Nowe cebule tulipana, po- sadzone w Ogrodzie Łazienek Królewskich jesienią 2016 roku, zakwitły wiosną 2017 pokazu- jąc po raz pierwszy swoją formę i barwę. Nowy tulipan o imieniu „Royal Łazienki”, o biało-zielo- AZIENKI” AZIENKI” nym kolorze, jest szczególną Ł dekoracją w ogrodzie od tego roku. Jak pokazują XVIII-wiecz- ne przekazy ikonograficzne (akwarele Z. Vogla), w kolorze białym i zielonym były malowa- ne w poprzeczne pasy donice z drzewkami cytrusowymi. Bieli w XVIII-wiecznej architekturze Łazienek mamy także pod do- statkiem. Prof. W. Dobrowolski w swoim artykule „Treści ma- sońskie w dekoracji Sali Jadal- nej w Białym Domu w Łazien- kach” pisze, iż „W symbolice wolnomularskiej barwa biała oznacza mądrość, łaskę, zwy- cięstwo…”. Zieleń to jak wia- domo początek, symbol natury. Biały tulipan z zielonymi paska- mi, o pięknym szerokim pokro- ju kielicha i ciemnozielonych liściach, będzie towarzyszył AZIENEK KRÓLEWSKICH – NOWY TULIPAN „ROYAL „ROYAL – NOWYAZIENEK TULIPAN KRÓLEWSKICH wszystkim kolorom w ogrodzie Ł bez najmniejszego dysonansu. Bo przecież biel jest czysta, a zieleń wszechobecna. OGRODY OGRODY 51/ 2017 Redaktor Naczelny • Editor In Chief Rada Naukowa – Scientifi c Board Prof. dr hab. Kazimierz Kuśnierz Prof. dr hab. Jerzy Jasieńko Redaktorzy Tematyczni • Topical Editors Politechnika Wrocławska (Polska) – przewodniczący Dr Łukasz Bednarz Wrocław University of Technology (Poland) – chairman (konstrukcje murowane / masonry structures), Politechnika Wrocławska Prof. Maria Teresa Bartoli Prof. dr hab. Jerzy Jasieńko Uniwersytet we Florencji (Włochy) / University of Florence (Italy) (konstrukcja i konserwacja / constructions and conservation) Prof. Mario Docci Politechnika Wrocławska Uniwerstet Sapienza w Rzymie (Włochy) / Sapienza University in Rome (Italy) Dr hab. Hanna Kóčka-Krenz, prof. Prof. Wolfram Jaeger (archeologia / archaeology), Uniwersytet im. Adama Mickiewicza Uniwersytet w Dreźnie (Niemcy) / University of Dresden (Germany) Dr hab. Dominika Kuśnierz-Krupa, prof. Prof. dr hab. Andrzej Kadłuczka (urbanistyka, krajobraz kulturowy / urban planning, cultural landscape) Politechnika Krakowska (Polska) / Cracow University of Technology (Poland) Politechnika Krakowska Prof. Tatiana Kirova Prof. Andrzej Koss Politechnika w Turynie, Uniwersytet Uninettuno w Rzymie (Włochy) (konserwacja i restauracja dzieł sztuki Polytechnic University of Turin, University Uninettuno in Rome (Italy) conservation and restoration of works of art) Prof. Andrzej Koss Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie (Polska) Prof. dr hab. Czesław Miedziałowski Academy of Fine Arts in Warsaw (Poland) (konstrukcja / constructions), Politechnika Białostocka Prof. dr hab. Kazimierz Kuśnierz Dr Tomasz Nowak Politechnika Krakowska (Polska) / Cracow University of Technology (Poland) (konstrukcje drewniane / timber structures), Politechnika Wrocławska Dr hab. Jadwiga Łukaszewicz, prof. Prof. dr hab. Zdzisława Tołłoczko Uniwersytet Mikołaja Kopernika (Polska) (historia sztuki, kultury, estetyka / history of art and culture, aesthetics) Nicolaus Copernicus University in Toruń (Poland) Politechnika Krakowska Prof. Emma Mandelli Sekretarz Redakcji • Editorial Secretary Uniwersytet we Florencji (Włochy) / University of Florence (Italy) Dr Michał Krupa Prof. dr hab. Czesław Miedziałowski e-mail: [email protected] Politechnika Białostocka (Polska) / Bialystok University of Technology (Poland) Biuro Redakcji – Koordynator • Editorial Offi ce – Coordinator Prof. Claudio Modena Mgr Jacek Rulewicz, Sekretarz Generalny SKZ Uniwersytet w Padwie (Włochy) / University of Padua (Italy) 00–464 Warszawa, ul. Szwoleżerów 9 Prof. Andre de Naeyer tel. 22–629–21–31, e-mail: [email protected], [email protected] Uniwersytet w Antwerpii (Belgia) / University of Antwerp (Belgium) Tłumaczenie • Translation Dr hab. Piotr Rapp Mgr Violetta Marzec, Mgr Marta Serafi n Politechnika Poznańska (Polska) / Poznan University of Technology (Poland) Projekt okładki • Cover design Prof. Gennaro Tampone Dr hab. Dominika Kuśnierz-Krupa, prof. PK • Dr Michał Krupa Uniwersytet we Florencji (Włochy) / University of Florence (Italy) W projekcie okładki wykorzystano zdjęcie autorstwa dr hab. Mateusza Prof. Angelo Di Tommaso Gyurkovicha. Uniwersytet w Bolonii (Włochy) / University of Bologna (Italy) Autor logotypu Dr Maciej Konopka Opracowanie grafi czne i DTP • Graphic design and DTP Czasopismo jest wydawane drukiem w formacie A4 (wersja pierwotna) oraz w wersji Sławomir Pęczek, EDITUS, tel. 71–793–15–00, 502 23–43–43 elektronicznej. Na stronie internetowej www.skz.pl dostępne są pełne wersje numerów www.editus.pl czasopisma w formacie pdf. The Journal is printed in A4 format (original version) and in the electronic version. Full versions Redaktor techniczny • Technical Editor of the journal issues are available in the pdf format on the Internet website www.skz.pl Zdzisław Majewski Realizacja wydawnicza • Publishing Dolnośląskie Wydawnictwo Edukacyjne WIADOMOŚCI KONSERWATORSKIE 53–204 Wrocław, ul. Ojca Beyzyma 20/b 2017 dofi nansowano ze środków Ministra tel./fax 71–363–26–85, 71–345–19–44 Kultury i Dziedzictwa Narodowego. www.dwe.wroc.pl Wydawca • Publisher Journal of Heritage Conservation 2017 was sub- Zarząd Główny Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków sidised by the Minister of Culture and National 00–464 Warszawa, ul. Szwoleżerów 9 Heritage. tel. 22–621–54–77, fax 22–622–65–95 Nakład: 1000 egz. Edition: 1000 copies. Druk ukończono w 2017 r. Printed in 2017. Wiadomości Konserwatorskie są indeksowane przez POL-index (https://pbn.nauka.gov.pl/polindex-webapp/), Instrukcje dla autorów, podstawowe zasady recenzowania publikacji BazTech (http://baztech.icm.edu.pl), BazHum (http://czasopisma.bazhum.hist.pl) oraz oraz lista recenzentów dostępne są na stronie internetowej Index Copernicus (www.indexcopernicus.com). www.wiadomoscikonserwatorskie.skz.pl Journal of Heritage Conservation are indexed by Instructions for authors, basic criteria for reviewing the publications and a list of POL-index (https://pbn.nauka.gov.pl/polindex-webapp/) reviewers are available on the Internet website BazTech (http://baztech.icm.edu.pl), BazHum (http://czasopisma.bazhum.hist.pl) www.wiadomoscikonserwatorskie.skz.pl and Index Copernicus (www.indexcopernicus.com). Od redakcji From the Editor Przekazujemy naszym Czytelnikom trzeci tegorocz- We present our Readers with the third this year issue ny numer kwartalnika „Wiadomości Konserwatorskie – of the quarterly “Conservation News – Journal of Herit- Journal of Heritage Conservation”. age Conservation”. W bieżącym numerze, w dziale Nauka opublikowa- In the current issue, in the Science section, we have liśmy dziesięć artykułów naukowych, które poruszają published ten scientifi c articles addressing a broad spec- szerokie spektrum zagadnień związanych z ochroną trum of questions related to monument protection and i rewaloryzacją zabytków. Zachęcamy m.in. do lektury revalorisation. We encourage you to read e.g. the article by artykułu Mateusza Gyurkovicha o muzeach w Madrycie, Mateusz Gyurkovich about museums in Madrid which które stanowią ciekawe przykłady adaptacji obiektów constitute interesting examples historic objects adapted zabytkowych do współczesnych funkcji kulturalnych; to modern cultural functions; the article by Zdzisława artykułu Zdzisławy i Tomasza Tołłoczko o neogotyckim and Tomasz Tołłoczko on neo-Gothic eclecticism in eklektyzmie w architekturze ruchu Arts & Crafts; Anny the architecture of the Arts & Crafts movement; another Majewskiej – o przestrzennych i kulturowych aspektach by Anna Majewska concerning spatial and cultural as- funkcjonowania żydowskich łaźni rytualnych; Jacka Dą- pects of functioning of Jewish ritual baths; one by Jacek browskiego o Zakładach „Telefunkena” na warszawskim Dąbrowski about the “Telefunken” factory in Kamionek Kamionku oraz Rafała Malika o Muszynie w kontekście in Warsaw, and one by Rafał Malik about Muszyna in the rozplanowania miasta lokacyjnego w oparciu o wyniki context of planning a chartered town based on research badań nad wielkością i kształtem działki siedliskowej. results on the size and shape of a settlement plot. W dziale Wspomnienia Marek Konopka przypo- In the Posthumous Tributes section Marek Konopka mina o wybitnej postaci, jaką był zmarły w 2016 roku remembers the eminent personage of the deceased in Profesor Bohdan Rymaszewski – konserwator zabyt- 2016 Professor Bohdan Rymaszewski – a monument con- ków, muzealnik, Generalny Konserwator Zabytków servator, museologist, General Monument Conservator w latach 70. i 80., wieloletni prezes Stowarzyszenia in the years 1970s–1980s, for many years the Chairman Konserwatorów Zabytków, nauczyciel akademicki, of the Monument Conservation Association, a university jeden z najwybitniejszych przedstawicieli polskiego lecturer, one of the most outstanding representatives of konserwatorstwa i ochrony zabytków w drugiej po- Polish monument conservation and protection during łowie XX w. the second half of the 20th century. W dziale Informacje zamieściliśmy anons o piątej In the Information section we have enclosed an an- edycji Targów DZIEDZICTWO, które odbędą się nouncement about the fi fth HERITAGE Fair that will w dniach 7–9 listopada w Centrum Targowo-Kongre- be held between 7–9 of November in the Trade Fair and sowym w Warszawie. Wydarzenie to już od kilku lat Congress Centre in Warszawa. For several years the event jest pretekstem do spotkań specjalistów zajmujących has been an opportunity to meet specialists dealing in się ochroną i konserwacją zabytków, a także