UDC 93/99 (058) ISSN 0350 1159 INSTITUT ZA ISTORIJU U SARAJEVU PRILOZI CONTRIBUTIONS Prilozi, 40, 1-466, Sarajevo, 2011. 1 REDAKCIJA: Robert J. Donia, Center for Russian & East European Studies, University of Michigan, Ann Arbor, USA Amir Duranović (sekretar), Filozofski fakultet, Sarajevo Hannes Grandits, Humboldt Universität CU Berlin, Philosophische Fakultät, Deutschland Mustafa Imamović, Pravni fakultet, Sarajevo Tomislav Išek, Sarajevo Zoran Janjetović, Institut za noviju istoriju Srbije, Beograd, Republika Srbija Dževad Juzbašić, Akademija nauka i umjetnosti Bosne i Hercegovine, Sarajevo Esad Kurtović, Filozofski fakultet, Sarajevo Zdenko Radelić, Hrvatski institut za povijest, Zagreb, Republika Hrvatska Behija Zlatar, Orijentalni institut, Sarajevo Glavni i odgovorni urednik: HUSNIJA KAMBEROVIĆ ([email protected]) Naučna gledišta u pojedinim prilozima odraz su stavova autora, a ne nužno i Redakcije časopisa. Ovaj broj Priloga štampan je uz finansijsku podršku Ministarstva obrazovanja i nauke Kantona Sarajevo Ministarstva obrazovanja i nauke FBiH, Mostar i Fondacije za izdavaštvo – Fondacije za nakladništvo, Sarajevo, UDC 93/99 (058) ISSN 0350 1159 Prilozi, 40, Sarajevo, 2011, str. 1-466. SADRŽAJ Riječ redakcije ...........................................................................................................7 ČLANCI I RASPRAVE 1. Salmedin Mesihović, Ime ilirskog naroda Dezitijata ................................................. 11 2. Esad Kurtović, Iz historije Kreševa u srednjem vijeku (Radoje Kristić zvani Kozoje) ............................................................................................................... 23 3. Faruk Taslidža, Trgovina Hercegovačkog sandžaka u prvim decenijama XVII vijeka................................................................................................................... 55 4. Živko M. Andrijašević, Politika crnogorske države prema nepravoslavnim podanicima poslije 1878. godine ................................................................................ 77 5. Mitsutoshi Inaba, The Human Concept in fin-de-siècle Bosnia and Herzegovina. A comparison between Ljudevit Dvorniković and Neo-scholastics ............................ 97 6. Vera Katz, O društvenom položaju žene u Bosni i Hercegovini 1942.-1945. ........... 135 7. Husnija Kamberović, Smrtne presude Vrhovnog suda Bosne i Hercegovine 1945. godine .............................................................................................................. 157 8. Denis Bećirović, Oduzimanje imovine Islamske zajednice u Bosni i Hercegovini od završetka Drugog svjetskog rata do 1961. godine ............................................... 171 9. Mesud Šadinlija, Sudije ili historičari? O značaju proučavanja vojne historije na primjeru jedne presude Suda Bosne i Hercegovine ............................... 195 PRILOZI 1. Павле Драгичевић, Поводом једне поморске непогоде. Неколико детаља из приватног живота и о дипломатским активностима војводе Сандаља Хранића .................................................................................................................... 213 2. Edin Radušić, Abdul-Hamid u Bosni ........................................................................ 221 3 UDC 93/99 (058) ISSN 0350 1159 Prilozi, 40, Sarajevo, 2011, str. 1-466. 3. Mustafa Hasani, Stavovi Islamske vjerske zajednice Kraljevine Jugoslavije o političkom angažmanu njenih službenika ............................................................. 231 4. Tomislav Išek, Izrada Napretkove Povijesti Bosne i Hercegovine ........................... 245 5. Ljubomir Berberović, Genetička istraživanja u Bosni i Hercegovini – kratak pregled razvoja.......................................................................................................... 259 HISTORIJSKA GRAĐA 1. Siniša Lajnert, Omladinske pruge Brčko-Banovići i Šamac-Sarajevo u arhivskim fondovima Hrvatskog državnog arhiva ................................................. 273 2. Amir Duranović, Vjesnici proljeća. Reakcije u Bosni i Hercegovini na objavljivanje Deklaracije o nazivu i položaju hrvatskog književnog jezika i Predloga za razmišljanje ........................................................................................ 305 IZLAGANJA SA NAUČNIH SKUPOVA 1. Josip Vrbošić, Tretman aneksionog i ustavnog statusa Bosne i Hercegovine u osječkom uglednom dnevniku Narodna obrana ..................................................... 331 2. Enes S. Omerović, Kaznenopravna zaštita države na tlu Bosne i Hercegovine od stvaranja Kraljevstva Srba, Hrvata i Slovenaca do donošenja Vidovdanskog ustava ................................................................................................. 339 PRIKAZI 1. Esad Kurtović, Iz historije bankarstva Bosne i Dubrovnika u srednjem vijeku. Ulaganje novca na dobit. Beograd: Istorijski institut, 2010, 171, ćir. (Salih Jalimam) ......................................................................................................... 365 2. Desanka Kovačević-Kojić, Srednjovjekovna Srebrenica: XIV-XV vijek. Beograd: SANU, Posebna izdanja knj. DCLXVIII, Odjeljenje istorijskih nauka knj. 29, 2010, 312, ćir. (Elmedina Kapidžija) .................................................................................. 367 3. Stiven Ransiman, Srednjovekovni maniheizam. Studija o hrišćanskoj dualističkoj jeresi. Čačak – Beograd: 2008, 202 (Salih Jalimam) ............................................... 371 4. Jacques Le Goff, Intelektualci u srednjem vijeku. Zagreb: Jesenski i Turk 2009, 320 (Adis Zilić) ......................................................................................................... 372 5. Behija Zlatar, Gazi Husrev-beg. Sarajevo: Orijentalni institut u Sarajevu, Posebna izdanja XXXII, 2010, 236 (Sedad Bešlija) ............................................................... 375 6. Недељко Радосављевић, Шест портрета православних митрополита 1766-1891. Београд: Историјски институт, Посебна изданја, књ. 57, 2009, 155 (Nedžad Novalić) ...................................................................................................... 377 4 UDC 93/99 (058) ISSN 0350 1159 Prilozi, 40, Sarajevo, 2011, str. 1-466. 7. Robin Okey, Taming Balkan Nationalism: The Habsburg “Civilizing Mission” in Bosnia, 1878-1914. Oxford: Oxford University Press, 2007, 346 (Dženan Dautović) .................................................................................................... 381 8. Izvještaji o situaciji u Drinskoj banovini, knj. 1 (1929 – 1931) i knj. 2 (1932 -1935). Edicija: Građa za proučavanje političkih, kulturnih i socijalno-ekonomskih pitanja iz prošlosti Bosne i Hercegovine (XIX i XX vijek), n. s. I (X) (ur. dr. Andrej Rodinis). Sarajevo: Arhiv Bosne i Hercegovine, 2009. i 2010, 486 + 754 (Budimir Miličić) ..................................................................................... 386 9. Sandra Biletić, Amira Hujdur (prir.), Pisma Hajimu Altarcu iz koncentracionih logora u Drugom svjetskom ratu. Sarajevo: 2010, 331 (Sanja Gladanac) ................ 392 10. Safet Bandžović, Bošnjaci i antifašizam. Ratni realizam i odjek rezolucija građanske hrabrosti (1941). Sarajevo: Autorovo izdanje, 2010, 467 (Sabina Veladžić) ...................................................................................................... 395 11. Boško Zuckerman, Psihologija Holokausta.Protužidovska propaganda u NDH i Srbiji (1941-1945). Zagreb: Židovska vjerska zajednica Bet Israel u Hrvatskoj, 2011, 373 (Eli Tauber) .............................................................................................. 397 12. Kosta Nikolić, Srđan Cvetković i Đoko Tripković (prir.), Bela knjiga – 1984: obračun sa „kulturnom kontrarevolucijom“ u SFRJ. Beograd: JP Službeni glasnik i Institut za savremenu istoriju, 2010, 290 (Muhamed Nametak) ................ 400 13. Admir Mulaosmanović, Bihaćka krajina 1971-1991. Utjecaj politike i političkih elita na privredni razvoj. Sarajevo: Institut za istoriju, 2010, 159 (Aida Ličina) ..... 402 14. Karl Kaser, Patriarchy after Patriarchy. Gender Relations in Turkey and in the Balkans, 1500-2000. Studies on South East Europe (ed. Karl Kaser), Wien: LIT Verlag, 2008, 322 (Amir Duranović) ................................................................ 405 15. Bahrudin Bijedić, Operacija „Leteći zmaj“: progon jugoslovenskog diplomate na osnovu lažne optužbe. Sarajevo: Historijski arhiv Sarajevo, 2010, 399 (Dženita Sarač Rujanac)............................................................................................ 408 16. Heike Karge, Steinerne Erinnerung – versteinerte Erinnerung? Kriegsgedenken in Jugoslawien (1947–1970). Balkanologische Veröffentlichungen Osteuropa Institut der Freien Universität Berlin, hg. Von Holm Sundhaussen, Bd. 49, Wiesbaden: Harrassowitz Verlag, 2010 (Sara Bernasconi) ....................................... 411 17. František Šistek, Naša braća na jugu (Češke predstave o Crnoj Gori i Crnogorcima 1830-2006). Cetinje-Podgorica: Matica crnogorska, 2009, 304 (Mensur Ramulj) ....................................................................................................... 415 18. Amir Kliko, Fikret Ćuskić, 17. Viteška krajiška brdska brigada ARBiH. Ključ – Sarajevo: Udruženje 17. VKBBR- Institut za istoriju, 2010, 320 (Edin Omerčić) .......................................................................................................... 418 5 UDC 93/99 (058) ISSN 0350 1159 Prilozi, 40, Sarajevo, 2011, str. 1-466. 19. Spomenica akademika Marka Šunjića (1927-1998).