STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY PASŁĘK NA LATA 2015-2023 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY PASŁĘK NA LATA 2015 – 2023 PASŁĘK, LUTY 2016 1 OPRACOWANIE: GRUPA DORADCZA PRIMUS S.C. STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY PASŁĘK NA LATA 2015-2023 „Ci, którzy nie planują z myślą o przyszłości, w ogóle jej nie mają” Michael Kami Panie i Panowie, Szanowni Mieszkańcy Miasta i Gminy Pasłęk, Jako wspólnota samorządowa weszliśmy w nowy okres programowania Unii Europejskiej, mając w latach 2014-2022 perspektywę wzmożonej pracy o środki w konkursach najlepszych idei, koncepcji i pomysłów. Musimy je, jako wspólnota, opracować i zgrać z dążeniami otaczających nas partnerów, bliskich i dalszych, dla naszej pomyślnej przyszłości. Świata nie urządza się życzeniami, ale myśleniem, analizowaniem, planami, pracą oraz świadomym wybieraniem pomiędzy różnymi pomysłami, koncepcjami i ideami, opartym na doświadczeniu, że wszystkiego naraz osiągnąć się nie da. Z mozaiki scenariuszy przyszłości skoncentrujmy uwagę na kluczowych szansach dla naszego Miasta i Gminy. Dlatego powołałem Zespół Strategiczny złożony z przedstawicieli mieszkańców, organizacji pozarządowych, przedsiębiorców Miasta i Gminy, radnych i pracowników samorządu z kapitałem wiedzy o sprawach naszej wspólnoty. Zadaniem ich było opracowania dla Miasta i Gminy Strategii Rozwoju, czyli wybranych celów naszych dążeń i działań do roku 2022. Wynik prac Zespołu leży teraz przed Wami. Przeczytajcie go proszę uważnie, zaufajcie dokonanym przez Zespół oraz Radę Miejską wyborom i decyzjom, kierujcie się nimi w swoich planach i dążeniach. Jeśli postąpimy tak wszyscy, cele strategii będą osiągnięte - dla naszej wspólnej dumy i satysfakcji. Wasz Burmistrz dr Wiesław Śniecikowski 2 OPRACOWANIE: GRUPA DORADCZA PRIMUS S.C. STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY PASŁĘK NA LATA 2015-2023 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Pasłęk na lata 2015-2023 wykonana została przez Zespół Strategiczny, powołany przez Burmistrza Pasłęka, w składzie: 1. ….. 2. …. 3. …. Ponadto w pracach nad Strategia brali udział: 1. …. 2. …. 3. …. 3 OPRACOWANIE: GRUPA DORADCZA PRIMUS S.C. STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY PASŁĘK NA LATA 2015-2023 1. Wprowadzenie .................................................................................................................... 6 2. Diagnoza uwarunkowań gminy Pasłęk ................................................................................ 9 2.1 Uwarunkowania przestrzenne ...................................................................................... 9 2.1.1 Położenie gminy Pasłęk .......................................................................................... 9 2.2.2 Zasoby środowiska przyrodniczego ..................................................................... 18 2.2 Infrastruktura techniczna ............................................................................................ 26 2.3 Zagospodarowanie przestrzenne ................................................................................ 38 3. Sfera gospodarczo-finansowa ........................................................................................... 43 3.1 Rynek pracy ................................................................................................................. 43 3.2 Struktura lokalnej gospodarki ..................................................................................... 46 3.3 Finanse samorządu terytorialnego ............................................................................. 54 4. Sfera społeczno-kulturowa ................................................................................................... 61 4.1 Demografia .................................................................................................................. 61 4.2 Oświata i wychowanie ................................................................................................. 70 4.3 Kultura ......................................................................................................................... 77 4.4 Sport i wypoczynek ..................................................................................................... 82 4.5 Turystyka ..................................................................................................................... 84 4.6 Ochrona zdrowia ......................................................................................................... 90 4.7 Pomoc społeczna ......................................................................................................... 92 4.8 Aktywność społeczna mieszkańców ............................................................................ 95 4.9 Współpraca międzynarodowa .................................................................................... 98 5. Spójność z europejskimi, krajowymi i regionalnymi dokumentami strategicznymi ..... 100 5.1 Uwarunkowania wynikające z dyrektyw Unii Europejskiej oraz polityki krajowej .. 100 5.2 Uwarunkowania wynikające z dokumentów regionalnych ...................................... 104 6. Wyniki analizy motorów rozwoju ....................................................................................... 106 7. Analizy SWOT oraz SWOT/TOWS ....................................................................................... 107 8. Analizy typu Strategii .......................................................................................................... 111 9. Wizja Miasta i Gminy .......................................................................................................... 114 10. Cele strategiczne .............................................................................................................. 115 11. Zarys zasad wdrażania Strategii, kryteria selekcji projektów .......................................... 116 12. Monitoring realizacji Strategii .......................................................................................... 117 Spis tabel ................................................................................................................................ 121 Spis rycin ................................................................................................................................. 123 4 OPRACOWANIE: GRUPA DORADCZA PRIMUS S.C. STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY PASŁĘK NA LATA 2015-2023 Spis wykresów ........................................................................................................................ 124 5 OPRACOWANIE: GRUPA DORADCZA PRIMUS S.C. STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY PASŁĘK NA LATA 2015-2023 1. Wprowadzenie Gmina jest podstawową jednostką samorządu terytorialnego na najniższym szczeblu hierarchicznego podziału administracyjnego państwa i zarazem wspólnotą zamieszkujących ją ludzi. Dlatego też procesy zachodzące w jej przestrzeni wpływają bezpośrednio na jakość życia zamieszkującej ludności i uwarunkowane są wieloma czynnikami zarówno wewnętrznymi (endogenicznymi), jak i zewnętrznymi (egzogenicznymi). Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Pasłęk jest najważniejszym dokumentem, który określa obszary interwencji, hierarchizuje cele i nadaje kierunek polityce rozwoju całej gminy. Pierwszym etapem stworzenia takiego dokumentu powinna być dokładna i rzetelna diagnoza sytuacji społeczno-demograficznej jednostki, która jest podstawą identyfikacji mocnych i słabych stron oraz możliwych do wystąpienia szans i zagrożeń rozwojowych. Współczesne planowanie rozwoju jednostek samorządy terytorialnego traktuje strategię jako plan działań władz samorządowych i główne narzędzie współpracy partnerów z sektora gospodarczego, organizacji pozarządowych oraz innych podmiotów prywatnych i publicznych, mających wpływ na kształtowanie rozwoju miasta i gminy. Główną myślą przedstawionej Strategii jest wyznaczenie działań na najbliższe lata, które z jednej strony będą niwelować zidentyfikowane bariery rozwojowe, a z drugiej strony wykorzystywać najmocniejsze atuty miasta i gminy Pasłęk. Przedstawiony dokument skład się z czterech podstawowych części. Po pierwsze jest to diagnoza obecnych uwarunkowań miasta i gminy Pasłęk. Głównym źródłem danych, wykorzystanych do opracowania diagnozy społeczno-gospodarczej, były dane Głównego Urzędu Statystycznego pozyskane z Banku Danych Lokalnych. Dane te posłużyły głównie do przygotowania diagnozy porównawczej gminy Pasłęk z innymi wybranymi gminami województwa warmińsko-mazurskiego. Tylko jednolite dane, pozyskane z jednego źródła statystycznego pozwoliły na obiektywne porównanie wybranych jednostek. Dodatkowo bardzo przydatne w opracowaniu raportu o stanie miasta Pasłęk okazały się informacje pozyskane z różnego rodzaju dokumentów strategicznych i planistycznych opracowanych na szczeblu gminy, powiatu i województwa. Posiłkowano się także sprawozdaniami z działalności i opracowaniami przygotowanymi przez gminne i miejskie jednostki organizacyjne oraz instytucje publiczne działające na terenie gminy Pasłęk i powiatu elbląskiego. Wiele informacji zostało zebranych i udostępnionych na cele opracowania diagnozy przez poszczególne wydziały Urzędu Miejskiego w Pasłęku. Obraz jednostki został przedstawiony w podstawowych obszarach funkcjonowania tj. przestrzenno-przyrodniczym, gospodarczo finansowym oraz społeczno-kulturowym. Każda z części diagnozy zakończona 6 OPRACOWANIE: GRUPA DORADCZA PRIMUS S.C. STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY PASŁĘK NA LATA 2015-2023 została przedstawieniem najważniejszych wniosków dotyczących danej sfery funkcjonowania miasta i gminy. Tak przygotowana diagnoza posłużyła do sformułowania analizy SWOT, która stanowi