Participatie is geen doel maar bijvangst, zegt Mark Rutte Pa r t i c i p a t i e s a m e n l e v i n g terechtgekomen. En zo stond, op de op één na laatste dag van het parle- Burgers willen zelf aan de mentaire jaar, Van Haersma Buma slag. Daar moet de overheid zijn ideeën over de middenklasse als zich niet mee bemoeien. ruggengraat van de samenleving en de behoefte aan een krachtig gezins- Dat scheelt ook geld. beleid te verdedigen tegenover Pechtold. De D66’er op zijn beurt Door onze redacteur kreeg uitgebreid de kans om uit te Petra de Koning leggen dat het individu de basis is van het samenleven, omdat elk DEN HAAG. Denken Nederlanders mens „intrinsiek de neiging heeft nu al bijna een jaar lang dat ze van om samen te werken”. De ‘n a a s te ’ het kabinet-Rutte II moeten ‘par tic i- van het CDA, zei Pechtold, bestond p e re n’ in een ander soort samenle- ook al vóór het jaar nul. En: „De ving? En dat de grote hervormingen mens is, als je het tot de kern wilt te- van het afgelopen jaar – in werk, rugbrengen, een kuddedier.” zorg, pensioenen – bedoeld zijn om Bij de SP had fractievoorzitter dat voor elkaar te krijgen? Emile Roemer, die een optreden Misverstand, zei premier Mark had in een voetbalprogramma van Ruttte (VVD) gisteravond in de RTL, het debat overgelaten aan Ka- Tweede Kamer. Op aandringen van merlid Sadet Karabulut. Zij kwam de vooral de ChristenUnie kwam hij grote ideologische gedachten ver- daar, een heel parlementair jaar la- storen met voorbeelden uit de, zoals ter, uitleggen wat in september was zij het noemde, „z o e k- h e t - m a a r- u i t - bedoeld met de belangrijkste bood- schap uit de Troonrede: dat Neder- land verandert in een participatie- samenleving . A an het eind van het Maar het kabinet vindt zo’n soort debat was iedereen samenleving helemaal „geen na te streven heilstaat”. „Sterker nog”, tevreden met zichzelf zei Rutte, „wij roepen de samenle- ving zelfs niet op om te participe- re n . ” Het begrip was alleen een „fe i - m a at s c h a pp i j ” van Rutte: over ou- telijke constatering”: het probleem- deren die worden gedwongen om oplossend vermogen van burgers naar een ander verzorgingstehuis te wordt groter, ze worden zelfstandi- verhuizen of Ruttes buurman die op ger en verwachten niet meer het- een dag misschien wel de rug van zelfde van de overheid als vroeger. Rutte zou moeten wassen. De hervormingen en decentralisa- Dat irriteerde PvdA-leider Diede- ties zijn bedoeld om daarop „aan te rik Samsom. Het was een „kar ika- sl u i te n”. Dat je er ook fors mee be- tuur ” en Karabulut moest stoppen zuinigt, is „b i jva n g s t ”. met „die bangmakerij”. Zíjn verge- Veel weerstand riep hij er niet zicht: een overheid die „m i n de r mee op. Ook al was het debat over l o m p” is, de „helpende hand” uit- de participatiesamenleving begon- steekt als het nodig is. Hij spreekt nen met forse kritiek op de Troon- zelf liever niet van een participatie- rede-boodschap: van de Christen- samenleving maar van „zorgz ame Unie, D66, CDA, GroenLinks, SP en s a m e n l ev i n g ”. ook, een beetje, van de SGP. Was de Rutte zag de maatschappij als participatiesamenleving een „go e d - „dr iehoek”: in de ene had je de par- koop trucje” om het begrotings- ticipatiemaatschappij „als feit”, in tekort terug te dringen (Christen- de andere „het bezielend verband Unie-leider Arie Slob)? Kon het kabi- waar wij allemaal naar streven” en net niet bedenken dat je zoiets niet in de derde de „normen en waar- „van bovenaf oplegt” ( D 6 6 - l e i de r de n” die moeten worden „i n ge b e d” Alexander Pechtold)? Had het idee in de maatschappij. Over die drie- een „ideologische basis” of was het hoek kwamen geen vragen. De poli- een loze „leus” (Sybrand van tieke leiders waren tegen midder- Haersma Buma, CDA)? nacht vooral tevreden over zichzelf. Ruim voordat Rutte zelf aan het „We spreken in dit huis veel te wei- woord kwam, waren de partijen al nig over wat ons drijft”, zei Buma. onderling in een ideologisch debat „Een mooi debat”, vond Slob..