GMINA KAMPINOS Zlecający: 05-085 Kampinos, ul. Niepokalanowska 3 tel.: (0-22) 725 00 40, fax.: (0-22) 725 04 44 Przedsiębiorstwo Geologiczne POLGEOL S.A. Wykonawca: 03-908 Warszawa, ul. Berezyńska 39 tel.: (0-22) 617 30 31; fax.: (0-22) 617 42 21 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY KAMPINOS NA LATA 2012 – 2015, Z PERSPEKTYWĄ NA LATA 2016 - 2019 (AKTUALIZACJA) miejscowość: Kampinos gmina: Kampinos powiat: warszawski zachodni województwo: mazowieckie Opracował: Dyrektor: mgr Karol Czapla Warszawa, lipiec 2012 Spis treści STRESZCZENIE W JĘZYKU NIETECHNICZNYM ___________________________ 3 1. WSTĘP ________________________________________________________________ 7 2. CELE I ZASADY POLITYKI EKOLOGICZNEJ _____________________________ 9 2.1. Zasady polityki ekologicznej państwa ______________________________________ 9 2.1.1. Dokumenty krajowe ______________________________________________ 11 2.1.2. Polityka ekologiczna na poziomie wojewódzkim ________________________ 15 2.1.3. Polityka ekologiczna na poziomie powiatu ____________________________ 19 2.1.4. Polityka ekologiczna na poziomie gminy ______________________________ 22 2.2. Limity racjonalnego wykorzystania zasobów środowiska _____________________ 25 2.3. Stopień realizacji Programu ochrony środowiska dla Gminy Kampinos na lata 2004-2011 ____________________________________________________________ 26 3. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY KAMPINOS _____________________ 33 3.1. Położenie geograficzne i administracyjne __________________________________ 33 3.2. Struktura gruntów ____________________________________________________ 36 3.3. Demografia _________________________________________________________ 38 3.4. Gospodarka _________________________________________________________ 42 3.5. Infrastruktura ________________________________________________________ 44 3.5.1. Drogi ___________________________________________________________ 44 3.5.2. Sieć wodno-kanalizacyjna __________________________________________ 45 3.5.3. Gazownictwo ____________________________________________________ 50 3.5.4. Telekomunikacja _________________________________________________ 51 3.5.5. Elektroenergetyka _________________________________________________ 52 3.5.6. Ciepłownictwo ___________________________________________________ 53 3.6. Warunki geologiczne i geomorfologiczne __________________________________ 54 3.7. Warunki przyrodnicze _________________________________________________ 56 3.8. Klimat _____________________________________________________________ 59 4. OCENA AKTUALNEGO STANU ŚRODOWISKA __________________________ 60 4.1. Powietrze atmosferyczne _______________________________________________ 60 4.2. Wody powierzchniowe i podziemne ______________________________________ 65 4.2.1. Zasoby wód i ich wykorzystanie _____________________________________ 65 4.2.2. Zaopatrzenie w wodę ______________________________________________ 69 4.2.3. Ochrona wód ____________________________________________________ 70 4.2.4. Gospodarka wodno-ściekowa _______________________________________ 72 4.3. Gleby ______________________________________________________________ 74 4.3.1. Stan gleb ________________________________________________________ 74 4.3.2. Sposób użytkowania gleb __________________________________________ 75 4.4. Formy ochrony przyrody _______________________________________________ 75 4.5. Lasy _______________________________________________________________ 80 4.6. Zanieczyszczenia i zagrożenia środowiska _________________________________ 82 4.6.1. Hałas ___________________________________________________________ 82 4.6.2. Zagrożenia naturalne ______________________________________________ 83 4.6.3. Zagrożenia cywilizacyjne __________________________________________ 85 4.6.4. Odpady ________________________________________________________ 86 Program Ochrony Środowiska dla Gminy Kampinos na lata 2012-2015, z perspektywą na lata 2016-2019 4.6.5. Promieniowanie elektromagnetyczne __________________________________ 96 4.6.6. Poważne awarie __________________________________________________ 97 4.6.7. Tereny zdegradowane i zdewastowane ________________________________ 98 4.6.8. Zanieczyszczenia transgraniczne _____________________________________ 99 4.7. Odnawialne źródła energii ______________________________________________ 99 4.7.1. Elektrownie wiatrowe _____________________________________________ 100 4.7.2. Kolektory słoneczne ______________________________________________ 101 4.7.3. Energia geotermalna ______________________________________________ 103 4.7.4. Energetyka wodna _______________________________________________ 104 4.7.5. Biogaz i biomasa ________________________________________________ 104 4.8. Nakłady inwestycyjne poniesione na ochronę środowiska i gospodarkę wodną __ 105 5. CELE I KIERUNKI DZIAŁAŃ O CHARAKTERZE SYSTEMOWYM _______ 105 5.1. Wzmocnienie instytucjonalne __________________________________________ 105 5.2. Stymulowanie rozwoju gospodarczego Gminy Kampinos ____________________ 106 5.3. Edukacja ekologiczna, dostęp do informacji, poszerzenie dialogu społecznego____ 106 5.4. Aspekty ekologiczne w planowaniu przestrzennym _________________________ 107 5.5. Aktywacja rynku na rzecz ochrony środowiska oraz zarządzania środowiskowego 108 6. STRATEGIA DZIAŁAŃ W ZAKRESIE OCHRONY I POPRAWY STANU ŚRODOWISKA _ 109 6.1. Ochrona wód i racjonalne gospodarowanie zasobami wodnymi - Priorytet 1 ____ 111 6.2. Poprawa jakości powietrza atmosferycznego i ochrona klimatu - Priorytet 2 _____ 113 6.3. Ochrona powierzchni ziemi i gleb - Priorytet 3 ____________________________ 116 6.4. Gospodarka odpadami - Priorytet 4 _____________________________________ 117 6.5. Ochrona przyrody i krajobrazu oraz ekologiczny model gospodarki leśnej - Priorytet 5 ___________________________________________________________________ 120 6.6. Przeciwdziałanie zagrożeniom środowiska - Priorytet 6 _____________________ 123 6.7. Ochrona przed hałasem i promieniowaniem elektromagnetycznym - Priorytet 7 __ 125 6.8. Pozyskiwanie energii ze źródeł odnawialnych i energooszczędność - Priorytet 8 _ 127 7. ZARZĄDZANIE PROGRAMEM ________________________________________ 129 7.1. Struktura zarządzania programem _______________________________________ 129 7.2. Instrumenty i narzędzia realizacji programu _______________________________ 130 7.3. Metody i częstotliwość przeprowadzania analizy realizacji ustaleń programu _____ 132 8. ASPEKTY FINANSOWE REALIZACJI PROGRAMU ______________________ 133 8.1. Źródła finansowania programu _________________________________________ 133 8.2. Finansowanie przedsięwzięć przez instrumenty finansowe ___________________ 135 8.3. Nakłady na realizację programu ________________________________________ 138 9. ANALIZA ODDZIAŁYWANIA PROGRAMU NA ŚRODOWISKO ___________ 139 10. UDZIAŁ SPOŁECZEŃSTWA W OPRACOWANIU PROGRAMU ___________ 140 11. METODY KONTROLI PROGRAMU ___________________________________ 141 12. UŻYTE SKRÓTY ____________________________________________________ 142 13. WAŻNIEJSZE MATERIAŁY ŹRÓDŁOWE _____________________________ 143 Przedsiębiorstwo Geologiczne POLGEOL S.A. Program Ochrony Środowiska dla Gminy Kampinos na lata 2012-2015, z perspektywą na lata 2016-2019 STRESZCZENIE W JĘZYKU NIETECHNICZNYM Przedmiotem niniejszego opracowania jest aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Kampinos. Zasadniczym zadaniem, jakie niniejsze opracowanie ma spełnić jest określenie celów, priorytetów i w konsekwencji działań, jakie stoją przed samorządem gminy w dziedzinie ochrony środowiska. Ich podjęcie i wykonanie ma na celu realizację międzynarodowych zobowiązań naszego kraju, a w szczególności podjętych w związku z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej oraz, w znacznej mierze wynikającej z nich, Polityki Ekologicznej Państwa. Dokument został opracowany w związku z obowiązkiem nałożonym na gminę na podstawie art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku „Prawo ochrony środowiska” (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150). „Program Ochrony Środowiska dla Gminy Kampinos” został wykonany przez Przedsiębiorstwo Geologiczne POLGEOL S.A. na zlecenie Gminy Kampinos, na podstawie umowy nr GZK/2012-029 z dnia 11 maja 2012 roku. Niniejszy Program stanowi aktualizację dokumentu określającego kierunki i zadania, które powinny być realizowane w zakresie ochrony środowiska na obszarze Gminy Kampinos. W opracowaniu przedstawiono stan środowiska przyrodniczego na terenie Gminy, dokonano jego oceny (porównanie z istniejącymi przepisami) i na tej podstawie zaprojektowano szereg działań niezbędnych do przeprowadzenia w Gminie. Uwzględniono ponadto kierunki i możliwości rozwoju gminy określone w dokumentach strategicznych na poziomie krajowym, wojewódzkim, powiatowym i gminnym oraz w dokumentach branżowych, możliwości finansowania inwestycji oraz wyniki raportu z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Kampinos na lata 2004-20011”, obejmującego lata 2007-2008. Cele strategiczne założone w Programie: 1. Sprawne funkcjonowanie administracji do spraw ochrony środowiska; 2. Zwiększenie roli wiedzy i ekoinnowacyjności w procesie rozwoju gospodarczego i społecznego Gminy Kampinos; 3. Stałe podnoszenie świadomości ekologicznej mieszkańców oraz poprawa dostępu do informacji o środowisku i jego ochronie; 4. Zachowanie równowagi ekologicznej w procesie rozwoju gospodarczego województwa, w tym właściwa lokalizacja przestrzenna inwestycji; 5. Skuteczne wdrażanie mechanizmów prawnych, finansowych i ekonomicznych zapewniających efektywną i terminową realizację założonych celów ekologicznych. Przedsiębiorstwo