Cztery pory roku w Gminie Ryglice Four seasons in Ryglice Commune Cztery pory roku w Gminie Ryglice Four seasons in Ryglice Commune Ryglice 2013 Szanowni Państwo, Album „Cztery pory roku w Gminie Ryglice” jest wizytówką a zarazem zaproszeniem do naszej gminy. Kolorowe zdjęcia, mimo kunsztu artystycznego fotografa tylko w części oddają piękno krajobrazu, przyrody, architektury i prze- mijającego czasu. Po latach, oglądając dzisiejsze zdjęcia w nie- jednym oku pojawi się łza, niejedno serce zabije szybciej. A każdy z nas dopisze do zdjęcia swoją, osobistą historię z nim związaną mówiąc - tak, tak było. Dla udokumentowania działań przodków i dla potomnych na pa- miątkę wydajemy dziś ten album. Tak więc tworzymy współcze- sną historię o miejscach i ludziach. Niech Gmina Ryglice będzie dla wszystkich Małą Ojczyzną. Teresa Połoska Burmistrz Ryglic Ladies and Gentlemen, The album “Four seasons in Ryglice” is the calling card and at the same time an invitation to our commune. Colourful pictures, despite the skill of the photographer, only partially reproduce the beauty of the landscape, the nature, the architecture and the passing time. Years from now, browsing through photos taken today, tears will well up in your eyes, your heart will leap. And each of us will add to the photo their own, personal history here, saying: ‘Yes, it was like that’. For the sake of documenting the actions of our ancestors and for our children to remember, we issue this album today. Let us then make the current history of the places and people. Let Ryglice Commune become a Little Homeland for everyone. Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Teresa Połoska Europa inwestująca w obszary wiejskie. Publikacja wydana przez Urząd Miejski w Ryglicach współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4 - LEADER Mayor of Ryglice Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 - 2013 - Małe projekty. Instytucja zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 - 2013 - Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi. spis treści / TABLE OF CONTENTS Wstęp / INTRODUCTION ......................................................................................... 9 WIOSNA / spring ................................................................................................ 11 Fotografie / Photographs: Dariusz Tyrpin www.tyrpin.pl LATO / SUMMER ................................................................................................... 33 Wydawnictwo / Published by: Urząd Miejski w Ryglicach ul. Rynek 9, 33-160 Ryglice www.ryglice.pl Jesień / AUTUMN ................................................................................................. 55 Projekt, skład, druk / Design, typesetting, print: Gamma Sp. z o.o. Przeryty Bór 52 www.gamma24.pl Nakład / Edition: 1000 sztuk ZIMA / WINTER ................................................................................................... 77 7 Wstep / Introduction Gmina Ryglice położona jest miosło. Decydujący wpływ na Ryglice Commune is located role in the commune’s growth w południowo-wschodniej rozkwit Ryglic miały przebie- in the south-eastern part of would play the local commer- części powiatu tarnowskiego, gające tamtędy szlaki handlo- Tarnów District, about 25 km ce and craft. The genesis of the około 25 km od centrum we na Ruś i Węgry. Z handlem from the Tarnów centre. In the town itself is related to craft. Tarnowa. W dolinie wpada- związana jest geneza nazwy valley of the Szwedka stream Upon the reception of the right jącego do rzeki Biała potoku samego miasta. Otóż wraz flowing into the Biała River, of ownership of he settlement, Szwedka rozlokowane są so- z otrzymaniem praw własności there are situated the villages its owner gained the right łectwa Bistuszowa, Uniszowa do osady, jej właściciel naby- of Bistuszowa, Uniszów and to charge for using the local i Joniny. Z kolei Kowalowa, wał prawo do pobierania opłat Joniny. Whereas Kowalowa, road. That track was bolted Wola Lubecka i Zalasowa za przejazd miejscową drogą. Wola Lubecka and Zalasowa off at night, so as to prevent zajmują łagodne wzgórza Trakt ten na noc ryglowano, lie on the gentle hills of Cięż- uncontrolled passage. Thus, Pogórza Ciężkowickiego. by zabezpieczyć się przed nie- kowickie Plateau. In the neigh- according to some sources, W sąsiedniej, położonej na kontrolowanym przejazdem. bouring valley of the Wolanka originated the name - Ryglice. północny-wschód dolinie po- I tak według niektórych źródeł Stream, there is the village of toku Wolanka, znajduje się powstała nazwa - Ryglice. Lubcza. In the southern part of Today Ryglice does not shut off wieś Lubcza. W południowej the commune, there is the Sce- passage through the town, but części gminy położony jest Dziś Ryglice nie ryglują prze- nic Park of the Brzanka Ran- opens itself to greet guests and Park Krajobrazowy Pasma jazdu przez miasto, ale otwie- gem distinguished by the high tourists. Ryglice Commune has Brzanki wyróżniający się du- rają się by witać gości oraz richness of its fauna and flora. excellent conditions for active żym bogactwem fauny i flory. turystów. Gmina Ryglice po- The northern landscape gra- leisure and enjoying various Północny krajobraz stopnio- siada wyśmienite warunki do dually descends, reaching the forms of tourism: on foot, by wo obniża się sięgając nizin aktywnego spędzenia czasu level of the Sandomierz Valley. bike and on horseback. There Kotliny Sandomierskiej. Wy- oraz prowadzenia wielu form One needs but climb above the are interesting mementos left starczy wspiąć się ponad doli- turystyki: pieszej, rowerowej Szwedka valley, best towards after different historical eras. nę Szwedki, najlepiej ku wzgó- oraz konnej. Z różnych okre- the hills of Zalasowa and Among the most important rzom Zalasowej lub na Górę sów historycznych pozostały Kokocz Mount (434 m), to monuments there can be men- Kokocz (434 m), by ogarnąć interesujące pamiątki. Do enjoy the space and feast the- tioned: the 18th c. Bistuszowa przestrzeń i sycić oczy urodą najważniejszych zabytków ir eyes on the beauty of the Manor, the 17th c. Ankiwicz krajobrazu. Przy dobrej pogo- gminy należą m.in. Dwór landscape. In good wather, Palace in Ryglice, the 18th c. dzie można stamtąd podziwiać w Bistuszowej z XVIII w., Pa- the Karpaty Plateau, the Be- wooden church in Kowalowa, Pogórze Karpackie, Beskidy, łac Ankiwiczów w Ryglicach skidy Mountains and also the the 18th c. estate granary and a także Tatry. Centralnym z XVII w., kościół drewnia- Tatra Mountains can be seen numerous World War I milita- punktem gminy, a zarazem ny w Kowalowej z XVIII w., from there. The central point ry cemetaries, as well as brick siedzibą władz lokalnych, jest Spichlerz Dworski w Rygli- of the commune, and at the churches and wayside shrines. miasto Ryglice. cach z XVIII w. oraz liczne same time the seat of the lo- cmentarze wojskowe z czasów cal authorities, is the town of Welcome to Ryglice Commune. Udokumentowana historia I wojny światowej, a także mu- Ryglice. Ryglic rozpoczyna się na po- rowane kościoły i przydrożne czątku XIV wieku. Wówczas kapliczki. The documented history of to Władysław Łokietek na- Ryglice begins with the 14th dał osadę szlachcie, co po- Witamy w Gminie Ryglice. ccentury. It was then that twierdza dokument z 1301 r. Władysław Łokietek gave Prawdopodobnie osadnictwo the settlement to the nobility, na tym terenie sięga znacznie which is confirmed by a do- odleglejszych czasów. Pierwsi cument from 1301. Probably mieszkańcy trudnili się wyro- the settlement of this area bem smoły i wyrębem lasów. began much earlier. The first Stopniowo coraz większą rolę inhabitants produced pitch w rozwoju gminy zaczął od- and felled down the woods for grywać lokalny handel i rze- a living. Gradually of a greater 9 Wiosna / Spring 11 Centrum Ryglic z lotu ptaka A bird’s-eye view of the Ryglice centre 12 13 Droga w Joninach Las mieszany w Ryglicach The road in Joniny The mixed forest in Ryglice Kwitnące drzewa owocowe na Górze Kokocz Wiosenny krajobraz Lubczy Fruit trees in bloom on the Kokocz Mountain The spring landscape of Ryglice 14 15 Przylaszczka Pospolita Wawrzynek Wilczełyko Anemone hepatica Daphne mezereum Cebulica Dwulistna Przebiśnieg Storczyk Szerokolistny Scilla bifolia Snowdrop Dactylorhiza majalis 16 17 Panorama Ryglic A panorama of Ryglice Panorama Lubczy A panorama of Lubcza 18 19 Panorama Zalasowej A panorama of Zalasowa Panorama Woli Lubeckiej „Ucho igielne” w ryglickim lesie A panorama of Wola Lubecka Needle Eye in the Ryglice forest 20 21 Widok na Tatry i Pasmo Brzanki A view of the Tatra Mountains and the Brzanka Range 22 23 Widok z ulicy Łokietka w Ryglicach w kierunku Tuchowa A view of the Łokietka Street in Ryglice in the direction of Tuchów Poranek w lesie w Zalasowej Mchy i paprocie w bukowym lesie w Joninach Morning in the woods in Zalasowa Mosses and ferns in the beech forest in Joniny 24 25 Kaskada potoku leśnego w otoczeniu drzew A forest cascade surrounded by trees Potok leśny w Joninach Kaskada w lesie na skraju Jonin i Ryglic A forest stream in Joniny A cascade on the border between Joniny and Ryglice 26 27 Rudzik A robin Kos Samica dzięcioła zielonosiwego A blackbird A grey-headed woodpecker female 28 29 Bocian biały A white stork Kumak górski Uniszowa A yellow-bellied toad Uniszowa 30 31 Lato / Summer Panorama Lubczy – widok z Góry Kokocz A panorama of Lubcza – a view from the Kokocz Mountain 34 35 Drewniany dom w Zalasowej A wooden house in Zalasowa Kapliczka w Zalasowej Kapliczka pięciu figur z 1830 r. w Ryglicach A shrine in Zalasowa The