Załącznik do Uchwały Nr XLVII Rady Gminy Bieliny z dnia 20 maja 2014r. GMINNA STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W GMINIE BIELINY NA LATA 2014 - 2020 Bieliny, 2014 rok 1 Spis treści WSTĘP ......................................................................................................................................................... 4 I. PROCEDURA TWORZENIA GMINNEJ STRATEGII ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W GMINIE BIELINY.......................................................................................... 5 1.1. Metodyka opracowania strategii ......................................................................................................... 5 1.2. Podstawy prawne ................................................................................................................................ 5 1.3. Wykorzystane materiały, dokumentacje przy opracowaniu strategii ................................................. 6 II. CHARAKTERYSTYKA GMINY BIELINY ..................................................................................... 7 2.1. Położenie, podział terytorialny ........................................................................................................... 7 2.2. Demografia ......................................................................................................................................... 8 2.3. Rolnictwo ......................................................................................................................................... 10 2.4. Pozarolnicze formy działalności ....................................................................................................... 11 2.5. Szkolnictwo ...................................................................................................................................... 13 2.6. Służba zdrowia ................................................................................................................................. 14 2.7. Kultura i sport ................................................................................................................................... 15 2.8. Poziom infrastruktury technicznej .................................................................................................... 20 2.9. Trendy społeczno-gospodarcze ....................................................................................................... 21 III. CHARAKTERYSTYKA POMOCY SPOŁECZNEJ ..................................................................... 22 3.1. Cele pomocy społecznej ................................................................................................................... 22 3.2. Zasady udzielania świadczeń z pomocy społecznej ......................................................................... 23 3.3. System pomocy społecznej w gminie .............................................................................................. 24 3.4. Instytucje zajmujące się pomocą społeczną ..................................................................................... 24 3.5. Zadania własne gminy o charakterze obowiązkowym ..................................................................... 24 3.6. Zadania własne gminy ...................................................................................................................... 25 3.7. Zadania zlecone z zakresu administracji rządowej ........................................................................... 25 3.8. Grupy objęte pomocą społeczną oraz formy świadczeń w gminie Bieliny ...................................... 25 3.9. Projekty realizowane dla mieszkańców gminy Bieliny przez GOPS w latach 2008-2014 ............. 28 3.9.1. Współpraca władz samorządowych z organizacjami pozarządowymi ...................................... 31 3.9.2. Organizacje społeczne funkcjonujące na terenie gminy Bieliny ............................................... 32 3.9.3. Projekty społeczne realizowane w gminie Bieliny w latach 2009-2014 ................................... 36 IV. DIAGNOZA I ANALIZA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W GMINIE BIELINY ................ 40 4.1. Bezrobocie ........................................................................................................................................ 40 4.2. Projekty społeczne ukierunkowane na walkę z bezrobociem w Gminie Bieliny ............................. 42 4.3. Ubóstwo ............................................................................................................................................ 44 4.4. Niepełnosprawność........................................................................................................................... 46 4.5. Alkoholizm ....................................................................................................................................... 49 4.6. Przemoc w rodzinie .......................................................................................................................... 51 4.7. Wspieranie rodziny ........................................................................................................................... 51 4.8. Syndrom zależności części mieszkańców gminy od pomocy społecznej ........................................ 52 V. ANALIZA SWOT W GMINIE BIELINY ......................................................................................... 53 2 VI. MISJA I WIZJA GMINNEJ STRATEGII ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH GMINY BIELINY .............................................................................................. 55 6.1. Misja Gminy Bieliny ........................................................................................................................ 55 6.2. Cele rozwoju oraz zadania realizacyjne ........................................................................................... 56 6.3. Zgodność celów z nadrzędnymi dokumentami strategicznymi ........................................................ 66 6.3.1. Międzynarodowe dokumenty strategiczne ............................................................................... 66 6.3.2. Krajowe dokumenty strategiczne ............................................................................................. 66 6.3.3. Regionalne dokumenty strategiczne .......................................................................................... 68 6.3.4. Lokalne dokumenty strategiczne ............................................................................................... 69 VII. ZARZĄDZANIE REALIZACJĄ STRATEGII ............................................................................. 70 7.1. Podmioty zarządzające realizacją strategii ....................................................................................... 70 7.2. Instrumenty realizacji strategii ......................................................................................................... 71 7.3. Monitoring i ocena wdrażania strategii ............................................................................................ 71 7.4. Proces monitoringu i oceny strategii ................................................................................................ 72 7.5. Aktualizacja strategii ........................................................................................................................ 72 PODSUMOWANIE ................................................................................................................................... 73 3 WSTĘP W wysoko rozwiniętych społeczeństwach państwowe agendy rządowe i samorządowe, korzystając z instrumentów polityki społecznej, starają się budować spójny i funkcjonalny system instytucjonalnej ochrony bezpieczeństwa socjalnego, pod którego pojęciem rozumieć należy przede wszystkim możliwość i gwarancję zaspokojenia podstawowych potrzeb bytowych jednostki lub grupy społecznej. Głównym celem działań jest przeniesienie akcentu z dotychczasowej roli państwa w rozwiązywaniu kwestii społecznych na pobudzanie aktywności i współuczestnictwa obywateli w tym procesie. Metodą tą jest decentralizacja, czyli proces za pomocą, którego świadczenia i usługi socjalne są przenoszone z rządu centralnego do mniejszych, lokalnych jednostek czy władz i agencji, o których sądzi się, że są bliżej obywateli i użytkowników. Decentralizacji przypisuje się kilka zalet m.in. sprawniejsze rządzenie przez przybliżenie władzy społecznościom lokalnym. Ten główny kierunek przemian, wprowadzany pod hasłami potrzeby samorządności, odbiurokratyzowania, deregulacji, budowy społeczeństwa obywatelskiego itp., oznacza stopniowe zdejmowanie z państwa troski o sprawy społeczne. Lokalna polityka społeczna odnosi się do szczebla gminnego, w którym występuje bezpośrednie, naturalne połączenie istniejących potrzeb i środków. Zaletami takiej polityki są m.in. szybkość reakcji podmiotów na ujawniające się problemy społeczne, trafne rozpoznanie sytuacji pojedynczych środowisk, lepsze możliwości wykorzystania lokalnego potencjału społecznego, uwzględnianie lokalnej specyfiki przy formułowaniu diagnozy społecznej, kontrola społeczna sprzyjająca racjonalnej gospodarce środkami materialnymi i zasobami ludzkimi. Dlatego jednym z podstawowych narzędzi realizacji lokalnej polityki społecznej jest przygotowanie strategii rozwiązywania problemów społecznych. Strategia, termin używany od dawna w naukach o wojsku, wszedł do języka pomocy społecznej jako narzędzie rozwiązywania problemów społecznych. „Strategia to zaplanowany i często realizowany w praktyce sposób osiągania jakiegoś wyznaczonego