DIAGNOZA POTRZEB KULTURALNCYH SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ W GMINIE SAMBORZEC Gmina Samborzec jest gminą typowo rolniczą, położona jest na skraju Wyżyny Sandomierskiej w północno zachodniej jej części na pograniczu Kotliny Sandomierskiej, nieopodal Wisły. Samborzec jest bezpośrednio położony przy drodze krajowej Sandomierz- Kraków jednak pozostałe miejscowości położone na uboczu giną w uprawach polowych i sadach..Powierzchnia gminy wynosi 8 537 ha. W 28 sołectwach należących do gminy mieszka obecnie ponad 9 tysięcy ludzi uprawiających przeszło 7,4 tysiące hektarów ziemi. Sady i warzywniki zajmują 80% wszystkich upraw. Diagnoza potrzeb kulturalnych w gminie wiejskiej, staje się nie lada wyzwaniem kiedy chce się ją zrobić w sposób wiarygodny. Początkowo założeniem badającej było wyciągnięcie wniosków do diagnozy z ankiet które zgodnie z zapisami projektu trafiły do wszystkich miejscowości w gminie. Jak się okazało najlepsza forma diagnozy w tym przypadku to bezpośrednia rozmowa najlepiej w miejscach gdzie ludzie skupiają się w sposób naturalny a więc sklep, plac przy remizie OSP czy miejsce imprezy lokalnej Wśród diagnozowanych miejscowości znalazły się Bogoria Skotnicka Chobrzany Gorzyczany Janowice Ryłowice Skotniki Koćmierzów Myli się ten kto myśli że nowoczesność sprawiła iż osoba uprawiająca zawód rolnika nie jest już podporządkowana rytmowi natury. To raczej pozostaje nie zmienne – mieszkańcy tego regionu od wiosny aż do później jesieni pracują w polach od świtu do nocy, co za tym idzie mają inne spojrzenie i potrzeby związane z kulturą. A przede wszystkim inne możliwości korzystania z niej. Podejście do kultury może również wynikać z faktu iż prawdziwa instytucja kultury została tu powołana dopiero w 2009 roku. Przed tą datą „animacją” lokalnej społeczności zajmowały się głównie szkoły, biblioteka publiczna, ewentualnie w niektórych miejscowościach OSP. Po roku 2009, wzrosła również liczba stowarzyszeń które dziś na stale współpracują z Gminnym Centrum Kultury, Sportu i Rekreacji w Samborcu. Diagnozowanie odbywało się najczęściej w formie swobodnej rozmowy podpartej wcześniej informacją o programie Dom Kultury+ Inicjatywy Lokalne 2014. Mieszkańcy poszczególnych miejscowości różnili się poziomem wiedzy o działaniach kulturalnych jakie podejmuje Gminne Centrum Kultury, Sportu i Rekreacji w Samborcu oraz zdaniem na temat tego co jeszcze dziać się powinno w niektórych sferach. Jednak wszystkie osoby z którymi zostały przeprowadzone rozmowy wskazywały iż istnieje potrzeba odbywania wyjazdów studyjnych i edukacyjnych aby móc się uczyć, inspirować, w sferze kultury, nie być zamkniętym tylko w swoim ”zaścianku” . Ponieważ działania kulturotwórcze szczególnie te, innowacyjne mają dosyć krótka tradycję , wiele osób pragnie podpatrzeć jak to robią inni, właśnie po to aby móc później przenieść podobne działania na swoje podwórko, zdobyć wiedzę jak korzystać z lokalnego dziedzictwa, wyeksponować atuty miejsca, ludzi. Wspomniano już tu krótko o tym iż to natura i praca na roli determinuje możliwości korzystania z kultury i jej tworzenia. Z rozmów z lokalną społecznością jednoznacznie wynika iż bynajmniej wśród młodzieży, osób dorosłych i seniorów (którzy równie często są jeszcze aktywni) najbardziej odpowiednią porą na korzystanie z kultury, uczestniczenia w zajęciach, warsztatach czy imprezach są godziny wieczorne a także niedziela, późną jesienią i zimą godziny popołudniowe. Wtedy bowiem te grupy mają czas aby realizować się twórczo. Inaczej rzecz ma się w przypadku dzieci, tu rodzice chętnie widzą zajęcia w godzinach popołudniowych niezależnie od dnia tygodnia, aczkolwiek ze wskazaniem aby były one organizowane na czas co najmniej 2-3 godzin. Wskazując najbardziej rozpoznawalne działania Gminnego Centrum Kultury, Sportu, i Rekreacji w Samborcu, większość odpowiedziała iż najbardziej widoczną imprezą jest „Święto Kwitnącej Jabłoni” impreza cyklicznie odbywająca się co roku w maju od ponad dwudziestu lat. Ludzie bowiem związani z tym regionem są wręcz dumni ze święta na którym można obejrzeć wystawy rolnicze, uczestniczyć w specjalistycznych konferencjach, spróbować lokalnych specjałów a potem „zabawić się” przy znanych przebojach. Podobne wnioski wyciągają jeśli chodzi o mniejsze wydarzenia. Lokalni liderzy i organizacje starają się bazować na kulturze ludowej i tak największą frekwencją cieszy się „Sobótka” czy Biesiady kulinarne oparte na tradycji , mają one coraz większe powodzenie. Zaskoczeniem w diagnozie mogą być natomiast potrzeby związane z działaniami stałymi, mieszkańcy wśród najchętniej wskazywanych działań wymieniali Warsztaty tematyczne: malarskie, hand-made, florystyczne, dekoracyjne, wokalne ( tworzenie zespołów ludowych bazujących na tradycyjnych przyśpiewkach) historyczne, folklorystyczne, warsztaty kulinarne , integracyjne , rekreacyjne, specjalistyczne( np. modelarskie) Wizyty profesjonalnego teatru, muzyków mogących przyjechać na miejsce by dać przedstawienie , pokazy filmowe, wystawy. Na pytanie w jaki sposób najlepiej informować lokalną społeczność o wydarzeniach kulturalnych prawie 80% wskazało tradycyjną formę czyli plakaty, ulotki ale trafiły się też odpowiedzi szczególnie wśród młodszych osób aby stworzyć newsletter czy system sms dla chętnych. Jest to zatem forma nad którą placówka może się zastanowić, by rzeczywiście docierać do jeszcze większego grona odbiorców. Możliwości jakie stwarza Gminne Centrum Kultury, Sportu i Rekreacji w Samborcu uznano za wystarczające jednak nie wszyscy uznali że są satysfakcjonujące. Bardzo wyraźnie pojawia się jednak potrzeba rozwoju w sferze kultury i rekreacji, poznawania nowych form aktywności a jednocześnie bazowanie na posiadanym dziedzictwie. Z drugiej strony największą przeszkodą jaką ma do pokonania instytucja jest dostępność , aby każdy mógł skorzystać z ofert przygotowywanych przez Gminne Centrum Kultury, Sportu i Rekreacji w Samborcu ważne jest aby realizować podjętą ścieżkę „wychodzenia na wsie” a nie skupiania działań w jednym miejscu, bo takie właśnie podejście pracowników Gminne Centrum, Kultury, Sportu i Rekreacji w Samborcu wykazywane do tej pory spotkało się z pozytywną aprobatą. Program Dom Kultury+ Inicjatywy Lokalne 2014 jest okazją do tego by mieszkańcy Gminy Samborzec mogli wziąć „kulturę w swoje ręce” należy się spodziewać iż pomysły na Inicjatywy będą nakierowane na naukę poprzez doświadczanie czyli wymieniane tu wyjazdy studyjne czy inicjatywy i wydarzenia związane z kulturą ludową, historią lokalną. Warto jednak podjąć to ryzyko, bowiem w tej społeczności drzemie potencjał na którym można przy odpowiednim wsparciu zbudować wspaniałe rzeczy. Jednak by to się spełniło trzeba dostosować kulturę dla ludzi a nie ludzi do kultury. Tu, w tym właśnie miejscu trzeba się kierować w każdych działaniach społecznych prostotą, szczerością, poszanowaniem tego co było i przewidywaniem tego co może się jeszcze zdarzyć. .