Notes du mont Royal www.notesdumontroyal.com 쐰 Cette œuvre est hébergée sur « No- tes du mont Royal » dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES Google Livres l BHAR-TRIHABIS SENTENTIAÈ I. CARMEN (mon 01mm NOMINE CIBCUMFERTUB i EROTICUM. AD conrcum MSTT. FIDEM «EDIDIT LATINE VERTU ET communs ’ A I ’ msmuxrr PETRUS A BQHDLEN. fi BEROLINI IMPBNSIS PERDINANDI DUEMMIÆRI MDCCCXXXIII. nus AQADEIIÇIS. BHARTPJHABJS SENTENTIAÈ CARMEN QUOD 0mm, NOMINE CIRCUMFERTUB I EBOTICUM. AD CODICUM MSTT. FIDEM .EDIDIT LATINE VERTIT ET COMMENTARIIS i INSTRUXIT t PETRUS A BQHULEN. «me» I BEROLINI musas rnnnmmm nusmmam MDCCCXXXIII. TYPIS AQADEHICIS. VIRO SUMME REVERENDO IOANNI SCHULZIO THEOL. DO’CTORI BORUSSORUM REG! POTENTISSIMO A CONSILHS INTIME EQUITI ILLUSTBI CET. HUMANITATIS ET INGENUAE DOCTRINAE FAUTOPJ INSIGNI HASCE BHARTRIHARIS SENTENTIAS . FRUCTUUM EX ITINEBE LITTERARIO NUÎ’ER PERCEPTORUM PRIMITIAS ANIM! BENEFICIORUM IN SE COLLATORUM MEMORIS TESTES ESSE VOLUIT EDITOR. PRAEFATIO. 1 LOndini quum ante biennium, summi Borussiae Ministerü munificentia commorari mihivliceret, ut, quad diuverat in vous, litteris Indicis pro viribus meîs consulerem, nihil prîus equidem et antiquius habui, quam ut sifim meam in Antiquitates Indicae gentis ardentîssimam quocunque modo explerem: nOn solum libris rarioribus legendis excerpendîsve et editionibus textuum Sanscritorum comparandis atque emendis, sed scul- pturis quoque et Picturis, quee in Museis anservantur, inspiciendis et virorum doctorum colloquio, ubi dubii aliquid atque obscuritatis chori- retur, illustrandis, inprimis vero codicibus manuscriptis avulvendis de? scribendisque, donec pestis,’ pro dolor! Gangetica in patria urbe exona et iamiam saeviens post» exiguum temporis spatium studia interrupit dile- ctissima et patremfamilias idomum revocavit. Inter ca quae raptim ipse collegi, de iis enim’quae Roçenio meo et Stenzlero, intima mihi ami- citia coniunctis debeo: Chhandogyae codîcem, apographa Ritœanhari, Gimgovindi, Brahmavaivartapurani rell. nunc est tacendum, primum for- tasse locum occupent Bhartn’han’s quae dicuntur sententîae, quas iam ’ lectoribus benevolis trado et maximopere vola commendatas. Quae :vero. caussae me impulerint ut haec potiesirnum carmina elegerim et que dici possint in universum de persona et ingenio poetae, de codi- cibus quibus usas sum manuscriptis, de ordine librorum singularumque sententiaruni nativo, de metrorum ratione et de carmine erotico Chau- mpanchzisica dicta, quad sententiis hisce praemisi, ca omnia, ne quid desideret lector, breviter iam et omni qua par est verecundia, sunt ex- t ponenda. ’ Itaque primum de auctorer sententiarum videamus. v1 PRAEFAÎIO. Constans exstat Indorum fama, quae W sive Centurias ut vocautur, ad Bhartriharim, refert regis Vikramâdityi fratrem, se- culo ante Christum natrum Primo floruit et tractatum quoque grammati. cum scripsisse putatur, quo de temporis momento nulla same dubitandi causa adest idonea.’ Etenim citantur sententiae non modo in operibus rhetoricis, ut in Sâhitïadarpano (de quo exstat Codex anno 1027 con- scriptus; vid. Schlegel reflexions sur les langues Asiat. p.111.) et in eo, quod antiquius est, Kâvfapralcâso scripto, sed etiam in dramaticis Biza- vabhütis ex seculo octavo, in. Hilopadeso ex primis post Chr. seculis et in ipsa Kâlidâsi, poetae nostri aequalis, Sakuntala (vid. ad Nit. 62)., Quodsi tamen disticha SatacOrum, quae sparsa huc illuc apud diversos leguntur, ex alio quodam fonte derivata vel etiam per sententiarum collectorem ex operibus istis desumpta et Bhartrihari tributa putes, non equidem renitor, sed ipsas maxima saltem ex parte sententias quomi- i nus recentiorcs habeamus, obstat earundem ingenua et baud fucata sim- plicitas, quae, in modulis et rhythmis sobrior, paroemia et alliteratio- nes, quibus serior actas delectatur, rarissime captat, quae modum in vocabulis componendis et in sesquipedalia verba diducendis non trans- greditur et quae in universumcolore, imaginibus et totius linguae ra- tione ad Kâlidâsi sermonem et aetatem proxime accedit. Reliqua quae de Bhartrihare traduntur inanes fabulae sunt, quas in transcursu tetigisse sufficiat. Fingunt enim Vikramum, inter quinque fratres minorem, a patre Gandharvaseno,’ qui in Malvae urbe Dharanagara domicilium ha- huit, imperium accepisse sed ipsum, peregrinandi cupidum Bhartrihari impertivisse; »hunc autem uxoris perfidia et adulterio, que adultero pomum quod immortalitatem praeberet dederat’, commotum, vitam au- steram iniisse. et librum de devotione composuisse: quod ultimum aperte expiscati sunt ex secundo. libri Nîti Venu, ubi de mulierum perfidia queritur poeta. Narrantur, quae modo diximus, in ’fabularum colle. dione vulgo Beitalpachisi h.e. âme-13W narrations de-w’gùztiquin- que daemoniôus dicta, a Sivadâso composita (cfr. Asiat. Journal Il. p. 27.), quibus conspirant fere quae Scholiasîa in capite secun’di libri PMEFATIO. Vil mmmàsmmmmmmmmProtulit»: (la! ait-am (ï l m mwmwmfizfiwnmamamaga (fi 1 mû m aga fi n Plura describere taedet, hoc unum tantum addo, pamum illud eodem modo induci discordiae in- strumentum, quem ad modum ilIud in mille et una noctibus notissimum; ceterum vero in versu, ad quem illustrandum haec attth Scholiasta, nihil amnino latere puto quad ad Bhartriharim necessarie referendum sit, a quare assentir’i non possum Colebrookio vira clarissimo existimanti (Introduct. remarks p.xm. in Editione Bhartr. Srir.): auctorem in tilla saltem venu ad vitam suam respexisse. Rogerius denique ex mente sa- cerdotum Bhartriharim Brâhmani cuiusdam, Sandragoupeti Naraja nov minatî filium fuisse perhibet, hoc est, nisi omnia me fallunt, Sandra- cotti regis W).celeberrimi, quem sacerdotem fuisse scîoli seriores hallucinantur. - Hunc pergunt quatuor ’uxores :duxisse: filiam Brâhmani ex qua Vamruchim maudit, ex filia Kshatriyi Vikramcîrkum, exhfilia Vaisyi Batlim atque ex Sûdrâ denique uxare Bha’rtn’harim. Ho. rum primus Vararuchis sapientissimus, ut volant, Vedornm partem ,com. mentario amplexm est, et librum composuit ethicum: igitur procul du- bio idem est quem grammaticam Prâkritam camposuisse constat. Vi. hamâdityum porro regnum suscepisse et Battim sibi adiunxisse mini- strum tradunt; sed in hoc denuo errare videntur et personas et tempera confundentesz. exstat enim quad Bhattikâvyam vacant carmen gramma- ticum, Rémi res gestas simul exponens, quad Bhartrihari cuidam gram- matico aetate Posteriori tribuitur (Asiat; Besearch. X. p.436.) atque ex huius carminis nomine fiatrem Bhartriharis nastri idivinasse existimo Battim. De-.centuziarum denique auctore eadem fere quae supra attu- limus, Padmanâhhus apud Rogerium fabula-mm eum voluptatibus sum- mOpere fuisse deditumiet ultra trecentas uxores duxisse. Pater igitur, in filium minorent, ex quarti ordinis uxore natum, nimium sere- rus, vitam eius dissolutam reprobravit, quo facto Bhartriharis, uxori- bus repudiatis, sententias nostras non composait quidem sed ex multis VIH PRAEFATIO. libris aliis collegit. Hoc unum ex eiusmadi farinae fabellis teneas ve-I lim; nam etsi Sataca haec ad genus dicendi sententiosum stricte non accedant sed ita sint camparata ut unus idemque poeta tafia coudera potuerit, facile tamen inducor ut credam ea iam antiquitus ex aliis carminibus excerpta et inter se conglutinata fuisse, id quad de omni- bus sententiarum collectionibus antiquîs valet, quae postes demum ool- lecta, vira cuidam suae aetatis sapientissimo. salent tribui. Eadem modo sententiae et adagia in V. Testamento Salomoni, Arabica - vero Midi aliisque hominibus sentis tribuunmr, neque in tali fama, nisi caussae vetant idoneae, facile negaveris, partem saltem illarum senten-t tiarum ad auctorem oui adscribuntur referendam esse, quad equidem de secundo potissimum Centuriarum libre crediderim. Hacc fare sunt de auctore carminum quae dicenda habui, debilia quidem et manca: etenim non fluviomm tantum quorundam ea est canditio ut fontes ignorentur, sed habent etiam artes haec fata, ut, quando ad posteras propagentur, hi quidem ipsas doctrinas satis accurate servent, quae vero ad eanmdem historiam, ortum, progressum et incrementum pertinent, * ca fere negligant omnia. Eaudem sortem experta est Indica eruditio, cuius origo tenebris adeo est involuta, ut ex illis reliquiis quae hodie supersunt atque ex veterum in rebus Indicis inscitia, vix quidquam certi possit erui. Qua’e quum ita sint, reliquiae grata sumamus manu atque cas praesertim quae ab nativam suam pulchritudinem ad posteras devenire summopere merentur. Atque hoc de Bhartrihare inprimis testatur vir in rebus Indicis omnium doctissimus Colebrookius, Sataca eam potissimum ab caussam Hitopadesi editioni Srîrâmapurensi adiecta fuisse ait, quad egregiae in iis morum descriptiones deprehendantur et quad nitor insuper poeticus, parciare quidem manu quam in multis operosis Indorum carminibus dispersus in iisdem inveniatur, sed qui lectores eo magis posait allicere Hoc praecipue dicendum est de libro qui Nîti inscribitur, cuius sententiae et argumenti elegantia et dictionissuavitate reliquis longe praestant et quem multis de caussis antiquissimum pute, cui postea sese adiunxerint libri Sringâm et Vairagya, summi interdum frigoris pleni. In primoPRAEFATIO. libre Sringâra, sive de amoribus, IX solitis imaginibus laudantur mulieres et vituperantur, earumque nates magnats, lotis similes oculi, tumentium mammarum anus sexcenties oc- currunt, in qua re miramur sane poetae Indices, ces saltem quibus vis ingenii nulle mode deest, quad talibus ineptiis certant et ,,toties revoca- tos eandem rem dicunt cemmutatis ver-bis et sententiis." Quod