STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY SOMONINO TOM I Uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego ul. Noniewicza 85B/IV, 16-400 Suwałki, tel. (+48) 875674313, fax. (+48) 875657675, Al. Stanów Zjednoczonych 72/180, 04-036 Warszawa, tel. (+48 ) 605-907-700 Opracowanie wykonał zespół w składzie: Główny Projektant: dr inż. Ludmiła Pietrzak mgr Anna Bułtralik mgr inż. arch. Paweł Fiann mgr inż. Tadeusz Kościuk mgr inż. Dawid Kruszyłowicz mgr inż. Joanna Pietrzak mgr Marcin Strug 2 Spis treści 1 Charakterystyka struktury przyrodniczej i środowiska – uwarunkowania wynikające ze stanu środowiska, w tym stanu rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej, wielkości i jakości zasobów wodnych oraz krajobrazu kulturowego ................................................................................................... 6 1.1 Położenie obszaru .................................................................................................................... 6 1.2 Rzeźba terenu i warunki geologiczne podłoża ........................................................................ 8 1.3 Gleby ..................................................................................................................................... 10 1.4 Wody powierzchniowe .......................................................................................................... 12 1.5 Warunki klimatu lokalnego ................................................................................................... 14 1.6 Lasy- leśna przestrzeń produkcyjna ...................................................................................... 15 1.7 Fauna ..................................................................................................................................... 16 1.8 Flora ...................................................................................................................................... 17 1.9 Rolnicza przestrzeń produkcyjna .......................................................................................... 17 1.10 Krajobraz kulturowy .............................................................................................................. 18 2 Ochrona środowiska – stan oraz wymogi ochrony ........................................................................ 23 2.1 Kaszubski Park Krajobrazowy .............................................................................................. 24 2.2 Obszary Chronionego Krajobrazu ......................................................................................... 28 2.3 Obszary NATURA 2000 ....................................................................................................... 30 2.4 Rezerwaty przyrody .............................................................................................................. 40 2.5 Zespoły Przyrodniczo – Krajobrazowe ................................................................................. 44 2.6 Pomniki Przyrody .................................................................................................................. 45 2.7 Lasy ochronne ....................................................................................................................... 48 3 Występowanie udokumentowanych złóż kopalin oraz zasobów wód podziemnych oraz udokumentowanych kompleksów podziemnego składowania dwutlenku węgla ................................. 50 3.1 Kopaliny ................................................................................................................................ 50 3.2 Wody podziemne ................................................................................................................... 52 4 Występowanie terenów górniczych wyznaczonych na podstawie przepisów odrębnych ............. 55 5 Uwarunkowania wynikające z występowania obszarów naturalnych zagrożeń geologicznych ... 56 6 Waloryzacja fizjograficzna gminy ................................................................................................ 58 7 Uwarunkowania ekofizjograficzne gminy – ograniczenia i wskazania ........................................ 59 8 Demografia .................................................................................................................................... 61 8.1 Sieć osadnicza ....................................................................................................................... 62 8.2 Ruch naturalny ...................................................................................................................... 64 8.3 Migracje ................................................................................................................................ 65 8.4 Przyrost rzeczywisty .............................................................................................................. 66 8.5 Struktura wieku i płci ............................................................................................................ 67 8.6 Prognoza demograficzna ....................................................................................................... 69 3 9 Gospodarka .................................................................................................................................... 71 9.1 Działalność gospodarcza ....................................................................................................... 71 9.1.1 Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo................................................................. 72 9.1.2 Przemysł ........................................................................................................................ 74 9.1.3 Pozostała działalność gospodarcza ................................................................................ 75 9.2 Rynek pracy ........................................................................................................................... 75 9.2.1 Struktura zatrudnienia ................................................................................................... 75 9.2.2 Bezrobocie ..................................................................................................................... 77 10 Warunki i jakość życia mieszkańców, w tym ochrony ich zdrowia .......................................... 79 10.1 Struktura wykształcenia ........................................................................................................ 79 10.2 Sytuacja mieszkaniowa ......................................................................................................... 79 10.3 Oświata .................................................................................................................................. 83 10.4 Ochrona zdrowia i opieka społeczna ..................................................................................... 85 10.5 Administracja publiczna ........................................................................................................ 87 10.6 Działalność kulturalna, sport, rekreacja ................................................................................ 87 10.7 Turystyka i baza noclegowa .................................................................................................. 89 11 Uwarunkowania wynikające ze stanu dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej .......................................................................................................................................... 91 11.1 Historia gminy Somonino ..................................................................................................... 91 11.2 Architektura regionu .............................................................................................................. 91 11.3 Geneza wsi – układy ruralistyczne ........................................................................................ 93 11.4 Analiza wartości kulturowych gminy Somonino .................................................................. 94 11.5 Zabytki na terenie gminy Somonino objęte ochroną konserwatorską, wpisane do rejestru zabytków ........................................................................................................................................... 98 11.6 Zabytki nieruchome na terenie gminy Somonino objęte ochroną konserwatorską, ujęte w gminnej ewidencji zabytków ............................................................................................................. 99 11.7 Stanowiska archeologiczne ................................................................................................. 102 12 Układ komunikacyjny ............................................................................................................. 111 12.1 Drogi krajowe i wojewódzkie ............................................................................................. 111 12.2 Drogi powiatowe ................................................................................................................. 111 12.3 Drogi gminne ....................................................................................................................... 112 12.4 Kolej .................................................................................................................................... 112 12.5 Szlaki i trasy turystyczne ..................................................................................................... 113 13 Infrastruktura techniczna ........................................................................................................