„ARHIVSKI POGLEDI” 1 „ARCHIVAL VIEWS” 1 Izdavač: Publisher: Društvo arhivskih zaposlenika Association of Archival Employees in Tuzlanskog kantona Tuzla Canton Za izdavača: For Publisher: Selma Isić Selma Isić Redakcija: Editorial Board: Mr. Omer Zulić (predsjednik), dr. Silvija Mr. Omer Zulić (president), dr. Silvija Babić, dr. Miroslav Novak, dr. Sead Babić, dr. Miroslav Novak, dr. Sead Selimović, dr. Izet Šabotić, mr. Adnan Tinjić, Selimović, dr. Izet Šabotić, mr. Adnan Tinjić, mr. Jasmin Jajčević, Selma Isić, mr. Jasmin Jajčević, Selma Isić, Hatidža Fetahagić Hatidža Fetahagić Sekretar Redakcije: Secretary of the Editorial Board: Mr. Adnan Tinjić Mr. Adnan Tinjić Glavni i odgovorni urednik: Editor-in-Chief: Mr. sc. Omer Zulić Mr. sc. Omer Zulić Urednik: Editor: Prof. dr. Izet Šabotić Prof. dr. Izet Šabotić Lektor: Proofreading: Hatidža Fetahagić Hatidža Fetahagić Korektori: Copy editing: Selma Isić Selma Isić Mr. Jasmin Jajčević Mr. Jasmin Jajčević Prevod na engleski jezik: English translations: Mr. Adnan Tinjić Mr. Adnan Tinjić Prevod sa slovenačkog jezika: Slovenian translations: Maksida Hajdarević Maksida Hajdarević Dizajn korica: Cover design: Mr. Adnan Tinjić Mr. Adnan Tinjić Štampa: Printed by: "OFF-SET" Tuzla "OFF-SET" Tuzla Za štampariju: Printing office representative: Mirela Aljić Mirela Aljić Tiraž: Edition: 200 primjeraka 200 copies Svi rukopisi se šalju na e-mail adresu All manuscripts should be sent to glavnog i odgovornog urednika: the Editor-in-Chief e-mail address: [email protected]; [email protected] [email protected]; [email protected] Stavovi autora izneseni u radovima Opinions of authors expressed in their objavljenim u ovom časopisu nisu istovremeno i papers published in the journal do not reflect stavovi Redakcije, nego su isključivo stavovi views or stances of the Editorial Board, they are autora. solely views of the authors. „ARHIVSKI POGLEDI” 1 „ARCHIVAL VIEWS” 1 Izdavač: Publisher: UDK/UDC: 930.25 ISSN 2712-2344 Društvo arhivskih zaposlenika Association of Archival Employees in Tuzlanskog kantona Tuzla Canton arhivskipogledi.daztk.net Za izdavača: For Publisher: Selma Isić Selma Isić Redakcija: Editorial Board: DRUŠTVO ARHIVSKIH ZAPOSLENIKA Mr. Omer Zulić (predsjednik), dr. Silvija Mr. Omer Zulić (president), dr. Silvija Babić, dr. Miroslav Novak, dr. Sead Babić, dr. Miroslav Novak, dr. Sead TUZLANSKOG KANTONA Selimović, dr. Izet Šabotić, mr. Adnan Tinjić, Selimović, dr. Izet Šabotić, mr. Adnan Tinjić, ASSOCIATION OF ARCHIVAL EMPLOYEES mr. Jasmin Jajčević, Selma Isić, mr. Jasmin Jajčević, Selma Isić, IN TUZLA CANTON Hatidža Fetahagić Hatidža Fetahagić Sekretar Redakcije: Secretary of the Editorial Board: Mr. Adnan Tinjić Mr. Adnan Tinjić Glavni i odgovorni urednik: Editor-in-Chief: Mr. sc. Omer Zulić Mr. sc. Omer Zulić Urednik: Editor: Prof. dr. Izet Šabotić Prof. dr. Izet Šabotić Lektor: Proofreading: Hatidža Fetahagić Hatidža Fetahagić Korektori: Copy editing: Selma Isić Selma Isić Mr. Jasmin Jajčević Mr. Jasmin Jajčević ARHIVSKI POGLEDI Prevod na engleski jezik: English translations: Mr. Adnan Tinjić Mr. Adnan Tinjić Prevod sa slovenačkog jezika: Slovenian translations: Maksida Hajdarević Maksida Hajdarević ARCHIVAL VIEWS Dizajn korica: Cover design: Mr. Adnan Tinjić Mr. Adnan Tinjić Štampa: Printed by: "OFF-SET" Tuzla "OFF-SET" Tuzla Za štampariju: Printing office representative: Mirela Aljić Mirela Aljić Tiraž: Edition: 200 primjeraka 200 copies 1 Svi rukopisi se šalju na e-mail adresu All manuscripts should be sent to glavnog i odgovornog urednika: the Editor-in-Chief e-mail address: [email protected]; [email protected] [email protected]; [email protected] Stavovi autora izneseni u radovima Opinions of authors expressed in their objavljenim u ovom časopisu nisu istovremeno i papers published in the journal do not reflect ARHIVSKI POGLEDI/ARCHIVAL VIEWS stavovi Redakcije, nego su isključivo stavovi views or stances of the Editorial Board, they are autora. solely views of the authors. GOD./ VOL. I, BR./ NO. 1, TUZLA 2020. SADRŽAJ // CONTENTS RIJEČ UREDNIKA....................................................................................................9 A WORD FROM THE EDITOR...............................................................................13 I ARHIVSKI ČLANCI // ARCHIVAL ARTICLES Dr. sc. Miroslav NOVAK O mogućnostima i potrebama korištenja umjetne inteligencije u ahivima // About the possibilities and needs of using artificial intelligence in archives.....................19 Doc. dr. sc. Vlatka LEMIĆ Time Machine projekt: arhivske perspektive // Time Machine project: archival perspectives..............................................................................................................33 Mr. sc. Omer ZULIĆ Uloga propisa u uspostavljanju sistema upravljanja e-zapisima u Bosni i Hercegovini // The role of regulations in establishing a management system e-records in Bosnia and Herzegovina......................................................................................................43 Дp. Јасмина ЖИВКОВИЋ Заштита података о личности као изазов у времену електронских записа // Protection of personal data as a challenge in the time of electronic records..........53 Tatjana SEGEDINČEV Korišćenje „E-arhive“ u istraživanju na primeru čitaonice Istorijskog arhiva Subotice // Use of “E-Archives” for research in the reading room of the Historical archives in Subotica.................................................................................................74 Милена ПОПОВИЋ СУБИЋ Јавни регистри – основ е-управе // Public registries– the basis of е-government.....83 ARHIVSKI POGLEDI 1 // ARCHIVAL VIEWS 1 VIEWS POGLEDI 1 // ARCHIVAL ARHIVSKI Stjepan PRUTKI Mogući metapodaci i njihovo povezivanje u opisu i korištenju digitaliziranih zemljišnih knjiga Državnog arhiva u Vukovaru // Potential metadata and their linking in describing and use of digitized land registries of croatian State archives in Vukovar.....................................................................................................................99 5 Mr. Jasmin JAJČEVIĆ Društvo arhivskih zaposlenika Tuzlanskog kantona u funkciji razvoja arhivske djelatnosti // Association of archival employees of Tuzla canton in the function of development of archival profession........................................................................116 II HISTORIJSKA GRAĐA // HISTORICAL RECORDS Prof. dr. Sead SELIMOVIĆ Bratunac od 1991. do 2013. godine: Promjene u etničkoj strukturi stanovništva pod utjecajem agresije na Republiku Bosnu i Hercegovinu i genocida nad Bošnjacima // Bratunac from 1991 to 2013: Changes in the ethnic structure of the population under the influence of aggression on the Republic of Bosnia and Herzegovina and genocide against Bosniaks.....................................................................................................147 Слободанка ЦВЕТКОВИЋ Документи истргнути из контекста – опасност од манипулисања науком // Documents torn out of context - the danger of manipulating science...................172 Dr. sc. Gašper ŠMID Zbirka stenografskih bilješki zapisnika sjednica Predstavništva, Senata i Skupštine Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, odnosno Kraljevine Jugoslavije (1919-1939) // SI AS 2058, collection of the minutes from stenographic notes taken at the meetings of the Representative bodies, the Senate and the Assembly of the Kingdom of Serbs, Croats and Slovenes and the Kingdom of Yugoslavia (1919-1939).......................188 III NOVA IZDANJA // NEWLY PUBLISHED Selma ISIĆ „ARHIVSKA GRAĐA VJERSKIH ZAJEDNICA“, Zbornik radova, Društvo arhivskih zaposlenika Tuzlanskog kantona, Institut za društvena i religijska istraživanja u Tuzli, Tuzla 2020....................................................................................................201 ARHIVSKI POGLEDI 1 // ARCHIVAL VIEWS 1 VIEWS POGLEDI 1 // ARCHIVAL ARHIVSKI Hatidža FETAHAGIĆ „HISTORIJSKI POGLEDI // HISTORICAL VIEWS“, God. III, br. 3, Centar za istraživanje moderne i savremene historije Tuzla, Tuzla 2020..............................205 Mr. Adnan TINJIĆ „COMMA“, Međunarodni časopis o arhivima,Volume 2019 (2020), Issue 1. Yaounde konferencija 2018/Ostalo, ICA/Liverpool University Press, Paris 2020...............209 6 IV NOVOSTI // NEWS Mr. Jasmin JAJČEVIĆ Izvještaj sa Međunarodne konferencije „TUZLANSKI ARHIVSKI DANI“, Tuzla, 27. i 28. septembar 2019..............................................................................................215 UPUTE SARADNICIMA // INSTRUCTIONS TO ASSOCIATES......................223 O AUTORIMA.......................................................................................................231 ARHIVSKI POGLEDI 1 // ARCHIVAL VIEWS 1 VIEWS POGLEDI 1 // ARCHIVAL ARHIVSKI 7 RIJEČ UREDNIKA Od 2020. godine, stručna i naučna, arhivska i historijska javnost bogatija je za novi časopis koji donosi radove iz oblasti arhivske struke i historiografije. Časopis Arhivski pogledi izlazi u godini pandemije, u kojoj je izdavačka djelatnost doživjela stagnaciju, zahvaljujući grupi entuzijasta okupljenoj oko Društva arhivskih zaposlenika Tuzlanskog kantona, koji je i izdavač časopisa. Doprinos prvom broju časopisa, pored Redakcije i recenzenata dale su uvažene kolege, eminentni arhivski stručnjaci iz Slovenije, Bosne i Hercegovine, Hrvatske i Srbije. Tradicija edukacije arhivista i arhivara, u organizaciji arhivskih stručnjaka sa područja Tuzle i tuzlanske regije traje već nekoliko decenija. Kroz edukaciju arhivista u arhivima i arhivara u registraturama, kontinuirano se