UCHWAŁA Nr XXIII/5/09 RADY GMINY SIEMIĄTKOWO z dnia 6 marca 2009 r. w sprawie przyjęcia Programu usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest z terenu gminy Siemiątkowo na lata 2009 – 2032. Na podstawie art. 18 ust. 1 w związku z art. 7 ust. 1 pkt 1 i 5 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorzą- dzie gminnym (Dz.U. z 2001r., Nr 142, poz. 1591 z póčn. zm.) oraz art. 18 ust. 1 w związku z art. 14 i 17 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony ċrodowiska (Dz.U. z 2006r. Nr 129, poz. 902 z póčn. zm.), Rada Gminy Siemiątkowo uchwala, co nastćpuje: § 1. Przyjmuje sić Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest z terenu Gminy Siemiąt- kowo na lata 2009 – 2032, w brzmieniu okreċlonym w załączniku do niniejszej uchwały. § 2. Wykonanie niniejszej uchwały powierza sić Wójtowi Gminy Siemiątkowo. § 3. Uchwała wchodzi w ďycie z dniem podjćcia. Przewodniczący Rady: Elżbieta Lorenc Załącznik do uchwały nr XXIII/5/2009 Rady Gminy Siemiątkowo z dnia 6 marca 2009r. PROGRAM USUWANIA AZBESTU I WYROBÓW ZAWIERAJĄCYCH AZBEST DLA GMINY SIEMIĄTKOWO NA LATA 2009 - 2032 1. Wprowadzenie Azbest jest nazwą handlową grupy minerałów włóknistych, które pod wzglćdem chemicznym są uwodnio- nymi krzemianami róďnych metali. W zaleďnoċci z jakim metalem krzemiany tworzą związek wyróďnia sić kilka typów azbestu o róďnej szkodliwoċci dla zdrowia. Najgročniejszy jest azbest niebieski (krokidolit). Naj- wićksze zastosowanie przemysłowe ma azbest biały (chryzotyl), nastćpnie azbest niebieski oraz brązowy (amosyt). Azbest znany jest od kilku tysićcy lat. Szerokie jego zastosowanie nastąpiło w okresie ostatnich 100 lat. Azbest stosowany był w produkcji około 3000 wyrobów przemysłowych, głównie do produkcji wyrobów budowlanych, szczególnie płyt dachowych i elewacyjnych. a takďe rur. Wyroby zawierające azbest posiada- ją wiele zalet. Niewątpliwe zalety to: - odpornoċć na wysokie i niskie temperatury. - działanie mrozu, działanie kwasów, substancji ďrących, - elastycznoċć, dobre własnoċci mechaniczne, - małe przewodnictwo cieplne. Azbest posiada unikalne właċciwoċci chemiczne i fizyczne, takie jak odpornoċć na bardzo wysokie tempera- tury, odpornoċć na działanie chemikaliów, kwasów, zasad, wody morskiej. Charakteryzuje sić takďe duďą sprćďystoċcią i wytrzymałoċcią mechaniczną. Cechy te spowodowały, ďe znalazł on zastosowanie w wyro- bie bardzo róďnorodnych produktów. Azbesty, niezaleďnie od róďnic chemicznych i wynikających z budowy krystalicznej są minerałami naturalnie wystćpującymi w przyrodzie. Ich wystćpowanie jest doċć powszechne, ale tylko w niewielu miejscach kuli ziemskiej iizbesi był (i niekiedy jeszcze jest) eksploatowany na skalć; przemysłową. Pod wzglćdem mineralogicznym rozróďnia sić dwie grupy azbestów: grupć serpentynów (chryzotyli) i gru- pć azbestów amfibolowych. Do grupy serpentynów naleďy tylko jedna odmiana azbestu, azbest chryzoty- lowy, wydobywany i stosowany w najwićkszych iloċciach. W grupie azbestów amfibolowych praktyczne znaczenie mają dwie odmiany: azbest amozytowy i krokidolitowy. W niewielkich iloċciach stosowany był antofilii do produkcji filtrów z uwagi na wyjątkowo duďą odpornoċć chemiczną. Wyroby zawierające azbest klasyfikowane są w dwóch klasach, przyjmując jako kryterium zawartoċć azbe- stu. Klasa I obejmuje wyroby o gćstoċci objćtoċciowej mniejszej od 1000 kg/m3 definiowane jako „mićkkie”, zawierające powyďej 20% do 100% azbestu. Wyroby te łatwo ulegają uszkodzeniom mechanicznym. Naj- czćċciej stosowanymi w tej klasie były wyroby tekstylne z azbestu (koce gaċnicze, tektury uszczelkowe w sprzćcie AGD, płytki podłogowe PCW) Klasa II obejmuje wyroby o gćstoċci objćtoċciowej powyďej 1000 kg/m3 definiowane jako „twarde”, zwiera- jące poniďej 20% azbestu. W wyrobach tych włókna są mocno związane a w przypadku uszkodzenia me- chanicznego ma miejsce stosunkowo niewielka emisja azbestu do otoczenia. Niebezpieczeĉstwo dla zdro- wia ludzi i ċrodowiska stwarza mechaniczna obróbka tych wyrobów np. rozbijanie w wyniku zrzucania z wysokoċci, wiercenie. Najbardziej rozpowszechnione w Polsce to płyty azbestowo-cementowe faliste i „ka- ro”. Rodzajem stosowanego w tych wyrobach azbestu był głównie chryzotyl. Gmina Siemiątkowo w 2005r. podjćła pierwsze kroki do realizacji „Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych na terytorium Polski” przyjćtego przez Radć Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej 14 maja 2002r. poprzez informacje dotyczące szkodliwoċci azbestu, plakaty informacyjne o szko- dliwoċci azbestu oraz ankiety rozpowszechniane za poċrednictwem sołtysów wċród mieszkaĉców gminy. „Program...” powstał w wyniku: - realizacji przyjćtej przez Sejm RP Rezolucji z dnia 19 czerwca 1997r. - w sprawie programu wycofywania azbestu z gospodarki (M.P. Nr 38. poz. 373), w której Radć Ministrów zobowiązano do opracowania pro- gramu zmierzającego do wycofywania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych na teryto- rium Polski, - realizacji ustawy z dnia 19 czerwca 1997r. o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest (Dz.U. z 2004r. Nr 3, poz. 20) oraz odpowiednich przepisów wykonawczych do tej ustawy, - potrzeby oczyszczania kraju z azbestu oraz wyrobów zawierających ten surowiec. 2. Cel i zadania programu oczyszczenie terenu gminy Siemiątkowo z azbestu oraz usunićcie stosowanych od wielu lat wyrobów zawierających azbest, wyeliminowanie szkodliwego wpływu niebezpiecznych dla zdrowia skutków działania azbestu. Zadanie „Programu....” - to okreċlenie warunków sukcesywnego usuwania wyrobów zawierających azbest. Program zakłada realizacjć nastćpujących zadaĉ: inwentaryzacja i utworzenie bazy danych o lokalizacji istniejących wyrobów zawierających azbest, wskazanie miejsc najbardziej naraďonych na oddziaływanie azbestu, edukacja mieszkaĉców w zakresie szkodliwoċci azbestu, obowiązków dotyczących postćpowania z wy- robami zawierającymi azbest oraz sposobów bezpiecznego ich usuwania oraz unieszkodliwiania, mobilizowanie właċcicieli budynków do usunićcia wyrobów zawierających azbest poprzez system po- mocy edukacyjnej, mobilizowanie właċcicieli przedsićbiorstw do usunićcia wyrobów zawierających azbest, wskazanie odbiorców odpadów azbestowych z nieruchomoċci osób fizycznych, jednostek budďetowych, zakładów budďetowych i innych, podjćcie działaĉ w celu pozyskania funduszy ze čródeł zewnćtrznych na realizacjć Programu, pomoc w poszukiwaniu čródeł finansowania osobom fizycznym, wspólnotom mieszkaniowym, przed- sićbiorcom na wymianć pokryć dachowych i elewacji z azbestu, usunićcie wyrobów zawierających azbest z obiektów oċwiatowych, uďytecznoċci publicznej i innych bć- dących własnoċcią Gminy, wymiana rur wodociągowo-kanalizacyjnych z azbestu, eliminowanie moďliwoċci powstawania „dzikich” składowisk z odpadami zawierającymi azbest, oczyszczenie terenów gminnych i terenów publicznych z odpadów azbestowych bieďący monitoring realizacji Programu i okresowe raportowanie jego realizacji władzom samorządo- wym i mieszkaĉcom, okresowa weryfikacja i aktualizacja Programu. 3. Szkodliwość azbestu dla zdrowia ludzkiego Azbest jest nazwą handlową grupy minerałów włóknistych, które pod wzglćdem chemicznym są uwodnio- nymi krzemianami magnezu, ďelaza, wapnia i sodu. Chorobotwórcze działanie azbestu powstaje w wyniku wdychania włókien, zawieszonych w powietrzu. Dopóki włókna nie są uwalniane do powietrza i nie wystć- puje ich wdychanie, wyroby z udziałem azbestu nie stanowią zagroďenia dla zdrowia. Na wystćpowanie i typ patologii wpływa rodzaj azbestu, wymiary tworzących go włókien i ich stćďenie oraz czas trwania nara- ďenia. Biologiczna agresywnoċć pyłu azbestowego jest zaleďna od stopnia penetracji i liczby włókien, które uległy retencji w płucach, jak równieď od fizycznych i aerodynamicznych cech włókien. Szczególne znaczenie ma w tym przypadku ċrednica włókien. Włókna cienkie, o ċrednicy poniďej 3 mikrometrów, przenoszone są łatwiej i docierają do koĉcowych odcinków dróg oddechowych, podczas gdy włókna grube, o ċrednicy powyďej 5 mikrometrów, zatrzymują sić w górnych odcinkach dróg oddechowych. Skrćcone włókna chryzotylu o du- ďej ċrednicy, mają tendencjć do zatrzymywania sić wyďej, w porównaniu z igłowymi włóknami azbestów amfibolowych, z łatwoċcią przenikających do obwodowych czćċci płuc. Najwićksze zagroďenie dla organizmu ludzkiego stanowią włókna respirabilne, to znaczy takie, które mogą wystćpować w trwałej postaci w powietrzu i przedostawać sić z wdychanym powietrzem do pćcherzyków płucnych. Są one dłuďsze od 5 mikrometrów, mają gruboċć mniejszą od 3 mikrometrów, a stosunek długo- ċci włókna do jego gruboċci nie jest mniejszy niď 3:1. Mimo istnienia normatywów higienicznych dla stćďenia włókien azbestu w powietrzu nie moďna okreċlić dawki progowej pyłu dla działania rakotwórczego azbestu. Naraďenie zawodowe na pył azbestowy moďe być przyczyną nastćpujących chorób układu oddechowego: pylicy azbestowej (azbestozy), łagodnych zmian opłucowych, raka płuc (najpowszechniejszego nowotworu złoċliwego, powodowanego przez azbest), mićdzybłoniaków opłucnej i otrzewnej, nowotworów o wysokiej złoċliwoċci. Przy naraďeniu komunalnym na pył azbestowy głównym skutkiem zdrowotnym, który naleďy brać pod uwagć, jest mićdzybłoniak opłucnej i otrzewnej. W zaleďnoċci od poziomu ekspozycji, moďe być obserwo- wany wzrost ryzyka raka płuc. Do wykonywania pokryć dachowych oraz elewacji budynków i obiektów budowlanych powszechnie stoso- wane były wyroby azbestowo-cementowe w postaci płyt falistych, płaskich prasowanych i autoklawizowa- nych oraz płytek „karo”. Jako wyroby twarde, nieuszkodzone nie stwarzają zagroďenia dla zdrowia ludzi związanego