Zał ącznik do uchwały nr 1/2009 Zarz ądu Zwi ązku Mi ędzygminnego „Obra” z dnia 15 stycznia 2009 r. Program usuwania wyrobów zawieraj ących azbest na terenie Gmin - uczestników Zwi ązku Mi ędzygminnego „Obra” na lata 2009-2032 ZWI ĄZEK MIEDZYGMINNY „OBRA” GRUDZIE Ń 2008 R. 1 SPIS TRE ŚCI 1. Wst ęp 2. Cel programu. Podstawy prawne. 3. Azbest – wła ściwo ści i zastosowanie. Szkodliwe działanie na zdrowie człowieka. 4. Program usuwania wyrobów zawieraj ących azbest 4.1 Zało żenia programu. 4.2 Zasady post ępowania przy planowaniu unieszkodliwiania i usuwania wyrobów zawieraj ących azbest. 4.3 Wykaz firm posiadaj ących uregulowany stan formalno-prawny w zakresie wykonywania usług remontowych i rozbiórkowych zwi ązanych z wytwarzaniem odpadów zawieraj ących azbest, maj ących siedzib ę na terenie województw: wielkopolskiego i lubuskiego. 5. Finansowanie prac zwi ązanych z usuwaniem i unieszkodliwianiem odpadów zawieraj ących azbest. 6. Zadania gmin i zwi ązku w zakresie usuwania azbestu i wyrobów zawieraj ących azbest oraz ochrony przed jego szkodliwo ści ą. 7. Podsumowanie i wnioski. 7.1. Zarz ądzanie programem 7.2. Monitoring realizacji programu 7.3. Ocena wdra żania programu 7.4. Wnioski 8 . Inwentaryzacja ilo ści azbestu i wyrobów zawieraj ących azbest na terenie gmin-uczestników Zwi ązku 9. Zał ączniki 2 1. Wst ęp Na mocy ustawy z dnia 19 czerwca 1997 roku o zakazie stosowania wyrobów zawieraj ących azbest (Dz. U nr 101/1997 poz. 628 ze zmianami), w roku 1998 w Polsce zako ńczono produkcj ę wyrobów zawieraj ących azbest. Na posiadaczy wyrobów zawieraj ących azbest nało żono obowi ązek ich inwentaryzowania i przestrzegania specjalnych procedur w trakcie usuwania, transportu i ich składowania. Szacuje si ę, że proces usuwania wyrobów zawieraj ących azbest trwa ć b ędzie ok. 30 lat. St ąd te ż z czasokres przyj ętego przez Rad ę Ministrów w dniu 14 maja 2002 roku „Programu usuwania azbestu i wyrobów zawieraj ących azbest stosowanych na terenie Polski” obejmuje lata 2003-2032. Nale ży mie ć świadomo ść faktu, że proces eliminowania wyrobów z azbestu na terenie gmin - uczestników Zwi ązku Mi ędzygminnego „ Obra” uzale żniony b ędzie od stopnia zamo żności wła ścicieli obiektów, w których wyst ępuj ą wyroby zawieraj ące azbest oraz - a mo że przede wszystkim - od mo żliwo ści wsparcia finansowego tych działa ń przez pa ństwo i samorz ąd. Bior ąc pod uwag ę post ępuj ące zu życie tych materiałów, stale rosn ącą świadomo ść ekologiczn ą naszych mieszka ńców, nowe mo żliwo ści w zakresie estetyki wyko ńczenia obiektów budowanych nale ży przyj ąć , że proces eliminacji azbestu mo że ulec przy śpieszeniu. To za ś spowoduje, że do utylizacji trafia ć b ędą dziesi ątki ton wyrobów zawieraj ących azbest. „Krajowy Program usuwania azbestu i wyrobów zawieraj ących azbest stosowanych na terytorium Polski” okre ślił nast ępuj ące zadania dla samorz ądów gminnych: 1. Spowodowanie wypełnienia przez wła ścicieli obiektów budowlanych „arkuszy oceny stanu i mo żliwości bezpiecznego u żytkowania” zgodnie z rozporz ądzeniem Ministra Gospodarki z dnia 14 sierpnia 1998 roku (Dz. U. nr 138/1998 poz. 895 ze zmianami) oraz złożenie go do gminy. 2. Sporz ądzenie wykazu zbiorczego obiektów budowlanych, które zawieraj ą azbest, pod k ątem grup pilno ści. 3. Przekazanie zebranych informacji do powiatowego nadzoru budowlanego. Realizuj ąc pierwsze zadanie nale ży szczególn ą uwag ę zwróci ć na opis obiektów publicznych, zwłaszcza takich jak: placówki o światowe, drogi, place, budynki u żyteczno ści publicznej itp. Ka żdy z arkuszy ocen powinien mie ć oznaczony stopie ń pilno ści przyjmuj ąc i ż: Stopie ń pilno ści I – wymiana lub naprawa bezzwłocznie wymagana 3 Stopie ń pilno ści II – wymagana ponowna ocena w czasie od jednego roku Stopie ń pilno ści III – wymagana ponowna ocena w okresie do pi ęciu lat. Autor programu liczy tak że na skuteczn ą pomoc w jego realizacji ze strony Rady i Zarz ądu powiatu wolszty ńskiego. Do zada ń zarz ądu powiatu nale ży min.: ● sporz ądzenie rocznych informacji w zakresie realizacji „Programu…” na terenie powiatu wolszty ńskiego i przekazanie jej do samorz ądu województwa wielkopolskiego ● inspirowanie wszelkich poczyna ń zmierzaj ących w konsekwencji do usuwania wyrobów z azbestu ● współpraca z samorz ądami poszczególnych szczebli oraz wojewod ą w realizacji zada ń wynikaj ących z „Programu…” ● promocja działa ń eliminuj ących wyroby z azbestu ● gromadzenie danych liczbowych o ilo ściach i rozmieszczeniu wyrobów ● ustalenie rejonów spodziewanego wzrostu zagro żenia pyłem ● uwzgl ędnienie usuwania wyrobów z azbestu w PPGO Natomiast do zada ń rady powiatu nale ży min.: ● nadzorowanie wykorzystania przyznanych środków finansowych ● prowadzenie lokalnej polityki w zakresie opłat za składowanie odpadów zawieraj ących azbest, zwłaszcza w stosunku do najubo ższych wła ścicieli obiektów, poprzez np. dopłaty z funduszy ochrony środowiska do demonta żu, transportu i unieszkodliwiania 1m 2 wyrobów z azbestu. Niniejszy program stanowi podstaw ę działania dla gmin - uczestników oraz samego Zwi ązku Mi ędzygminnego „ Obra” w skutecznym usuwaniu wyrobów z azbestu. 4 2. Cel programu. Podstawy prawne. Celem programu jest wskazanie mieszka ńcom gmin-uczestników ZMO szkodliwego wpływu azbestu na zdrowie człowieka, okre ślenie ilo ści wyrobów zawieraj ących azbest w gminach: Wolsztyn, Siedlec i Przem ęt oraz wyznaczenie zada ń w długookresowym procesie eliminowania wyrobów zawieraj ących azbest z u żytkowania. Wszystkie te działania przyczyni ą si ę do stworzenia wła ściwych warunków życia obecnych i przyszłych pokole ń. Program ma charakter lokalny, jest jednak spójny z głównymi zało żeniami programu ogólnopolskiego. Podstawy prawne dotycz ące usuwania wyrobów zawieraj ących azbest i sposób post ępowania z nimi stanowi ą przede wszystkim: ► Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska ( Dz. U. z 2006 r. Nr 129, poz. 902 ze zmianami), która okre śla zasady ochrony środowiska i warunki korzystania z jego zasobów. Zgodnie z art. 160 ustawy azbest jest substancj ą stwarzaj ącą szczególne zagro żenie dla środowiska, wobec czego zabrania si ę wprowadzania go do obrotu lub ponownego wykorzystania, za ś wykorzystywane wyroby zawieraj ące azbest podlegaj ą sukcesywnej eliminacji (art. 162). Wykorzystuj ący materiały zawieraj ące azbest s ą zobowi ązani do udokumentowania rodzaju, ilo ści i miejsca ich wyst ępowania oraz przedło żenia informacji wojewodzie (od 2008 r. - marszałkowi województwa), wójtowi lub burmistrzowi. ► Ustawa z dnia 19 czerwca 1997 r. o zakazie stosowania wyrobów zawieraj ących azbest ( Dz. U. z 2004 r. Nr 3, poz. 20 ze zmianami), która zakazuje importu, produkcji oraz obrotu azbestu i wyrobów zawieraj ących t ę substancj ę na terytorium Polski. Zgodnie z ustaw ą produkcj ę wyrobów z azbestu w Polsce zako ńczono do 28 wrze śnia 1998 roku ► Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 o odpadach ( tekst jednolity z 2007 r. Dz. U. Nr 39, poz. 251, ze zmianami), w której uregulowano m.in.: - zasady post ępowania z odpadami, - ochron ę środowiska poprzez zrównowa żony rozwój, - odzysk i unieszkodliwienie odpadów. ► Ustawa z dnia 7 lipca 1994 roku Prawo budowlane ( Dz. U nr 89/1994 poz. 414 ze zmianami) – art. 30 ust 3 umo żliwiaj ący wła ściwemu 5 organowi nało żenie w drodze decyzji obowi ązku uzyskania pozwolenia na wykonanie obiektu lub robót budowlanych w sytuacji, kiedy ich realizacja mo że spowodowa ć m.in:. - pogorszenie stanu środowiska lub dóbr kultury, - pogorszenie warunków zdrowotno- sanitarnych, - zagro żenia bezpiecze ństwa ludzi i mienia. ► Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 roku Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. nr 98/1997 poz. 602 ze zmianami), okre ślaj ące min. warunki przewozu odpadów niebezpiecznych na składowisko. ► ustawa z dnia 27 lipca 2001 roku o wprowadzeniu ustawy Prawo Ochrony Środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw ( Dz. U nr 100/2001 poz. 1085), która: - reguluje tryb post ępowania oraz obowi ązki podmiotów obj ętych ustaw ą, - modyfikuje i rozszerza ustalenia ustawy z dnia 19 czerwca 1997 roku w stosunku do wykonawców usuwaj ących i transportuj ących wyroby zawieraj ące azbest, - udziela delegacji ministrowi gospodarki do okre ślenia w drodze rozporz ądzenia sposobów i warunków bezpiecznego usuwania wyrobów zawieraj ących azbest. ► Ustawa z dnia 28 października 2002 roku o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych ( Dz. U nr 199/2002 poz. 1671 ze zmianami), okre ślaj ąca zasady przewozu i wymagania w stosunku do kierowców przewo żą cych towary niebezpieczne. ► Ustawa z dnia 19 grudnia 2002 roku o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw ( Dz. U nr 7/2003 poz. 78), która nadaje nowe brzmienie art. 4 ustawy z dnia 19 czerwca 1997 roku o zakazie stosowania wyrobów zawieraj ących azbest. Na podstawie tej ustawy wydano rozporz ądzenia: ► Rozporz ądzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 pa ździernika 2003 r. w sprawie wymaga ń w zakresie wykorzystywania i przemieszczania azbestu oraz wykorzystywania i oczyszczania instalacji lub urz ądze ń, w których był lub jest wykorzystywany azbest (Dz. U. Nr 192, poz. 1876), które wprowadza 6 obowi ązek inwentaryzacji przez wła ścicieli lub zarz ądców miejsc, gdzie był lub jest wykorzystywany azbest i składanie corocznie informacji do wła ściwego wójta/burmistrza (osoby fizyczne) lub do wojewody (osoby prawne). ► Rozporz ądzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 2 kwietnia 2004 r. w sprawie sposobów i warunków bezpiecznego użytkowania i usuwania wyrobów zawieraj ących azbest (Dz. U. Nr 71, poz. 649), które nakłada na wła ścicieli lub zarz ądców obiektów, na których wyst ępuje azbest obowi ązek: - okresowej kontroli stanu tych wyrobów, - sporz ądzenia oceny stanu i mo żliwo ści u żytkowania analizowanych wyrobów. Pierwsz ą tak ą kontrol ę nale żało wykona ć w terminie 6 miesi ęcy od dnia wej ścia w życie rozporz ądzenia tj. do listopada 2004 r. W gminie Przem ęt ewidencj ę nieruchomo ści zawieraj ących wyroby z azbestu przeprowadzono z udziałem sołtysów oraz przez osobisty kontakt zainteresowanego z pracownikiem gminy.