Załącznik do Uchwały Nr XXXIV/232/2017 Rady Miejskiej w Szczebrzeszynie z dnia 23 sierpnia 2017 roku Lokalny Program Rewitalizacji dla Gminy Szczebrzeszyn na lata 2016-2023 Szczebrzeszyn 2017 Lokalny Program Rewitalizacji dla Gminy Szczebrzeszyn na lata 2016-2023 został opracowany przez firmę EuroCompass Sp. z o.o. na podstawie umowy z dnia 17 października 2016 r. Eksperci zewnętrzni: Ryszard Boguszewski Ewelina Borowiec 1 SPIS TREŚCI 1. Wprowadzenie ......................................................................................................................................... 6 1.1. Kontekst oraz podstawy prawne ................................................................................................................................ 6 1.2. Powiązanie z dokumentami strategicznymi i planistycznymi wyższego rzędu i gminy ..................... 8 1.3. Przyjęta metodyka prac ............................................................................................................................................... 12 2. Diagnoza czynników i zjawisk kryzysowych w Gminie Szczebrzeszyn oraz skala i charakter potrzeb rewitalizacyjnych ..................................................................................................... 14 2.1. Charakterystyka ogólna gminy ................................................................................................................................. 14 2.2. Sfera społeczna ............................................................................................................................................................... 16 2.2.1. Charakterystyka sfery społecznej .................................................................................................................. 16 2.2.2. Identyfikacja problemów i potencjałów w sferze społecznej ............................................................ 23 2.3. Sfera gospodarcza .......................................................................................................................................................... 24 2.3.1. Charakterystyka sfery gospodarczej ............................................................................................................ 24 2.3.2. Identyfikacja problemów i potencjałów w sferze gospodarczej ....................................................... 30 2.4. Sfera środowiskowa ...................................................................................................................................................... 30 2.4.1. Charakterystyka sfery środowiskowej ........................................................................................................ 30 2.4.2. Identyfikacja problemów i potencjałów w sferze środowiskowej .................................................. 32 2.5. Sfera przestrzenno-funkcjonalna ............................................................................................................................ 33 2.5.1. Charakterystyka sfery przestrzenno-funkcjonalnej .............................................................................. 33 2.5.2. Identyfikacja problemów i potencjałów w sferze przestrzenno-funkcjonalnej ......................... 35 2.6. Strefa techniczna ............................................................................................................................................................ 35 2.6.1. Charakterystyka sfery technicznej ................................................................................................................ 35 2.6.2. Identyfikacja problemów i potencjałów w sferze technicznej .......................................................... 41 3. Zasięg przestrzenny obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji - delimitacja .. 42 3.1. Metodologia wyznaczania obszarów zdegradowanych i obszaru rewitalizacji................................... 42 3.2. Delimitacja obszarów zdegradowanych - analiza wskaźnikowa ............................................................... 43 3.3. Delimitacja obszaru rewitalizacji ............................................................................................................................ 62 4. Wizja stanu docelowego obszaru poddanego rewitalizacji ................................................... 64 5. Cele rewitalizacji, kierunki działań oraz przedsięwzięcia je realizujące ......................... 64 5.1. Główne i uzupełniające projekty rewitalizacyjne ............................................................................................. 66 5.2. Komplementarność projektów rewitalizacyjnych ........................................................................................... 83 5.3. Indykatywne ramy finansowego projektów i przedsięwzięć rewitalizacyjnych ................................. 85 6. System realizacja (wdrażania) programu rewitalizacji .......................................................... 91 2 6.1. System instytucjonalny w procesie rewitalizacji .............................................................................................. 91 6.2. Zarządzanie procesem rewitalizacji ....................................................................................................................... 91 6.3. System budowania i wspierania partnerstw ...................................................................................................... 92 6.4. System informacji i promocji .................................................................................................................................... 93 7. System monitoringu, ewaluacji i aktualizacji programu ........................................................ 95 7.1. Monitorowanie efektów działań rewitalizacyjnych ........................................................................................ 95 7.2. Zasady, tryb i metody przeprowadzenia ewaluacji ......................................................................................... 98 7.3. Zasady i tryb aktualizacji programu ....................................................................................................................... 99 8. Mechanizmy włączenia mieszkańców, przedsiębiorców i innych podmiotów i grup aktywnych na terenie gminy w proces rewitalizacji ...................................................................... 101 8.1. Spotkania konsultacyjne ........................................................................................................................................... 101 8.2. Ankietyzacja mieszkańców ...................................................................................................................................... 105 9. Proces strategicznej oceny oddziaływania programu na środowisko ............................ 113 10. Spis rycin, wykresów i tabel ........................................................................................................... 115 3 Słownik najważniejszych pojęć1 1) Rewitalizacja – kompleksowy proces wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych poprzez działania całościowe (powiązane wzajemnie przedsięwzięcia obejmujące kwestie społeczne oraz gospodarcze lub przestrzenno-funkcjonalne lub techniczne lub środowiskowe), integrujące interwencję na rzecz społeczności lokalnej, przestrzeni i lokalnej gospodarki, skoncentrowane terytorialnie i prowadzone w sposób zaplanowany oraz zintegrowany poprzez programy rewitalizacji. Rewitalizacja zakłada optymalne wykorzystanie specyficznych uwarunkowań danego obszaru oraz wzmacnianie jego lokalnych potencjałów (w tym także kulturowych) i jest procesem wieloletnim, prowadzonym przez interesariuszy (m.in. przedsiębiorców, organizacje pozarządowe, właścicieli nieruchomości, organy władzy publicznej, etc.) tego procesu, w tym przede wszystkim we współpracy z lokalną społecznością. Działania służące wspieraniu procesów rewitalizacji prowadzone są w sposób spójny: wewnętrznie (poszczególne działania pomiędzy sobą) oraz zewnętrznie (z lokalnymi politykami sektorowymi, np. transportową, energetyczną, celami i kierunkami wynikającymi z dokumentów strategicznych i planistycznych). Rewitalizacja jest prowadzona zgodnie z zasadami zawartymi w Umowie Partnerstwa, a w szczególności z zasadami polityki przestrzennej zawartymi w rozdziale 1.5.4 Umowy Partnerstwa. 2) Stan kryzysowy – stan spowodowany koncentracją negatywnych zjawisk społecznych (w szczególności bezrobocia, ubóstwa, przestępczości, niskiego poziomu edukacji lub kapitału społecznego, niewystarczającego poziomu uczestnictwa w życiu publicznym i kulturalnym), współwystępujących z negatywnymi zjawiskami w co najmniej jednej z następujących sfer: a) gospodarczej (w szczególności w zakresie niskiego stopnia przedsiębiorczości, słabej kondycji lokalnych przedsiębiorstw), b) środowiskowej (w szczególności w zakresie przekroczenia standardów jakości środowiska, obecności odpadów stwarzających zagrożenie dla życia, zdrowia, ludzi bądź stanu środowiska), c) przestrzenno-funkcjonalnej (w szczególności w zakresie niewystarczającego wyposażenia w infrastrukturę techniczną i społeczną, braku dostępu do podstawowych usług lub ich niskiej jakości, niedostosowania rozwiązań urbanistycznych do zmieniających się funkcji obszaru, niskiego poziomu obsługi komunikacyjnej, deficytu lub niskiej jakości terenów publicznych), d) technicznej (w szczególności w zakresie degradacji stanu technicznego obiektów budowlanych, w tym o przeznaczeniu mieszkaniowym, oraz braku funkcjonowania rozwiązań technicznych umożliwiających efektywne korzystanie z obiektów budowlanych,