archipel 004 van de woning films reizen www.archipelvzw.be [email protected] [email protected] cahier archipelago of thei cahier is een uitgave van Archipel house archipel 1 • Voorwoord 2 Preface • Japanse woningen: waarom? wat? hoe? 4 Japanese Houses: Why? What? How? • Huizen van gisteren 9 Yesterday’s Houses 10 Raymond Antonin, Summer House In Karuizawa 11 Maekawa Kunio, Maekawa House 12 Seike Kiyoshi, Saito House 13 Shinohara Kazuo, House in Kugayama 14 Kikutake Kiyonori, Sky House 15 Yoshida Isoya, Yoshiya House 16 Yoshimura Junzo, Summer House Karuizawa 17 Azuma Takamitsu, Tower House 18 Shinohara Kazuo, House In White 19 Ishiyama Osamu, Pavilion of Illusion 20 Shinohara Kazuo, House in Uehara 21 Ando Tadao, Rowhouse In Sumiyoshi 22 Yamamoto Riken, Yamakawa Summer House 23 Ito Toyo, Silver Hut • Huizen van vandaag 24 Today’s Houses 26 Yasushi Horibe Architect and Associates, House in Izukôgen 29 Atelier Bow-Wow, Home and Workshop 31 Taira Nishizawa Architects, Aki-shima House 34 Kochi’s Architects Studio, KN House 36 Kamo Kiwako & Manuel Tardits, Kata House 38 Kengo Kuma and Associates, Iron House 41 Hideyuki Nakayama Architecture, House O 44 Shigeru Ban Architects, House at Hanegi park 47 Go Hasegawa & Associates, Komazawa House 50 Sugawara Daisuke, Cut through House 53 Contemporaries, House in Zaimokuza 56 Jun Igarashi Architects, Receptacle 59 Mikan, House in Kamakura 62 Ondesign & Partners Architect Office, A life with large openings 65 Atelier Tekuto, Boundary House 68 Tezuka Architects, Terrace House 71 UID, Crossing 74 mA-style architects, Rim Light 77 Suppose Design Office, House in Chiba 80 Yasutaka Yoshimura Architects, Window House • Colofon 82 cahier 2 日 本 、 家 の 列 島 Voorwoord Preface De Japanse woning boeit en intrigeert al The Japanese house has capti- vated and intrigued many peo- geruime tijd, maar roept ook vragen op ple for a long time, but at the rond bewoonbaarheid. same time it raises questions about habitability. Japon, l'archipel de la maison (Japan, Japon, l’archipel de la maison archipel van de woning) is een reizende (Japan, archipelago of the tentoonstelling over hedendaagse wonin- house) is a traveling exhibition about contemporary houses gen in Japan. De tentoonstelling biedt een in Japan. The exhibition offers historisch perspectief en een duidelijke a historical perspective and context om de evolutie van deze leefruim- a clear context to understand the development of these living ten te vatten. De expo toont drie delen. spaces. The exhibition shows Het eerste deel Huizen van gisteren bevat three parts. The first section veertien casestudies van bekende twin- Yesterday’s Houses contains fourteen case studies of well- tigste-eeuwse woningen die als mijlpalen known twentieth-century hou- worden ervaren, niet alleen wegens hun ses, considered as milestones, woonkwaliteit, maar door hun reactie op not only because of their qua- lity of life, but by their reaction de natuurlijke en gebouwde omgeving die to the natural and built environ- hen omringt. Het tweede deel Huizen in ment that surrounds them. The Tokio is een fotografische documentaire second part Tokyo Houses is a photographic documentary met zesendertig woningportretten binnen with thirty six portraits of hou- hun onmiddellijke context. Het derde deel ses in their immediate context. Huizen van vandaag omvat twintig case- The third part Today’s Houses includes twenty case studies studies van hedendaagse woningen, geïl- of contemporary houses, illu- lustreerd met plannen, foto’s en video’s. strated with maps, photos and videos. archipel 3 De tentoonstelling is samengesteld door The exhibition is proposed and curated by three architects drie architecten (Véronique Hours, Fabien (Véronique Hours, Fabien Mauduit, Manuel Tardits) en een fotograaf Mauduit, Manuel Tardits) (Jérémie Souteyrat). and a photographer (Jérémie Souteyrat). De vertaling in het Nederlands en het The translation into Dutch and Engels werd mogelijk gemaakt door English has been facilitated by Design museum Gent, Design museum Gent, Looiersgracht 60 Looiersgracht 60 Amsterdam Amsterdam en Archipel vzw. and Archipel vzw. We are delighted to host this We zijn verheugd deze tentoonstelling exhibition as a reflective exer- te brengen als een reflectieve oefening cise on living qualities within op woonkwaliteit binnen strenge beper- the constraints of site, budget and space. kingen van site, budget en ruimte. cahier 4 • Paradigma Japanse Dankzij de keizerlijke villa Katsura in Kyoto is Japan een van de weinige landen woningen: met een woning als een van de grootste his- torische monumenten. Hoewel er in de twin- tigte eeuw in Amerika en Europa ook heel • wat architecturale meesterwerken binnen de woningbouw werden gerealiseerd, zien we in waarom? Japan een permanente revolutie binnen de architectuur, die leidt tot een enorme diver- siteit binnen dit domein. Alle opeenvolgende wat? generaties van architecten, vanaf de pioniers in 1885, hebben meegeschreven aan deze hoe? originele geschiedenis en bijgedragen tot het ontstaan van een even bekend als vaag paradigma: het Japanse huis. In Japan is het huis een unieke oefening in stijl, de favoriete barometer van architecturale experimenten en van de kijk op de stad en de Japanse identiteit.* Praten over het huis in Japan is praten over de rol van architectuur en de betekenis ervan binnen het stedelijk geheel en de maatschappij in het algemeen. In Japan overstijgt het huis het strikte kader van het typische woonprogramma. • Paradigm Japanese House. Here the House is a Japanese unique exercise in style, the privileged Thanks to Katsura Imperial Villa, built barometer of architectural experimen- , Editions LeGac Press, 2011 Houses: in the early 17th century in Kyôto, Japan tation, and a gaze upon the city and is one of the rare countries in which a Japan-ness*. Designing a house in • major historical monument is a house. Japan is for an architect, inevitably, an In the 20th century, whereas America exercise in commenting on urbanity and Why? and Europe may certainly have pro- society in general. duced numerous domestic architectural What? masterpieces, Japan alone has brought • Correcting a Misconception about a real and permanent architec- Tôkyô, portraits et fictions portraits et Tôkyô, How? tural revolution based on a profusion The Japanese House, as conceived of houses. Since the late 19th century by architects, have intrigued western each successive generation of archi- eyes for a many years. Frequently mis- tects has participated in this history and understood while being taken out of contributed to a paradigm as celebrat- physical, cultural and social contexts, Manuel Tardits, ed, as it is vague and indistinct: the poorly defined in their relationship to * archipel 5 • Correctie van een misvatting loopbaan in dit domein en blijft hij er vaak ook lang in werken. Een aantal belangrijke De hedendaagse woningen in Japan redenen leiden tot deze situatie. boeien en intrigeren de architecten in het De historische, fysieke en sociaal-eco- westen reeds vele jaren. Vaak misbegrepen nomische context, waarvan de oorzaken en omdat ze uit hun fysieke, culturele en soci- gevolgen een invloed hebben op elkaar: een ale context worden gehaald, lijken ze een snelle en zuinige bouwmethode overwegend vreemde en hectisch drang naar het nieuwe in hout (60% van alle woningen) en invulling te vertonen. Hun relatie met de traditie wordt met lichte materialen van korte duurzaam- bovendien slecht gedefinieerd. Zelfs wie heid; de frequentie van aardbevingen die de woningen omwille van hun creativiteit de gebouwen verzwakken en beschadigen; bewondert, kan tegelijkertijd niet anders dan een cultuur van het impermanente; een log zich vragen stellen naar hun bewoonbaar- erfrecht dat het doorgeven van vastgoed heid. Deze tentoonstelling, opgedeeld in drie van generatie op generatie zwaar belast; delen, wil voor een internationaal publiek het economische gewicht van de bouwsec- een historisch kader en duidelijke contextu- tor die zelf de nood aan bouwen in stand eel kader bieden, evenals informatie over de houdt. Zo ontstaat een cultuur gestoeld op ontwikkeling en de realisatie van het ont- het vluchtige, waarvan de kenmerken een werp verschaffen. korte levensduur zijn, minder dan 25 jaar, en een zwak economisch gewicht in verge- • Huizen als bakens lijking met de kost van de bouwgrond, die 10 tot 30 keer hoger ligt dan de prijs van de In Japan worden de meeste woningen bebouwde m2 in de 23 arrondissementen gebouwd door kleine, lokale ondernemingen van Tokio. Gebouwd op zeldzame, dure en of door bouwfirma’s die cataloguswoningen gegeerde grond, is een huis hier eerder een bouwen. Toch begint elke jonge architect zijn modeproduct, net zoals een wagen of kledij. tradition, they evoke a strange and houses. Yet, every young architect starts weight of the construction industry who frantic race to novelty for internation- his career in this domain and keeps de- support the need for building them- al publications. Moreover, even those signing houses for a very long time. A selves. This creates a culture based on who appreciate them for their creativi- number of important reasons lead to the fleeting, the characteristics of which ty cannot help but wonder about their this situation: are short-lived, less than 25 years, and habitability. This exhibition seeks to pro- The historical, physical and so- a weak economic weight compared vide an international audience with clear cio-economic context, of which the to the cost of the land, which is 10 to historical and