2 Jaarverslag 2008 - Kunsten en Erfgoed In 2008 lag de focus op de operationalisering van het nieuwe Cultureel-erfgoeddecreet en de herziening van het nog jonge Kunstendecreet. Structurele subsidierondes in beide velden gingen gepaard met een hernieuwde samenstelling van de beoordelingscommissies, waarbij oude getrouwen plaats maakten voor nieuwe leden. Met gepaste dank en een hartelijk welkom. Beleidsmatig ging nogal wat aandacht naar het opstellen van een strategische nota Beeldende Kunst, naar de structurele uitbouw van de museale samenwerkingsverbanden met het oog op internationale profilering van de Vlaamse kunstcollecties en naar de uitbouw van een pro-actief topstukken- en sleutelwerkenbeleid. Er kwam een doorbraak in de ratificatie van het Unesco’70-verdrag over de uitvoer van cultuurgoederen en de Unesco-conventie immaterieel erfgoed werd geïmplementeerd. Ook samenwerking op het gebied van kunst- en cultuureducatie met Onderwijs kreeg bijzondere aandacht, net als het Europeana project (e-cultuur) en de beleidslijnen participatie en diversiteit. Om de efficiëntie en effectiviteit van de interne werking te optimaliseren maakten we werk van een verbeterde informatisering. In het kader van ons streven naar optimale communicatie, maakten we klantvriendelijke aanvraagformulieren en lanceerden we een eigen website. Kunsten en Erfgoed heeft zich in 2008 duidelijk gepositioneerd naar alle actoren in het brede veld door samen met Cultuurinvest en het Kunstenloket “De Zaak Cultuur” op te zetten als een ondersteunend initiatief voor ondernemerschap in de kunsten- en erfgoedsector. In het vooruitzicht van een nieuwe legislatuur 2009 – 2014 heeft het agentschap de prioriteiten en desiderata verwerkt in een regeerbijdrage. Ongetwijfeld wachten u en mij boeiende uitdagingen. Een nieuwe regering maakt immers nieuwe keuzes en verkent nieuwe paden… Jos Van Rillaer Administrateur-generaal 2 Jaarverslag 2008 - Kunsten en Erfgoed 3 Jaarverslag 2008 - Kunsten en Erfgoed inhoud Activiteiten 1. Kunsten en Erfgoed: een inleiding 8 1.1. Structuur 9 1.2. Missie en taken 9 1.3. Begroting en verdeling over de beleidsvelden 10 2. Kunsten 12 2.1. Regelgeving 13 2.2. Besluitvorming 19 2.3. Subsidiestromen 21 2.4. Architectuur en vormgeving 28 2.5. Audiovisuele kunst 30 2.6. Beeldende kunst 30 2.7. Dans 32 2.8. Muziektheater 33 2.9. Theater 34 2.10. Festivals 35 2.11. Sociaal-artistiek 36 2.12. Kunsteducatie 36 2.13. Kunstencentra en werkplaatsen 37 2.14. Letteren 38 2.15. Muziek 39 2.16. Steunpunten 41 3. Cultureel erfgoed 44 3.1. Regelgeving 45 3.2. Besluitvorming 52 3.3. Subsidiestromen 55 3.4. Musea 57 3.5. Overkoepelende samenwerkingsverbanden musea 59 3.6. Archief- en documentatiecentra 60 3.7. Organisaties Volkscultuur 61 3.8. Cultureel-erfgoedconvenants 62 3.9. Projectsubsidies voor cultuurhistorische tentoonstellingen en ontwikkelingsgerichte cultureel-erfgoedprojecten 64 3.10. Topstukken 65 3.11. Collectie van de Vlaamse Gemeenschap 69 3.12. Immaterieel cultureel erfgoed 70 3.13. Uitvoering van het Vlaams Intersectoraal Akkoord (VIA 3) 71 3.14. Steunpunt 72 4. Buitendiensten 74 4.1. Kasteel van Gaasbeek 75 4.2. Frans Masereel Centrum 77 4.3. Landcommanderij Alden Biesen 78 4.4. Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde 81 4.5. Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen 83 4 Jaarverslag 2008 - Kunsten en Erfgoed 5. Grote instellingen 87 5.1. deFilharmonie 88 5.2. Vlaams Radio Orkest – Vlaams Radio Koor 88 5.3. deSingel 88 5.4. Koninklijk Ballet van Vlaanderen 88 5.5. Vlaamse Opera 89 5.6. Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen 89 5.7. Museum voor Hedendaagse Kunst Antwerpen 89 6. Internationaal 90 6.1. Prioritaire landen 91 6.2. Multinationaal 91 6.3. Kunsten 95 6.4. Erfgoed 98 7. Niet-decretale subsidies 100 7.1. Artikel 62bis van de Financieringswet 101 7.2. Derde Arbeidscircuit 102 7.3. Nominatim/niet gereglementeerde toelagen 103 8. Algemene beleidsontwikkelingen 110 8.1. Sectorieel 111 8.2. Afdelingsoverschrijdend 114 9. Agentschapswerking 120 9.1. Beheersovereenkomst 121 9.2. Personeel 121 9.3. ICT 125 9.4. Communicatie 126 Bijlagen 10.1. Structuur en personeel agentschap Kunsten en Erfgoed 130 10.2. Commissies Kunsten 134 10.3. Commissies Erfgoed 138 10.4. Detail subsidieoverzichten Kunsten 141 10.5. Detail subidieoverzichten Erfgoed 166 10.6. Internationale projecten 185 10.7. Derde Arbeidscircuit 208 10.8. Cultuurprijzen 210 10.9. Internationaal – Erratum 2006 – 2007 211 10.10. Loopbaangerichte stimulans 266 10.11. Eregelden 268 4 Jaarverslag 2008 - Kunsten en Erfgoed 5 Jaarverslag 2008 - Kunsten en Erfgoed Activiteiten 1. Kunsten en Erfgoed: een inleiding 8 2. Kunsten 12 3. Cultureel erfgoed 44 4. Buitendiensten 74 5. Grote instellingen 86 6. Internationaal 90 7. Niet-decretale subsidies 100 8. Algemene beleidsontwikkelingen 110 9. Agentschapswerking 122 7 Jaarverslag 2008 - Kunsten en Erfgoed EEN Kunsten en Erfgoed: een inleiding 1.1. Structuur 9 1.2. Missie en taken 9 1.3. Begroting en verdeling over de beleidsvelden 10 Kunsten en Erfgoed: een inleiding 1.1. Structuur Hoofdbestuur. Het hoofdbestuur van het agentschap Kunsten en Erfgoed bestaat uit de diensten van de administrateur-generaal en twee afdelingen: de afdeling Kunsten en de afdeling Erfgoed (zie bijlage 10.1.1.). De afdeling Kunsten voert het kunstenbeleid uit. Het bestaat uit vier teams: • het team muziek, festivals, letteren, audiovisuele kunsten en sociaal-artistiek • het team podiumkunsten, kunstencentra, werkplaatsen, kunsteducatie en culturele publicaties • het team beeldende kunsten, architectuur en vormgeving • het team internationaal. De afdeling Erfgoed voert het cultureel-erfgoedbeleid uit. Het bestaat uit twee teams en een cel: • het team cultureel erfgoedorganisaties • het team collectie Vlaanderen • de cel erfgoed internationaal De diensten van de administrateur-generaal behandelen de afdelings- en entiteits- overschrijdende materies. Ze zorgen voor een goede interne werking en verzorgen de relatie met de managementondersteunende diensten van het Departement Cultuur, Jeugd, Sport en Media. Buitendiensten. Het agentschap Kunsten en Erfgoed heeft vier buitendiensten (met verschillende statuten): • het Kasteel van Gaasbeek • de Landcommanderij Alden Biesen • de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde • het Frans Masereel Centrum. Het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen (KMSKA) maakte tot 31 december 2008 deel uit van het agentschap Kunsten en Erfgoed. Het museum werd op 1 januari 2009 verzelfstandigd. Meer informatie over de werking van de buitendiensten vindt men in hoofdstuk 4. 1.2 Missie en taken Het agentschap Kunsten en Erfgoed heeft als missie het stimuleren, erkennen en subsidiëren van: • professionele kunstcreatie – met het oog op de realisatie van een gevarieerd en kwalitatief kunstenaanbod • initiatieven op vlak van cultureel (roerend en immaterieel) erfgoed – met het oog op behoud, bescherming en ontsluiting van dit erfgoed • het versterken van het maatschappelijk draagvlak voor kunst en cultureel erfgoed • het stimuleren van de cultuurparticipatie. In 2008 werd een organisatieoefening opgestart. In deze oefening zit ook een actualisering van de missie vervat. Voor meer duiding bij dit traject: zie hoofdstuk 9. 9 Jaarverslag 2008 - Kunsten en Erfgoed Kunsten en Erfgoed: een inleiding 1.3. Begroting Vanaf 2008 werd de begroting van het agentschap Kunsten en Erfgoed aangepast aan de nieuwe structuur van de Vlaamse overheid. Vergelijkingen met de voorgaande jaren moeten daarom met de grootste omzichtigheid gebeuren. De beschikbare middelen hebben enerzijds betrekking op de eigen werking (apparaatskredieten: lonen, personeelsgebonden kosten, uitrustingsgoederen, …) en anderzijds op de uitvoering van het kunsten- en erfgoedbeleid (beleidskredieten: subsidies, dotaties, aankopen van kunstwerken, …). De beleidskredieten zijn opgesplitst volgens de beide beleidsvelden kunsten en erfgoed. Het gaat in hoofdzaak om middelen ter uitvoering van respectievelijk het Kunstendecreet en het Cultureel-erfgoeddecreet. Daarnaast zijn er ook middelen die betrekking hebben op beide velden samen (communicatie, subsidies voor publicaties, subsidies artikel 62 bis Financieringswet, subsidies aanvullende tewerkstelling,…) APPARAATSKREDIETEN BEDRAG IN EURO LOONKREDIETEN 2008 HOOFDBESTUUR, LANDCOMMANDERIJ ALDEN BIESEN, KASTEEL VAN GAASBEEK 6.827.000 KONINKLIJK MUSEUM VOOR SCHONE KUNSTEN ANTWERPEN 2.926.000 WERKINGSMIDDELEN 2008 (EXCLUSIEF ICT-MIDDELEN*) 670.000 TOTAAL 10.423.000 * ICT-middelen worden gemeenschappelijk beheerd door het Departement Cultuur, Jeugd, Sport en Media en het Agentschap Sociaal-Cultureel Werk voor Jeugd en Volwassenen. BELEIDSKREDIETEN BEDRAG IN EURO ERFGOED 41.205.384,11 KUNSTEN 159.923.366,55 KUNSTEN EN ERFGOED 7.899.396,14 TOTAAL 209.028.146,80 10 Jaarverslag 2008 - Kunsten en Erfgoed 10 Jaarverslag 2008 - Kunsten en Erfgoed TWEE Kunsten 2.1. Regelgeving 13 2.2. Besluitvorming 19 2.3. Subsidiestromen 21 2.4. Architectuur en vormgeving 28 2.5. Audiovisuele kunst 30 2.6. Beeldende kunst 30 2.7. Dans 32 2.8. Muziektheater 33 2.9. Theater 34 2.10. Festivals 35 2.11. Sociaal-artistiek 36 2.12. Kunsteducatie 36 2.13. Kunstencentra en werkplaatsen 37 2.14. Letteren 38 2.15. Muziek 39 2.16. Steunpunten 41 Kunsten 2.1 Regelgeving 2.1.1. Kunstendecreet De laatste twee legislaturen zijn gekenmerkt door een gestage decretale verankering van alle sectoren binnen de kunsten. Vanaf 1999 vervoegde het Muziekdecreet het al bestaande Podiumkunstendecreet om vanaf 2004 geïntegreerd te worden binnen