Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zagórów na lata 2018 - 2023 Wykonawca: Centrum Rozwoju Społeczno Gospodarczego , Sp. z o.o. w Szczecinie na zlecenie: Gminy Zagórów Szczecin – Zagórów, luty 2018 roku Opracowanie Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Zagórów realizuje zespół ekspertów Centrum Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Przedsiębiorstwo Społeczne Sp. z o.o. w Szczecinie w składzie: Włodzimierz Durka (kierownik), Grzegorz Tokarski, Romana Krzewicka, Antoni Sobolewski. W proces tworzenia Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Zagórów na lata 2018-2023 zostali zaangażowani pracownicy Urzędu Miejskiego w Zagórowie, Ośrodka Pomocy Społecznej, Domu Kultury oraz innych jednostek komunalnych. Wysoką aktywność wykazali także mieszkańcy gminy, którzy wyrażali swoje opinie w trakcie wszystkich etapów procesu społecznej partycypacji i konsultacji w trakcie opracowywania Programu. 2 | S t r o n a Spis treści 1. Wykaz pojęć i skrótów użytych w opracowaniu .............................................................................. 5 2. Wstęp .............................................................................................................................................. 8 3. Charakterystyka społeczno-gospodarcza gminy Zagórów na tle regionu ....................................... 9 3.1. Struktura demograficzna ......................................................................................................... 9 3.2. Bezrobocie w Gminie Zagórów ................................................................................................ 9 3.3. Opieka zdrowotna ................................................................................................................. 10 3.4. Kultura ................................................................................................................................... 11 3.5. Sport ...................................................................................................................................... 12 3.6. Oświata .................................................................................................................................. 12 3.7. Pomoc społeczna ................................................................................................................... 13 3.8. Dochody gospodarstw domowych ........................................................................................ 13 3.9. Bezpieczeństwo publiczne ..................................................................................................... 14 3.10. Organizacje pozarządowych w Gminie Zagórów ............................................................... 15 3.11. Zagospodarowanie przestrzenne ...................................................................................... 17 3.12. Ochrona środowiska .......................................................................................................... 18 3.13. Infrastruktura techniczna .................................................................................................. 19 4. Powiązania programu rewitalizacji społecznej z dokumentami strategicznymi i planistycznymi gminy Zagórów ...................................................................................................................................... 20 4.1. Powiązania z gminnymi dokumentami strategicznymi ......................................................... 20 4.2. Powiązanie z dokumentami strategicznymi na poziomie powiatowym ............................... 22 4.3. Spójność z regionalnymi i krajowymi dokumentami strategicznymi .................................... 23 5. Diagnoza czynników i zjawisk kryzysowych w gminie Zagórów .................................................... 26 5.1. Metodologia diagnozy na potrzeby rewitalizacji ................................................................... 26 5.2. Analiza wewnętrznego zróżnicowania gminy ze względu na występowanie zjawisk kryzysowych w głównych sferach funkcjonalnych: analiza ilościowa ............................................... 29 5.2.1. Sfera społeczna .............................................................................................................. 29 5.2.2. Frekwencja wyborcza .................................................................................................... 32 5.2.3. Sfera gospodarcza ......................................................................................................... 33 5.2.4. Sfera techniczna ............................................................................................................ 34 5.2.5. Sfera środowiskowa ...................................................................................................... 35 5.3. Zasięg przestrzenny obszaru zdegradowanego w gminie Zagórów ...................................... 37 3 | S t r o n a 6. Wyznaczenie obszarów rewitalizacji z uwzględnieniem partycypacji mieszkańców i zasobów lokalnych................................................................................................................................................ 40 6.1. Partycypacyjna ocena obszaru rewitalizacji .......................................................................... 40 6.2. Obszar rewitalizacji gminy Zagórów ...................................................................................... 41 6.3. Charakterystyka obszaru rewitalizacji – problemy, potrzeby, potencjały i propozycje rozwiązań ........................................................................................................................................... 43 7. Wizja stanu obszaru po przeprowadzeniu rewitalizacji (planowany efekt rewitalizacji) .............. 45 7.1. Wizja obszaru rewitalizacji .................................................................................................... 45 7.2. Cele rewitalizacji oraz kierunki działań .................................................................................. 46 8. Przedsięwzięcia rewitalizacyjne .................................................................................................... 48 9. Ramy finansowe ............................................................................................................................ 50 10. Strategiczna ocena oddziaływania na środowisko .................................................................... 52 11. Mechanizmy włączenia różnych grup interesariuszy w proces rewitalizacji ............................ 53 12. Wskaźniki realizacji .................................................................................................................... 54 13. System wdrażania i monitorowania realizacji Lokalnego Programu Rewitalizacji .................... 56 13.1. System realizacji programu rewitalizacji ........................................................................... 56 13.2. System monitoringu .......................................................................................................... 57 14. Spis tablic i rysunków ................................................................................................................ 59 4 | S t r o n a 1. Wykaz pojęć i skrótów użytych w opracowaniu ASOS – Rządowy Program na rzecz Aktywności Społecznej Osób Starszych EFRR – Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego EFS – Europejski Fundusz Społeczny FIO – Program Fundusz Inicjatyw Obywatelskich na lata 2014-2020 FS – Fundusz Spójności GUS – Główny Urząd Statystyczny, JST – jednostka samorządu terytorialnego, IZ WRPO 2014+ Instytucja Zarządzająca Wielkopolskim Regionalnym Programem Operacyjnym na lata 2014-2020 KPO - krajowe programy operacyjne LPR – Lokalny Program Rewitalizacji PDK – Program Dziedzictwo Kulturowe PE – Program Edukacja POIiŚ – Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko PRIK – Program Rozwój Infrastruktury Kultury PZPWW - plan zagospodarowania przestrzennego województwa wielkopolskiego RDOŚ –Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Poznaniu, SOOP – Szczegółowy Opis Osi Priorytetowych SSW – Specjalna Strefa Włączenia SWOT – strengths (silne strony), weaknesses (słabe strony), opportunities (szanse) i threats (zagrożenia), WFOŚiGW – Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu, WPWIS - Wielkopolski Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny WRPO 2014+ Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny na lata 2014 - 2020 Pojęcia przedstawione poniżej, pochodzą z "Wytycznych w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014-2020", Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju, z 3 lipca 2015 r. Rewitalizacja – kompleksowy proces wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych poprzez działania całościowe (powiązane wzajemnie przedsięwzięcia obejmujące kwestie społeczne oraz gospodarcze lub przestrzenno-funkcjonalne lub techniczne lub środowiskowe), 5 | S t r o n a integrujące interwencję na rzecz społeczności lokalnej, przestrzeni i lokalnej gospodarki, skoncentrowane terytorialnie i prowadzone w sposób zaplanowany oraz zintegrowany poprzez programy rewitalizacji. Rewitalizacja zakłada optymalne wykorzystanie specyficznych uwarunkowań danego obszaru oraz wzmacnianie jego lokalnych potencjałów (w tym także kulturowych) i jest procesem wieloletnim, prowadzonym przez interesariuszy (m.in. przedsiębiorców, organizacje pozarządowe, właścicieli nieruchomości, organy władzy publicznej, etc.) tego procesu, w tym przede wszystkim we współpracy z lokalną społecznością. Działania służące wspieraniu procesów rewitalizacji prowadzone są w sposób spójny: wewnętrznie (poszczególne działania pomiędzy