PRODUCTCATALOGUS Concept in opdracht van: hoogheemraadschap van Delfland projectnummer: NC6040808 omvang rapportage: 19 pagina’s (excl. bijlagen) projectleider: ir. E. Peijnenborgh auteurs: drs. M.A.M. van Dorst ir. R. P. van Oosten datum: juni ’06 status: concept INHOUD 1 TIJDELIJKE EN FLEXIBELE KERINGEN ....................................3 1.1 Flexibele waterkeringen.........................................................3 1.1.1 Systeemwanden .........................................................3 1.1.2 Opklapbare waterkeringen..........................................4 1.1.3 Opdrijvende waterkering.............................................5 1.1.4 Opblaasbare waterkeringen........................................5 1.2 Tijdelijke waterkeringen .........................................................7 1.2.1 Traditionele methoden................................................7 1.2.2 Waterabsorberende zakken........................................8 1.2.3 Cellulaire of modulaire zandgevulde systemen...........8 1.2.4 Cellulaire of modulaire watergevulde systemen........10 1.2.5 Betonnen of stalen verwijderbare barriers ................10 1.2.6 Samengestelde systemen ........................................12 1.2.7 Water- of luchtgevulde geomembranen of plastic elementen............................................................................15 Bijlagen Overzicht waterkeringen 1 TIJDELIJKE EN FLEXIBELE KERINGEN Waterlekkage door de wand treedt niet of nauwelijks op. Wel kan onder- loopsheid optreden, afhankelijk van de ondergrond en de kerende In de beschrijvingen wordt onderscheid gemaakt tussen flexibele en waterhoogte. tijdelijke waterkeringen. Het onderscheid hierbij is dat flexibele water- keringen geplaatst worden op een vooraf geplaatste fundering of al (gedeeltelijk) aanwezig zijn op de plaats waar het water gekeerd moet worden. Tijdelijke waterkeringen kunnen overal worden toegepast en hebben geen fundering of aangepaste constructie ter plaatse. Allereerst worden de verschillende typen flexibele waterkeringen beschreven en daarna de tijdelijke waterkeringen. 1.1 Flexibele waterkeringen 1.1.1 Systeemwanden Systeemwanden maken gebruik van staanders met daartussen schot- Figuur 1: systeemwand op fundering balken. De schotbalken, boven en onder van rubber voorzien, worden tussen H-profielen vastgezet en vormen zo de waterkerende wand. Om de stabiliteit van de systeemwand te waarborgen kan een fundering nodig zijn. Als een hoogwatersituatie optreedt, kunnen de staanders in de funderingspunten bevestigd worden. De systeemwand wordt geïnstalleerd op de bovenkant van een bestaande keermuur of wand, of langs een (betonnen) wand. Omdat de systeemwand haar stabiliteit uit de inklem- ming van de staanders in de bestaande constructie haalt, is het van belang dat gelet wordt op de extra krachten op de bestaande constructie. Niet in elke situatie is het constructief verantwoord om de waterkerende hoogte met bijvoorbeeld een meter te verhogen. Figuur 2: GOH DPS 2000 systeemwand-detail Systeemwanden kunnen ook opgezet worden zonder dat de staanders verankerd zijn in een bestaande constructie. In dit geval is het noodzakelijk Het systeem is eenvoudig op te zetten, alhoewel een minimale training van de systeemwand te ondersteunen met schoren. Zo’n systeemwand kan het personeel wel gewenst is. Het systeem is arbeidsintensief. Volgens de aangemerkt worden als een tijdelijke waterkering. De ondergrond dient hier fabrieksopgave van leverancier Jirlumar bv, systeem GOH DPS 2000, echter geschikt voor te zijn (verhard). kunnen vijf personen een wand van 100 m lang en 2 m hoog in drie uur opzetten. Er zijn drie man nodig voor het opzetten van de verticale stijlen, Schoren die een verstelbare voetplaat hebben voor een goede aansluiting de horizontale aluminium ‘planken’ zijn zeer handelbaar, het gewicht van met de ondergrond. De staanders worden tegen corrosie beschermd door een 3 m lang element is 20 kg. Er is geen zwaar materieel nodig bij het een coating. opzetten van de waterkering. 3 steigerbreedte toeneemt. Ook wordt het stroombeeld van de rivier niet of Dit soort systemen worden in Europa veel gebruikt en op sommige nauwelijks aangetast. plaatsen ook in de V.S. In Nederland wordt dit systeem (fabrikant Jirlumar of GOH, systeem GOH DPS 2000) al jaren gebruikt bij hoogwater. Er wordt Dutchdam vooral gebruik van gemaakt in stedelijke gebieden, waar toegang tot de Dit systeem bestaat uit een fundering met daarop een uitklapbare rivier gewaarborgd moet blijven en waar de te beschermen lengte van het waterkering. De fundering kan voorzien zijn van een kwelscherm, om achterland niet te groot is. onderloopsheid te voorkomen. Of er onderloopsheid op zal treden, is in belangrijke mate afhankelijk van de grondsoorten die aanwezig zijn in de De kosten van het systeem zijn hoog in vergelijking met andere typen ondergrond. Een van de belangrijkste redenen voor het toepassen van waterkeringen, met als belangrijkste oorzaken de hoge materiaalkosten zo’n uitklapbare waterkering kan de bruikbaarheid van bijvoorbeeld een (aluminium) en de noodzaak van een grote, tegen diefstal beveiligde kade zijn. Ook het visuele aspect kan een belangrijke rol spelen. opslag. De hoge kosten worden gecompenseerd door de grote duur- zaamheid en de lage installatiekosten. 1.1.2 Opklapbare waterkeringen Klapsteiger De klapsteiger wordt als flexibele waterkering in havens toegepast en lijkt in eerste instantie een gewone steiger, bestaande uit houten palen en een steigerdek. Onder het steigerdek bevindt zich het drijflichaam. Wanneer het waterpeil stijgt draait de steiger omhoog en doet dienst als waterkering. Figuur 4: Dutchdam Doordat het onderste deel van de kering de vorm heeft van een driehoek, is de constructie in principe stabiel. Een voorwaarde voor de stabiliteit is dat de ondergrond waarop de kering gezet wordt ook stabiel is, bijvoor- beeld een damwand. Figuur 3: Klapsteiger Het systeem is niet alleen als waterkering te gebruiken, maar ook als overloop. In deze functie kan een deel van de waterkering omlaag geklapt In verticale stand wordt de belasting door de waterdruk overgebracht op de worden. De Dutchdam kan in veel verschillende situaties gebruikt worden in de kade opgenomen steunberen. Om ervoor te zorgen dat de kerende als waterkering. Het systeem kan op een damwand gezet worden, of op wand verticaal blijft staan, is een grendelmechanisme voorzien. een stenen keermuur, maar ook op een zomerkade of een andere dijk- constructie. Dit systeem is in principe heel geschikt om langs een bestaande rivierkade gebouwd te worden. Het voordeel is dat de breedte van de kade met de 4 1.1.3 Opdrijvende waterkering Onderloopsheid is een probleem dat op kan treden, afhankelijk van de samenstelling van de ondergrond, als er een verschil is tussen de Een nieuwe ontwikkeling op het gebied van flexibele waterkeringen is de buitenwaterstand en de binnenwaterstand. De mate van onderloopsheid is opdrijvende waterkering. ook afhankelijk van de tijd dat het verschil in waterniveau bestaat. Deze opdrijvende waterkering maakt gebruik van het opdrijvende vermogen van bepaalde materialen. De betrouwbaarheid van het systeem kan problemen opleveren, doordat de pijpen waardoor het water in de container moet stromen verstopt Self Closing Waterdam kunnen raken. Om dit probleem op te lossen is een pompcontainer Een van de weinige ontwikkelde systemen die werken als opdrijvende ontwikkeld, die water in en uit de containers kan pompen. Het nadeel waterkering is de Self Closing Waterdam. Dit systeem bestaat uit een soort hiervan is dat er meer storingsgevoelige onderdelen in de waterkering container die ingegraven wordt. In deze container zit het drijflichaam, die komen te zitten. feitelijk het water gaat keren. Het systeem is onder andere toegepast als kering in een coupure op een industrieterrein. 1.1.4 Opblaasbare waterkeringen Balgkering Een van de meest bekende opblaasbare waterkeringen is de waterkering in de vorm van een balg, die met water of lucht opgeblazen wordt en zo een kering vormt voor het water. De balg ligt in een betonnen bak, die in de kade of dijk verwerkt kan zijn. De bovenkant van de bak is afgedekt met Figuur 5: Schematische weergave werking opdrijvende waterkering een plaat, zodat er in rustende toestand geen waterkering zichtbaar is. De Bij laag water is de waterkering niet zichtbaar, bij hoog water wel. De afdekplaat kan zo geconstrueerd worden dat die verkeersbelastingen op kering werkt door het opdrijfprincipe volledig automatisch, ondanks dat er kan nemen. geen elektronica aan te pas hoeft te komen. Ook is geen mankracht nodig om de waterkering op te zetten. De kering verleent haar stabiliteit aan de inklemming in de bestaande constructie. Dit kan een groene kade zijn, zoals in de bovenstaande figuren. Dit kan ook een kade of damwand zijn. Als de verankering in de ondergrond goed is, is het gevaar voor kantelen niet meer aanwezig. De elementen van enkele meters lang zijn onderling koppelbaar, zodat de systemen zettingen en dergelijke in de ondergrond kunnen opnemen. Het systeem is leverbaar in vier verschillende afmetingen, met vier verschil- lende waterkerende hoogten. Figuur 6: balgkering -stuw 5 Door de vorm van de balgkering en de eigenschap te kunnen vervormen zijn de krachten die opgenomen moet worden door de onderliggende constructie al gereduceerd. Voor het opzetten van de waterkering is nagenoeg geen mankracht nodig, met uitzondering van de altijd noodzakelijke controle. De balg wordt volgepompt met water. Na het tegenhouden van de hoogwatergolf