Spis treści: 1. Mapa zasobów środowiskowych gminy Zielonki ............................................ str. 2 - 15 (oraz potencjał ludzi, miejsc i instytucji) 2. Analiza potrzeb i problemów środowiska ....................................................... str. 15 - 19 (ze szczególnym uwzględnieniem grup zagrożonych marginalizacją i wykluczeniem społecznym) 3. Profil odbiorcy ................................................................................................. str. 20 - 21 4. Analiza instytucji ............................................................................................. str. 22 - 28 5. Typologia podmiotów kultury w gminie Zielonki ........................................... str. 29 - 31 6. Analiza SWOT środowiska gminy Zielonki .................................................... str. 32 - 36 7. Bibliografia (strony www - stan z dnia 05.01.2009) …................................... str. 37 8. Załącznik: mapa gminy Zielonki 1 1. Mapa zasobów środowiskowych A. Aspekt przestrzenny, geografia i komunikacja w gminie Gmina Zielonki zajmuje powierzchnię 48,4 km2, jest położona w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, na północ od miasta Krakowa (jest najbliżej położoną od centrum Krakowa gminą województwa małopolskiego - zaledwie 5 km w linii prostej). Stanowi 3,94% powierzchni powiatu. Sąsiaduje z Iwanowicami, Krakowem, Michałowicami, Skałą, Wielką Wsią. W jej skład wchodzi 19 sołectw: Batowice, Bibice, Bosutów - Boleń, Brzozówka, Dziekanowice, Garlica Duchowna, Garlica Murowana, Garliczka, Grębynice, Januszowice, Korzkiew, Owczary, Pękowice, Przybysławice, Trojanowice, Wola Zachariaszowska, Węgrzce, Zielonki i Osiedle Łokietka. Środowisko naturalne: Gmina Zielonki leży w dorzeczach rzek Prądnika i Białuchy oraz w otulinie Ojcowskiego Parku Narodowego, na Wyżynie Krakowsko – Częstochowskiej, pomiędzy malowniczymi pagórkami a Krakowem, z którym sąsiaduje bezpośrednio od południa. Posiada doskonałe warunki glebowe i klimatyczne dla rozwoju rolnictwa. Użytki rolne stanowią 85% powierzchni całej gminy (użytki leśne to 1%). Gmina Zielonki, to gmina o charakterze rolniczym z wyraźną tendencją do przekształcenia obrazu w zaplecze mieszkalne dla aglomeracji krakowskiej, a także miejsce lokowania przedsięwzięć gospodarczych o charakterze usługowym lub nieuciążliwego przemysłu. Najwyższe wzniesienia znajdują się w północnej części w okolicach Grębynic (ok. 380 m. n.p.m.), a najniżej położona jest dolina strumienia Garliczka w Witkowicach (ok. 225 m. n.p.m.) W okolicach Krakowa występują dwie krainy klimatyczne: umiarkowana ciepła (wyżyny) oraz kotlin. Zróżnicowanie warunków klimatycznych w obrębie gminy wynika z ukształtowania powierzchni terenu. Średnia roczna wilgotność względna powietrza wynosi 77-80%. Maksimum przypada na okres od listopada do lutego, a minimum w maju. Na terenie gminy znajduje się jeden posterunek opadowy, dla którego średnia roczna wartość opadów wynosi 665 mm. Przecinają ją dwie główne arterie komunikacyjne: droga krajowa E-7 Gdańsk - Warszawa - Kraków - Chyżne oraz droga wojewódzka nr 794 Kraków – Wolbrom. Gmina posiada bardzo dobrze rozbudowany system komunikacyjny. Dobrze rozwinięta sieć drogowa i komunikacja publiczna zapewnia mieszkańcom łatwy kontakt z pobliskim Krakowem oraz innymi miejscowościami gminy. − Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne S.A. zaopatruje gminę w podmiejskie autobusy o numerach: 207, 217, 227, 237, 240, 247, 250, 257, 267, 277, 287, 297, które odjeżdżają z pętli autobusowej Nowy Kleparz w Krakowie. − Oprócz MPK S.A. kursują także prywatne busy, zapewniające komunikację m.in. ze Skałą, Iwanowicami, Michałowicami. Na terenie gminy kursują następujące linie autobusowe i mikrobusowe: Kraków-Skała-Kraków, kursujące z częstotliwością co 10-30 min. (w zależności od pory dnia) w dni powszednie, i co 30-60 min. w soboty i niedziele. Ceny przejazdu: 2-2,5 zł (w zależności od długości trasy). Linia mikrobusowa Kraków - Słomniki – Miechów. − Linie autobusowe PPKS, mieszkańcy i osoby odwiedzające gminę mogą korzystać z komunikacji PPKS. Odjazdy z Dworca Głównego PPKS w Krakowie. − Komunikacja PKP, umożliwia dojazd pociągiem osobowym do Stacji Kraków – Batowice. 2 Drogi Gminy Zielonki: 3 B. Historia Pierwsze ślady pobytu ludzi na terenie gminy Zielonki pochodzą z okresu neolitu, czyli wywodzą się z ok. 2500-1700 roku p.n.e. Według badań archeologicznych w okolicach Zielonek istniała wczesnośredniowieczna osada. Pierwsza wzmianka o Bibicach pochodzi z 1050 r. i mówi o tym, że mieszkańcy Bibic oddawali pierwszą dziesięcinę kościołowi katedralnemu na Wawelu. W historię gminy wpisuje się także wydarzenia Powstania Kościuszkowskiego. Po zwycięstwie pod Racławicami 4 kwietnia 1794 r. wraz ze swymi oddziałami Tadeusz Kościuszko wycofał się przez Słomniki, Michałowice i Bibice pod Kraków. W 1914 roku niektóre wsie gminy zostały zniszczone przez wojsko austriackie, celem otwarcia pola obstrzału dla sąsiednich fortów: Zielonkach, Bibicach i Węgrzcach. Po tym wydarzeniu zostały odbudowane od postaw. W przeciągu ostatnich lat gmina bardzo się rozwinęła, dokonano w niej wielu gruntownych przemian. Ważnym wydarzeniem była budowa i otwarcie nowej szkoły w Bibicach w 2004 roku, czemu towarzyszył kardynał Franciszek Macharski. Do innych zmian należało wprowadzenie sygnalizacji świetlnej na większych skrzyżowaniach, oraz nadanie nazw ulicom i zmiana adresów, uporządkowanie numerów domów w całej gminie. Gmina działa prężnie, co potwierdza przesunięcie granicy strefy miejskiej – włączenie części obszarów pod teren miejski, a także otwarcie filii Starostwa Powiatowego Wydziału Komunikacji w Węgrzcach. C. Aspekt demograficzny Gmina Zielonki jest piątą co do wielkości gminą powiatu krakowskiego pod względem liczby mieszkańców (powiat liczy 17 gmin). Dane z 30.VI.2004: Liczba ludności gminy wynosi 15 408 osób, a gęstość zaludnienia to 318,3 osób/km². Według poszczególnych wsi liczba zaludnienia ma się następująco (w nawiasach nazwiska sołtysów wsi): Batowice – 501 os. (Krzysztof Król) Korzkiew – 174 os. (Janusz Macała - Wrześniowski) Bibice – 1971 (Anna Zabiegaj) Owczary – 908 os. (Ryszard Krawczyk) Bosutów – Boleń – 672 os. (Jan Gajoch) Pękowice – 457 os. (Jerzy Buczak) Brzozówka – 486 os. (Adam Chludek) Przybysławice – 498 os. (Antonina Słowacka) Dziekanowice – 634 os. (Mateusz Wyżga) Wola Zachariaszowska – 538 os. (Lucyna Kwiecień) Januszowice – 270 os. (Albin Kolarski) Trojanowice – 771 os. (Czesław Gaweł) Węgrzce – 2419 os. (Augustyn Jach) Grębynice – 301 os. (Adam Duliński) Garliczka – 313 os. (Jerzy Żuchowicz) Zielonki – 3190 os. (Władysław Orzechowski) Garlica Murowana – 353 os. (Dorota Król) Osiedle Łokietka – 729 os. (Krzysztof Olawski) Garlica Duchowna – 206 os. (Wisław Kopijka) 4 Większość informacji statystycznych dotyczących danych demograficznych została zebrana w 2002 roku podczas spisu powszechnego przeprowadzonego w gminie Zielonki. Wynika z niego m.in., że gmina liczy 15 408 osób, z czego 7869 to kobiety, a 7539 to mężczyźni. Na 100 mężczyzn przypadają 104 kobiety. Zdecydowana większość mieszka z rodzinami, często są to trzypokoleniowe rodziny. Wiek mieszkańców: 0-9 lat : 1707 osób 50-59 lat: 1618 osób 10-19 lat: 2267 osób* 60-69 lat: 1097 osób 20-29 lat: 2093 osób 70-79 lat: 895 osób 30-39 lat: 2044 osób 80 i więcej lat: 385 osób* 40-49 lat: 2227 osób * grupy najbardziej i najmniej liczne (wszystkie tabele zawarte w raporcie bazują na informacjach z powszechnego spisu ludności z 2002 roku) 5 Mieszkańcy są pochodzenia polskiego, znakomita większość z nich urodziła się w pobliskim Krakowie (w związku z brakiem szpitala położniczego w gminie). Gros z nich od dziecka mieszka, uczy się i pracuje w miejscu zamieszkania. Między gminą a Krakowem następują migracje, zmiany zamieszkania. Młodzież pogimnazjalna w większości kształci się w liceach i technikach w Krakowie. Gmina Zielonki zajmuje 1 miejsce w porównaniu z innymi gminami powiatu krakowskiego pod względem napływu ludności (za: „Gmina Zielonki okiem statystyka”) D. Praca (dochód i zatrudnienie) Tylko z rolnictwa, pracy na własnej działce, gospodarstwie rolnym (wyłącznie lub głównie) utrzymują się ogółem 962 osoby (wg statystyk spisu ludności) – co stanowi 6,24 %. (2004 rok) Jednakże rolnictwo odrywa ogromną rolę w życiu mieszkańców wsi, bo pomimo tego iż pracują oni w innych sektorach, to rolnictwo nadal stanowi jeden z dochodów dla gospodarstwa domowego. Znaczna ilość mieszkańców pracuje w szkolnictwie, służbie zdrowia, handlu i przemyśle. Bezrobocie i dochody ogółem w przeliczeniu na 1 mieszkańca w Gminie Zielonki: Na dzień 31 grudnia 2007 roku w Urzędzie Pracy Powiatu Krakowskiego z terenu Gminy Zielonki zarejestrowane było ogółem 164 osoby bezrobotne - tj. w stosunku do ogółu mieszkańców 1,06 %. (Rzeczywisty stopień bezrobocia jest bliżej nieokreślony). Dochody ogółem w przeliczeniu na 1 mieszkańca w Gminie Zielonki na koniec 2007 roku wynosiły 2 764 zł. Dojazd do pracy: mieszkańcy gminy korzystają z usług oferowanych przez MPK S.A. lub dojeżdżają do pracy prywatnym samochodem. E. Handel Na terenie gminy Zielonki silnie rozwinięty jest sektor prywatnej przedsiębiorczości, działa tu ponad 1300 podmiotów gospodarczych, głównie z sektora usług. Nadal spora część mieszkańców utrzymuje się z rolnictwa - rozwija się tu głównie produkcja warzywniczo-sadownicza oraz roślin ozdobnych, prowadzona przez małe gospodarstwa rodzinne. W gminie działa m.in. ponad 20 sklepów wielobranżowych, hurtowni i przedsiębiorstw (najważniejsze z nich: "Anpol" PHU M. Jarosz w Węgrzcach, "Becalik" FHU B. Calik w Januszowicach, "Hip-Hop"