. Yavuz PEKACAR TASARIM/Design by YÖNETİM MERKEZİ/Management Center İbrahim Sağlam Sakarya Mahallesi Göztepe Sokak No: 5/A Altındağ/ANKARA +90 532 460 96 41 e-mail: [email protected] İLETİŞİM BİLGİLERİ/Correspondence Address BASKI/Printed by e-posta: [email protected] Sonçağ Matbaacılık Ltd. Şti. web sayfası: www.dilarastirmalari.com Tel: (0312) 341 36 67 • Dil Araştırmaları, ULAKBİM SOSYAL BİLİMLER VERİ TABANI (SBVT), EBSCO PUBLISHING, MLA, ASOS index ve Araştırmax tarafından taranmaktadır. 2 ........... İÇİNDEKİLER / Contents Dil Araştırmaları, Bahar 2019/24 MAKALELER / Articles DEDE KORKUTUN YENİ NÜSHASI ÜZERİNE KONU - BAĞLANTILAR - YER - ZAMAN - OKUYUŞ ............................7-13 On The New Copy of Dede Korkut Theme - Links - Place - Time - Transcription Ahmet B. ERCİLASUN ESKİ TÜRK YAZITLARINDA YAKARIŞ VE ESENLİK DİLEME İFADELERİ......................................................................15-30 Orison and Well-Being Expressions in Old Turkic Inscriptions Erhan AYDIN KÖKTÜRK HARFLİ YAZITLARDAKİ ‘ESİZ’ KELİMESİ ÜZERİNE .....................................................................................31-42 On The Word of ‘Esiz’ in The Kokturk Letter Inscriptions Nurdin USEEV DİLİN KÖKENİ ARAYIŞLARI 3: HAYVAN İLETİŞİMİ-II ........................................................................................................43-73 The Search for the Origin of Language 3: Animal Communication-II Caner KERİMOĞLU YÜKLEM KONUMUNDAKİ SIFATLAR İLE FİİLİMSİ TAMLAYICILARI ARASINDAKİ EŞDİZİMLİLİK İLİŞKİLERİ ...........................................................................................................................................................75-88 The Collocational Relations Between Adjectives and Non-Finite Verbal Forms as Their Complements Examining Morphemic Bundles Nihal ÇALIŞKAN BATI BALKAN TÜRK AĞIZLARINA DAİR ................................................................................................................................89-105 About Western Balkan Turkish Dialects Ayla HAFIZ KÜÇÜKUSTA DEDE KORKUT KİTABI’NDAKİ KÖKEZ KELİMESİNİN OKUNUŞU VE KÖKENİ ÜZERİNE ..................................... 107-112 The Read and Origin of the Kökez word in the Dede Korkut Book Erol ÖZTÜRK İNSAN VÜCUDUYLA İLGİLİ ADLARI SINIFLANDIRMA DENEMESİ: GARİBNÂME ÖRNEĞİ ................................. 113-122 An Attempt to Classify Names About the Human Body: The Case of Garibnâme Yudum KIRMIZI YENİSEY VE KIRGIZİSTAN YAZITLARINDA YÖNELME HÂL EKİ NÖBETLEŞMESİ ................................................123-130 Inscriptions in Yenisey and Kyrgyzstan Dative alternation Sümeyra ALAN ALİ ŞÎR NEVÂYÎ’NİN MANZUM ESERLERİNDE Dėk / Dik EDATININ KULLANIMI ...................................................131-147 dėk /dik Preposition’s Usage in the Ali Şir Nevâyî’s Poetical Works Serpil SOYDAN 3 ........... İÇİNDEKİLER / Contents Dil Araştırmaları, Bahar 2019/24 ÇEVİRİLER / Translations NİKOLAY YAKOVLEVİÇ MARR VE TÜRK DİLLERİ ...........................................................................................................151-159 Sergi CİKİA (Çev. İlyas ÜSTÜNYER) BALKAN DİLLERİNDEKİ VURGUSUZ ÜNLÜ (SCHWA), GAGAVUZCANIN ÜNLÜ SİSTEMİ VE BULGARCANIN ETKİSİ SORUNU ......................................................................................................................................161-168 Marek STACHOWSKİ (KRAKAU) - (Çev. Beytullah BEKAR) DEĞERLENDİRME VE TANITMALAR / Reviews ESKİ UYGURCA DİLBİLGİSİ TERİMLERİ: vibakti-samaz ...................................................................................................171-174 Elmalı, Murat (2017). Eski Uygurca Dilbilgisi Terimleri: vibakti-samaz. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 288s. ISBN: 978-975-16-3413-9. Ayşe Kübra ÖZER EVRENSEL DİLBİLGİSİ VE TÜRKÇEDE İSTEM ...................................................................................................................175-179 Aydın Özkan, Işıl (2017). Evrensel Dilbilgisi ve Türkçede İstem. Ankara: Grafiker Yayınları, 301 s. ISBN: 978-605-9247-63-4 Şahin YILDIZ AZERBAYCAN TÜRKÇESİ GRAMERİ .....................................................................................................................................180-184 Yalçın, Süleyman Kaan (2018). Azerbaycan Türkçesi Grameri. İstanbul: Kesit Yayınları, 448 s. ISBN: 978-605-9408-94-3 Orhan BALDANE KAYBETTİKLERİMİZ / Necrology KAZAK TÜRKOLOG PROF. DR. ÄBDUWÄLİ TUWĞANBAYULI QAYDAR’IN ARDINDAN ........................................187-192 Osman KABADAYI TÜRKOLOJİ HABERLERİ / Turkology News DOĞUMUNUN SEKSEN YAZI HAYATININ 60. YILINDA PROF. DR. TUNCER GÜLENSOY ........................................194-202 Paki KÜÇÜKER TÜRK DOSTU VE TÜRKOLOJİNİN SEVDALISI “DMİTRİYA DMİTRİEVİÇA VASİL’EVA” (70 YAŞINDA) .............203-204 Tuncer GÜLENSOY 4 MAKALELER Articles ........... DEDE KORKUTUN YENİ NÜSHASI ÜZERİNE KONU - BAĞLANTILAR - YER - ZAMAN - OKUYUŞ On The New Copy of Dede Korkut Theme - Links - Place - Time - Transcription Prof. Dr. Ahmet B. ERCİLASUN*1 Dil Araştırmaları, Bahar 2019/24: 7-13 Öz: Makalede, Dede Korkut Kitabı’nın, İran’daki Türkmensahra bölgesinde yeni bulunan nüshasının dil özellikleri üzerinde durulmuştur. Nüshanın nerede ve ne zaman yazıldığı, dil özelliklerine dayanılarak belirlenmeye çalışılmıştır. Ulaşılan sonuca göre yeni nüsha, 17-18. yüzyıllarda Güney Azerbaycan bölgesinde yazılmıştır. Bu sonuca göre metnin nasıl okunması gerektiği de maddeler hâlinde açıklanmıştır. Makalede, yeni nüshayla ilgili bazı eski bağlantılar da değerlendirilmiştir. Anahtar Kelimeler: Dede Korkut Kitabı, yeni nüsha, dil özellikleri, nüshanın yeri, nüshanın zamanı. Abstract: In this article the linguistic characteristics of the newly found Dede Korkut copy are studied. The new copy has been found at Türkmensahra region in Iran. The written place and time of the manuscript is analyzed in the light of the linguistic characteristics of the copy. Because of its characteristics, it is decided that the manuscript had been written in South Azerbaijan in the 17th or 18th centuries. The method of transcription is also explained depending on this conclusion. Some old links with the new-found manuscript are also evaluated in the article. Keywords: The Book of Dede Korkut, new manuscript, linguistic characteristics, place of the manuscript, time of the manuscript. Konu Konu, 25-27 Nisan 2019 tarihlerinde Bayburt Üniversitesinde düzenlenen “Dünya Kültür Mirası Dede Korkut Uluslararası Sempozyumu”nda Metin Ekici tarafından sunulan bildiride ilk kez tanıtılan Dede Korkut’un yeni nüshasıdır. 27 Nisan 2019 tarihli Karar gazetesinde konu, “Dede Korkut’un 3. nüshası bulundu, kayıp 13. destan da ortaya çıktı” başlığıyla verilmiştir. Gazeteye konuşan Metin Ekici, (Kazakistan’ın Mangışlak bölgesinde) “tanıştığımız dostlarımız Dede Korkut nüshalarının ellerinde olduğunu söylediler. 61 sayfalık bir dosya olarak bana verdiler. Bu dosyanın içerisinde 13. Dede Korkut anlatması