SPIS TREŚCI: Szlaki kajakowe ......................................................................................... 3 Szlaki rowerowe ........................................................................................ 6 Potencjał przyrodniczy i szlaki piesze ........................................................ 9 Sporty ekstremalne ................................................................................... 14 Turystyka kulturowa ................................................................................. 16 Muzea ....................................................................................................... 18 Warto zobaczyć ......................................................................................... 22 Szlaki kajakowe Trudno sobie wyobrazić lepsze miejsce dla uprawiania turystyki kajakowej niż Mazury Południowe. Urozmaicony krajobraz, cieniste lasy Puszczy Piskiej, a także unikalny klimat i architektura wsi położonych nad wodą stanowią pokusę nie do odparcia. Co ważniejsze, łatwo wybrać szlak odpowiadający umiejętnościom: wytrawni kajakarze – wody jezior Śniardwy, Roś i Nidzkiego, globtroterzy – wody rzeki Pisy i jezior Orzyskich, a miłośnicy Krutyni – dobrze zorga- nizowany szlak kajakowy z unikatową przyrodą Mazurskiego Parku Krajobrazowego. Wypożyczalnie kajaków: Camp Pisz Powiatowy Międzyszkolny Miejscowości Al. Turystów 11, Pisz Ośrodek Sportowy Pisz Ukta i Krytuń tel. +48 87 423 04 59 Al. Turystów 22, Pisz (wypożyczalnie Szlak kajakowy Rzeki Pisy www.camp.com.pl tel. +48 87 423 45 72 na miejscu) [email protected] www.pomos.pisz.pl, [email protected] Rzeka Pisa to 81 kilometrów niekończących się meandrów i zakoli. Swój początek bierze w wodach jeziora Roś, a bieg kończy w Nowo- Wariant A: 1-dniowy grodzie, gdzie wpada do Narwi. W swoim górnym, bardzo urokliwym (czas płynięcia 4 – 4,5 godziny) odcinku, rzeka przepływa przez Puszczę Piską, by dalej rozlać się na Trasa: Pisz – Dziadowo (18 km) połaciach Równiny Kurpiowskiej. Trasa kajakowa należy do stosunkowo łatwych. Należy jednak pa- Wariant B: 3-dniowy miętać o braku zorganizowanych campingów – dobre warunki nocle- Trasa: Pisz – Dziadowo – Jeże – Kozioł – Ptaki gowe znajdziemy wyłącznie w Piszu, Koźle i Ptakach. W pozostałych (42,8 km) miejscowościach o zgodę na biwakowanie na łąkach można pytać ich właścicieli. Wariant C: 4-dniowy Trasa: Pisz – Jeże – Kozioł – Ptaki – Dobrylas – Nowogród (81 km) Atrakcje turystyczne: • Las Ochronny „Szast” w Puszczy Piskiej (powstały po huraganie z 2002 roku, który nawiedził Puszczę Piską) • Skansen Kurpiowski w Nowogrodzie • Zabudowa wsi kurpiowskich położonych nad Pisą z ich lokalnym klimatem • Bunkry z czasów II wojny światowej (miejscowości: Jeże, Wolisko) • Zaginione wioski Puszczy Piskiej (Niedźwiedzie, Wilki, Dziadowo, Szast, Wolisko, Paski) 3 Szlak kajakowy rzeki Wilkus Pisz (jez. Roś) – Seksty – jez. Śniardwy – jez. Białoławki – jez. Kocioł – rzeka Wilkus – Pisz (jez. Roś) Szlak dla amatorów prawdziwej przygody. Rzeka Wilkus to pier- wotne połączenie Jeziora Roś z Jeziorem Śniardwy. Jest to szlak po- zornie łatwy, ciekawy krajobrazowo i bardzo zróżnicowany. Trzeba Wariant A: 1-dniowy jednak pamiętać o potencjalnych wyzwaniach i trudnościach. Na czas płynięcia 4-5 godzin spływ dwudniowy decydujemy się wyłącznie w przypadku ładnej, Trasa: Kwik (jez. Białoławki) – jez. Kocioł bezwietrznej pogody, ponieważ znaczna część trasy prowadzi przez – rzeka Wilkus – jez. Roś – Pilchy akweny o dużej powierzchni. Silny wiatr na stosunkowo płytkich (16,7 km ) Śniardwach w zaledwie kilka minut potrafi podnieść dwumetrowe Wariant B: 2-dniowy fale. Trasa: Pisz ( jez. Roś) – Seksty – Śniardwy W przypadku wariantu dwudniowego, warto zanocować na wyspie – jez. Białoławki – jez. Kocioł – rzeka Czarciej lub półwyspie Szeroki Ostrów. Wilkus – Pisz (jez. Roś) 48,7 km Szlak kajakowy „Pętla Mazur” j. Roś – Kanał Jegliński – j. Seksty – j. Śniardwy – j. Bełdany – j. Guzianka – j. Nidzkie – j. Jaśkowo Szlak dla wytrawnych wodniaków – poszukiwaczy przestrzeni. Ko- nieczne jest posiadanie kajaków o dobrych właściwościach nautycz- nych, przystosowanych do turystyki kajakowej na otwartych wodach. Trasa 4-5-dniowa Naszą podróż rozpoczynamy w Piszu. Szlak przemierza jezioro jez. Roś – Kanał Jegliński – jez. Seksty Roś i Kanał Jegliński, następnie poprzez jezioro Seksty wydostajemy – jez. Śniardwy – jez. Bełdany się na największe w Polsce jezioro Śniardwy. Po pokonaniu Ma- – jez. Guzianka – Jez. Nidzkie zurskiego Morza kierujemy się kolejno na Bełdany, potem jeziora: – jez. Jaśkowo (56 km) Guzianka Wielka i Mała. Docieramy do Rucianego-Nidy, skąd przez Kanał Nidzki wpływamy na Jezioro Nidzkie. Naszą wędrówkę zakoń- czymy w miejscowości Jaśkowo. Szlak kajakowy liczy łącznie 56,0 km, a na jego przepłynięcie należy przeznaczyć 4 do 5 dni. Atrakcje turystyczne: • Śluza Karwik i śluza Guzianka • Stacja badawcza PAN w Popielnie (hodowla konika polskiego) • Muzeum Gałczyńskiego w Praniu i ścieżka edukacyjna przy Muzeum • Letnie koncerty w Leśniczówce Pranie • Sowi Róg – wieś z powieści Ernsta Wiecherta „Dzieci Jerominów” • Rezerwat Jeziora Nidzkiego 4 Szlak kajakowy rzeki Wilkus Szlak kajakowy rzeki Krutyni turystyka kajakowa Pisz (jez. Roś) – Seksty – jez. Śniardwy – jez. Białoławki – jez. Kocioł – rzeka Wilkus – Pisz (jez. Roś) Szlak kajakowy Krutyni to jeden z markowych produktów regionu. Uznawany jest za jeden z najpiękniejszych nizinnych szlaków kajako- wych w Europie. Długość szlaku to ponad 100 kilometrów, co zakłada Wariant A: 1-dniowy spędzenie w kajaku 7-10 dni. Krutynia nazywana jest także „Królową czas płynięcia 4-5 godzin mazurskich rzek”. Kontakt z żywą, dziką przyrodą sprawia, że uczest- Trasa: Krutyń – Ukta (15 km), alternatywnie Ukta nikom wyprawy pozostają niezapomniane wrażenia. Początkowo – Iznota (14,5 km) trasa przebiega przez Puszczę Piską, a począwszy od jeziora Mokre przez Mazurski Park Krajobrazowy z jego licznymi rezerwatami. Wariant B: 4-dniowy Szlak kajakowy Krutyni jest raczej łatwy, mało uciążliwy i znako- Trasa: Babięta – Spychowo – Zgon – Krutyń micie przygotowany – począwszy od Sorkwit, aż do ujścia do jeziora – Ukta – Nowy Most (56,8 km) Bełdany. Na całej trasie jest dostępna dobrze rozwinięta infrastruktu- ra turystyczna w zróżnicowanym standardzie. Wariant C: 7-8 -dniowy Trasa: Sorkwity – Bieńki – Babięta – Spychowo – Zgon- Krutyń – Ukta – Nowy Most – Wierzba, alternatywnie Iznota (101,0 – 98,0 km) Atrakcje turystyczne: • Rezerwaty Przyrody: Królewskiej Sosny, Czapli • Park Dzikich Zwierząt w Kadzidłowie Siwej, Pływających wysp, Rezerwat Zakręt • Muzeum Chaty Podcieniowej w Kadzidłowie • Klasztor Starowierów i Cerkiew w Wojnowie • Osada Galindów w Iznocie • Obraz z XVI wieku „Opłakiwanie Chrystusa” • Głazy narzutowe w Wojnowie włoskiego malarza Girolamo Muziano w kościele w Ukcie • Młyn w Babiętach • Kościół w Sorkwitach • Młyn w Zielonym Lasku Szlak kajakowy im. Michała Kajki turystyka kajakowa jeziora – Orzyskie i Śniardwy W 2012 roku szlak ten został wybrany przez internautów najpięk- niejszym szlakiem kajakowym na Mazurach, wyprzedzając w rankingu Krutynię. Spływ rozpoczyna się w miejscowości Zdedy w gminie Biała Wariant A: 1 dniowy Piska, a kończy w Okartowie nad jeziorem Śniardwy. Niedostatki infra- czas płynięcia ok.4 – 4,5 godz. struktury turystycznej rekompensuje z nawiązką niczym niezakłócony Trasa: wieś Zdedy – Jez. Lipińskie – jez. Kraksztyn kontakt z dziką przyrodą. Szczególna atrakcja dla osób preferujących bliski – Ogródek (13,5 km) kontakt z naturą, poszukujących spokoju, refleksji i ucieczki od cywiliza- cji. Szlak nazwany imieniem Michała Kajki, znanego mazurskiego poety Wariant B: 2 dniowy i cieśli. Trasa: wieś Zdedy – Jez. Lipińskie – jez. Kraksztyn – Ogródek (13,5 km) – jez. Rostki – jez.Orzysz – Orzysz (13,0 km) Atrakcje turystyczne: • Muzeum Michała Kajki w Ogródku Wariant C: 3 dniowy • Kościół w Okartowie Trasa: wieś Zdedy – Jez. Lipińskie – jez. Kraksztyn • Pozostałości grodziska nad jeziorem Tyrkło, – Ogródek – Jez. Kaleńskie – jez. Rostki pochodzące z prehistorycznych czasów – Czarcia Struga – jez. Orzysz – Orzysz • Ruiny starego młyna na cieku łączącym jezioro Przykop z jeziorem Rostki – Zat. Wierzbińska – kanał Orzysz – rzeka Orzysza – jez. Tyrkło – jez. Śniardwy – Okartowo (34,0 km) 5 Szlaki rowerowe Wypożyczalnie rowerów: Camp Pisz „Kolarz” Techmet Trasa rowerowa Al. Turystów 11, Pisz Al. Wczasów 4B, Ruciane-Nida ul. Zwycięstwa 38, Piecki tel. +48 87 423 04 59 tel. +48 607 561 783 tel. +48 89 742 21 0t „Wokół jeziora Śniardwy” www.camp.com.pl www.ruciane-nida.org/rowery +48 607 132 314 rowerem i statkiem wokół mazurskiego morza [email protected] [email protected] [email protected] Wycieczkę wokół największego jeziora w Polsce, zwanego również Mazurskim Morzem, rozpoczynamy w Piszu. Szlak prowadzi w większości przez Mazurski Wariant A: 100,4 km Park Krajobrazowy oraz lasy Puszczy Piskiej do portu czas przejazdu ok. 8,5 godz. jachtowego Niedźwiedzi Róg z punktem widokowym na Trasa: Pisz – Niedźwiedzi Róg – Wejsuny – Popielno – Mikołajki panoramę jeziora Śniardwy. – Dziubiele – Suchy Róg – Tuchlin – Zdęgówko – Wężewo Następnie udajemy się w kierunku Wejsun, gdzie znaj- – Okartowo – Zdory – Szczechy Wielkie – Pisz duje się Regionalna Izba Mazurska, a potem Popielna, Mniej wprawieni cykliści mogą podzielić trasę na 2 dni, korzystając w którym odnajdziemy Stację Badawczą Polskiej Akade- z noclegu np. w Mikołajkach. Trasa o średnim stopniu trudności. mii Nauk oraz ostoję konika polskiego. Nie lada atrakcją jest przeprawa promowa w Wierzbie, którą przedostaje- Uwaga: Przeprawa