2016 Załącznik do Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Drwinia na lata 2017-2022 DELIMITACJA OBSZARÓW ZDEGRADOWANYCH W PRZESTRZENI GMINY DRWINIA ETAP I GMINNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI Gminy Drwinia na lata 2016 – 2022 DRWINIA 2016 PODSTAWA FORMALNA OPRACOWANIA Podstawą opracowania jest umowa zawarta w dniu 16.11.2015 pomiędzy gminą Drwinia z siedzibą: Drwinia 57 32 – 709 Drwinia tel. (12) 284 98 11 fax (12) 284 98 34 e-mail: [email protected] http://www.drwinia.pl/ a: GRANT FINANCE PROJECT Os. Piastów 1b/17 31-623 Kraków Tel. 575 291 506 e-mail: [email protected] DELIMITACJA OBSZARÓW ZDEGRADOWANYCH W PRZESTRZENI GMINY DRWINIA 2 SPIS TREŚCI 1. Wprowadzenie ......................................................................................................................... 4 1.1 Forma Prawna Gminnego Programu Rewitalizacji ........................................................................ 5 1.2 Struktura opracowania .................................................................................................................. 6 1.3 Dotychczasowe programy związane z rozwojem i odnową wdrażane w gminie .......................... 7 2. Delimitacja obszarów zdegradowanych ................................................................................... 11 2.1 Charakterystyka metody ............................................................................................................. 12 2.2 Gmina Drwinia na tle powiatu i województwa ........................................................................... 13 2.3 Podział gminy na jednostki urbanistyczne .................................................................................. 21 2.4 Zestawienie przyjętych wskaźników ........................................................................................... 34 2.5 Analiza mierników w poszczególnych sferach ............................................................................. 36 2.5.1 Analiza mierników w sferze społecznej .................................................................................... 36 2.5.2 Analiza mierników w sferze funkcjonalno-przestrzennej......................................................... 51 2.5.3 Analiza mierników w sferze technicznej .................................................................................. 63 2.5.4 Analiza mierników w sferze środowiskowej ............................................................................. 68 2.5.5 Analiza mierników w sferze gospodarczej................................................................................ 74 2.6 Podsumowanie ............................................................................................................................ 77 3. Wyniki delimitacji – wyznaczenie obszarów ............................................................................. 85 3.1 Obszar zdegradowany ................................................................................................................. 85 3.2 Niezamieszkałe obszary zdegradowane – tereny poprzemysłowe ............................................. 88 3.3 Obszar rewitalizacji ...................................................................................................................... 91 Spis tabel ................................................................................................................................... 96 Spis rycin .................................................................................................................................... 96 DELIMITACJA OBSZARÓW ZDEGRADOWANYCH W PRZESTRZENI GMINY DRWINIA 3 1. Wprowadzenie Przemiany społeczno-gospodarcze, z jakimi mamy do czynienia na przestrzeni ostatnich dwudziestu pięciu lat, wywołane dostosowywaniem się gospodarki do warunków wolnorynkowych uwydatniły szereg niekorzystnych zjawisk. Wyludnianie się obszarów wiejskich, niekontrolowana rozproszona zabudowa, a przy tym brak odpowiedniej infrastruktury i degradacja już istniejącej oraz zubożenie stosunków społecznych wymuszają zdecydowane i kompleksowe przeciwdziałanie tym niekorzystnym zjawiskom. Rewitalizacja obszarów zdegradowanych jest skutecznym mechanizmem rozwiązywania tych problemów. Nabiera ona znaczenia i staje się bardzo ważnym i powszechnym mechanizmem stymulującym rozwój i poprawę warunków życia, stosowanym przez samorządy. Przedmiotem opracowania jest dokument o nazwie „Delimitacja Obszarów Zdegradowanych w Przestrzeni Gminy Drwinia” jako etap I Gminnego Programu Rewitalizacji dla Gminy Drwinia na lata 2016-2022, którego zadaniem jest wyznaczenie obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji poprzez dokonanie dokładnej analizy wybranych jednostek urbanistycznych gminy. Dokument przygotowany został w oparciu o założenia “Narodowego Planu Rewitalizacji 2022” oraz ustawy o rewitalizacji z dnia 9 października 2015 r., która weszła w życie w dniu 18 listopada 2015 r. Ustawa określa zasady oraz tryb przygotowania, prowadzenia i oceny rewitalizacji, a w szczególności sposób wyznaczania obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji. Aby obszar mógł zostać uznany jako zdegradowany musi na nim występować koncentracja negatywnych zjawisk społecznych, w szczególności bezrobocia, ubóstwa, przestępczości, niskiego poziomu edukacji lub kapitału społecznego, a także niewystarczającego poziomu uczestnictwa w życiu publicznym i kulturalnym. Ponadto na obszarze zdegradowanym musi wystąpić także co najmniej jeden z następujących negatywnych wskaźników: • gospodarczych – w szczególności niskiego stopnia przedsiębiorczości, słabej kondycji lokalnych przedsiębiorstw lub • środowiskowych – w szczególności przekroczenia standardów jakości środowiska, obecności odpadów stwarzających zagrożenie dla życia, zdrowia ludzi lub stanu środowiska, lub • przestrzenno-funkcjonalnych – w szczególności niewystarczającego wyposażenia w infrastrukturę techniczną i społeczną lub jej złego stanu technicznego, braku dostępu do podstawowych usług lub DELIMITACJA OBSZARÓW ZDEGRADOWANYCH W PRZESTRZENI GMINY DRWINIA 4 ich niskiej jakości, niedostosowania rozwiązań urbanistycznych do zmieniających się funkcji obszaru, niskiego poziomu obsługi komunikacyjnej, niedoboru lub niskiej jakości terenów publicznych, lub • technicznych – w szczególności degradacji stanu technicznego obiektów budowlanych, w tym o przeznaczeniu mieszkaniowym, oraz niefunkcjonowaniu rozwiązań technicznych umożliwiających efektywne korzystanie z obiektów budowlanych, w szczególności w zakresie energooszczędności i ochrony środowiska. Celem nadrzędnym niniejszego dokumentu jest rozpoznanie terenu gminy Drwinia, dokonanie diagnozy problemów społecznych oraz funkcjonalno-przestrzennych, technicznych, środowiskowych lub gospodarczych, a następnie zdefiniowanie i wyznaczenie obszaru wymagającego rewitalizacji, we współpracy ze społecznością terenów zdegradowanych oraz z zaangażowaniem wszystkich interesariuszy tych obszarów. 1.1 Forma Prawna Gminnego Programu Rewitalizacji Sporządzenie Gminnego Programu Rewitalizacji przez gminę Drwinia wynika z wymogów Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego (RPOWM) i daje możliwość realizacji działań rewitalizacyjnych przy wsparciu środków z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Program sporządzony został zgodnie z zasadami zawartymi w rozdziale 1.5.4 Umowy Partnerstwa1, zatwierdzonej decyzją Komisji Europejskiej w dniu 23 maja 2014 roku oraz ustawy o rewitalizacji z dnia 9 października 2015 r., która weszła w życie w dniu 18 listopada 2015 r. W programie uwzględniono również przepisy Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE nr 1303/2013 z dnia 17.12.2013 roku1, w zakresie zapisów dotyczących rewitalizacji. 1 Umowa Partnerstwa, Programowanie perspektywy finansowe 2014–2020, Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju, 23.05.2014. DELIMITACJA OBSZARÓW ZDEGRADOWANYCH W PRZESTRZENI GMINY DRWINIA 5 1.2 Struktura opracowania Delimitacja obszarów zdegradowanych gminy Drwinia została przygotowana w oparciu o analizę najbardziej istotnych czynników z punktu widzenia rozwoju gminy, opierających się na wytycznych zawartych w ustawie z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji. Zawiera ona porównywalne dane pozwalające na obiektywną i wnikliwą analizę obszarów wymagających kompleksowego wsparcia. W toku przeprowadzonej analizy oraz przeprowadzonych konsultacji z przedstawicielami samorządu lokalnego wytypowano następujące czynności, będące jednocześnie częściami poniższego opracowania: • analizę wskaźnikową gminy na tle powiatu i województwa; • analizę struktury funkcjonalno-przestrzennej gminy; • analizę dokumentów planistycznych – Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego dla gminy Drwinia; • podział obszaru gminy Drwinia na poszczególne sołectwa; • analizę miernikową poszczególnych sołectw w sferze społecznej, gospodarczej, technicznej, środowiskowej i funkcjonalno-przestrzennej; • delimitację obszarów zdegradowanych gminy; Założony etap opracowywania dokumentu jakim jest Gminny Program Rewitalizacji, to ważny dokument strategiczny, który wyznacza cele działań skupionych na ograniczaniu negatywnych skutków, niekorzystnych zjawisk społecznych, gospodarczych, przestrzennych, technicznych i środowiskowych na terenie gminy Drwinia. Program rewitalizacji jest także potrzebny władzom samorządowym, instytucjom gminnym, organizacjom pozarządowym, ale także przedsiębiorcom, osobom prawnym i związkom wyznaniowym do skutecznego ubiegania się o środki unijne w nowej perspektywie finansowej na lata 2014-2020. DELIMITACJA OBSZARÓW ZDEGRADOWANYCH W PRZESTRZENI GMINY