FACULTEIT ECONOMIE EN BEDRIJFSWETENSCHAPPEN Valpartijen in eendagskoersen in het professionele wielrennen Onderzoek naar de factoren die bepalend zijn voor het aantal valpartijen tijdens een eendagswedstrijd in het professionele wielrennen Astrid Buttiens R0258162 Masterproef aangeboden tot het behalen van de graad MASTER IN DE TOEGEPASTE ECONOMISCHE WETENSCHAPPEN: HANDELSINGENIEUR Major Kwantitatieve Methoden Promotor: Prof. Dr. Gerda Claeskens Assistent: Roel Verbelen Academiejaar 2014-2015 FACULTEIT ECONOMIE EN BEDRIJFSWETENSCHAPPEN Valpartijen in eendagskoersen in het professionele wielrennen Onderzoek naar de factoren die bepalend zijn voor het aantal valpartijen tijdens een eendagswedstrijd in het professionele wielrennen Deze masterproef gaat op zoek naar de factoren die het gemiddeld aantal valpartijen in een eendagswedstrijd in het professionele wielrennen bepalen. De literatuurstudie bij dit onderzoek toont aan dat dit onderwerp slechts beperkt aan bod kwam in eerder wetenschappelijk onderzoek. De resultaten van de verkennende analyses en de Poisson-regressiemodellen die in dit onderzoek ontwikkeld worden, leiden tot twee belangrijke conclusies. Het gebruik van oortjes blijkt geen meerwaarde te bieden bij het voorspellen van het gemiddeld aantal valpartijen per wedstrijd. Het jaar waarin een wedstrijd gereden wordt, de categorie van een wedstrijd, de lengte van het wedstrijdparcours, de gemiddelde snelheid van de winnaar, de hoeveelheid finishers, het aan- of afwezig zijn van kasseien, de hoeveelheid hellingen in het parcours en de kijkcijfers van de overeenkomstige tv-uitzending doen dat wel. Dit onderzoek is een aanzet tot verder onderzoek naar het ontstaan en de oorzaken van valpartijen tijdens een wielerwedstrijd. De ontwikkelde Poisson-regressiemodellen kunnen immers enkel een verband verduidelijken, maar hier geen verklaring voor bieden. Astrid Buttiens R0258162 Masterproef aangeboden tot het behalen van de graad MASTER IN DE TOEGEPASTE ECONOMISCHE WETENSCHAPPEN: HANDELSINGENIEUR Major Kwantitatieve Methoden Promotor: Prof. Dr. Gerda Claeskens Assistent: Roel Verbelen Academiejaar 2014-2015 Dankwoord Een student die zijn of haar masterproef afrondt, is als een renner die een mooie overwinning boekt. Zo’n overwinning is meer dan het resultaat van één enkele persoon. Het vloeit voor uit de prestaties van een team. Daarom wil ik in dit dankwoord graag iedereen bedanken een bijdrage leverde bij het verwezenlijken van deze masterproef. In de eerste plaats wil ik graag mijn promotor, Prof. Dr. Gerda Claeskens, bedanken. Zij gaf me de kans om dit eigen onderwerp uit te werken. Een heel jaar lang mocht ik me toeleggen op een studie over de mooiste sport ter wereld, wat van mijn masterproef een zeer fijne ervaring maakte. Ik wil ook graag mijn werkleider, Roel Verbelen, bedanken voor het begeleiden van deze masterproef. Zijn opmerkingen en aanmoedigingen waren onmisbaar bij het schrijven van deze tekst. Ik wil hem dan ook in het bijzonder bedanken voor alle tijd en moeite die hij investeerde in het brainstormen over dit onderzoek en het nalezen van mijn teksten. Een speciale dank gaat uit naar mijn ouders. Zij vertolken de rol van de toegewijde ploegleiders die achter hun poulain aan rijden om hem met raad en daad bij te staan en hem door de moeilijke zones van de wedstrijd te coachen. Vijf jaar lang zorgden zij er voor dat ik kon genieten van het zorgeloze bestaan van een student in Leuven. Tot op de dag van vandaag is er niet één moment geweest waarop ik niet op hun onvoorwaardelijke steun kon rekenen. Een laatste woord van dank is voor mijn zussen, broer en vrienden. Deze schare trouwe supporters stond steeds voor me klaar, gewapend met een oneindige dosis geduld, enthousiasme, steun en motivatie. Astrid Buttiens Mei 2015 I Inhoudstafel DANKWOORD ....................................................................................................... I ALGEMENE INLEIDING ....................................................................................... 1 1 LITERATUURSTUDIE .................................................................................... 3 1.1 OVERZICHT VAN DE LITERATUUR .................................................................. 3 1.1.1 Evolutie van het aantal valpartijen over de tijd ................................................. 3 1.1.2 Kenmerken van een wedstrijd .......................................................................... 4 1.1.3 Categorie van een wedstrijd ............................................................................. 4 1.1.4 Lengte van de wedstrijd ................................................................................... 5 1.1.5 Gemiddelde snelheid van de winnaar .............................................................. 5 1.1.6 Grootte van het peloton .................................................................................... 7 1.1.7 Gebruik van oortjes .......................................................................................... 7 1.1.8 Weersomstandigheden .................................................................................... 8 1.1.9 Parcours van de wedstrijd ................................................................................ 9 1.1.10 Media-aandacht .............................................................................................. 9 1.2 DOELGROEP ............................................................................................. 10 2 DATA ............................................................................................................ 11 2.1 DE WEDSTRIJDEN ...................................................................................... 11 2.1.1 Het Belgische openingsweekend ................................................................... 11 2.1.2 Voorjaarsklassiekers ...................................................................................... 12 2.1.3 Najaarsklassiekers ......................................................................................... 13 2.2 DE CATEGORIEËN ...................................................................................... 14 2.2.1 UCI World Cup ............................................................................................... 15 2.2.2 UCI ProTour ................................................................................................... 15 2.2.3 UCI World Tour .............................................................................................. 16 2.3 KENMERKEN VAN DE WEDSTRIJD ................................................................ 16 2.3.1 Lengte van het parcours ................................................................................. 16 2.3.2 Gemiddelde snelheid van de winnaar ............................................................ 16 2.3.3 Aantal starters ................................................................................................ 17 2.3.4 Aantal finishers ............................................................................................... 17 2.3.5 Gebruik van radiocommunicatie ..................................................................... 17 2.3.6 Weersomstandigheden .................................................................................. 18 2.3.7 Hindernissen op het parcours ........................................................................ 18 2.3.8 Kijkcijfers ........................................................................................................ 19 2.3.9 Valpartijen ...................................................................................................... 20 3 UNIVARIATE ANALYSE VAN DE VARIABELEN ....................................... 21 3.1 AANTAL VALPARTIJEN PER WEDSTRIJD ....................................................... 21 3.2 KENMERKEN VAN HET AANTAL DEELNEMERS .............................................. 22 3.2.1 Het aantal starters in een wedstrijd ................................................................ 22 3.2.2 Het aantal finishers ......................................................................................... 25 3.2.3 Verhouding tussen het aantal starters en het aantal finishers ....................... 26 3.3 KENMERKEN VAN HET PARCOURS .............................................................. 27 3.3.1 De hellingen in het parcours ........................................................................... 27 3.3.2 De kasseien in het parcours ........................................................................... 30 3.4 GEBRUIK VAN RADIOCOMMUNICATIE ........................................................... 33 3.5 WEERSOMSTANDIGHEDEN ......................................................................... 34 II 3.6 KIJKCIJFERS .............................................................................................. 35 3.6.1 Het marktaandeel ........................................................................................... 35 3.6.2 Het kijkcijfer .................................................................................................... 36 3.6.3 De kijkdichtheid .............................................................................................. 37 3.7 LENGTE VAN EEN WEDSTRIJD ..................................................................... 38 3.8 GEMIDDELDE SNELHEID VAN DE WINNAAR .................................................. 39 3.9 EVOLUTIE VAN HET AANTAL VALPARTIJEN OVER DE TIJD .............................. 40 3.9.1 Evolutie van het aantal valpartijen