In¿ynieria Ekologiczna Nr 20, 2008 POLSKIE TOWARZYSTWO IN¯YNIERII EKOLOGICZNEJ Prezes Zarz¹du G³ównego prof. dr hab. Jan Siuta tel. (0 22) 621 67 43, fax (0 22) 629 52 63, e-mail: [email protected] IN¯YNIERIA EKOLOGICZNA NR 11 KSZTA£TOWANIE I OCHRONA RODOWISKA Uwarunkowania przyrodnicze, techniczne i spo³eczno-ekonomiczne Warszawa 2005 3 In¿ynieria Ekologiczna Nr 20, 2008 Rada Programowa: prof. dr hab. Jan Siuta (przewodnicz¹cy) Instytut Ochrony rodowiska w Warszawie prof. dr hab. Barbara Filipek-Mazur Akademia Rolnicza w Krakowie prof. dr hab. Jan Hupka Politechnika Gdañska prof. dr hab. Józef Koc Uniwersytet Warmiñsko-Mazurski w Olsztynie prof. dr hab. Henryk Ko³oczek Akademia Rolnicza w Krakowie prof. dr hab. Edward Krzywy Akademia Rolnicza w Szczecinie prof. dr hab. Waldemar Mioduszewski Instytut Melioracji i U¿ytków Zielonych w Falentach prof. dr hab. Krzysztof Nyc Akademia Rolnicza we Wroc³awiu prof. dr hab. Czes³awa Rosik-Dulewska Instytut Podstaw In¿ynierii rodowiska PAN w Zabrzu Zespó³ Redakcyjny: prof. dr hab. in¿. Jan Siuta prof. dr hab. Józef Koc dr in¿. Andrzej Skwierawski Druk publikacji dofinansowali: Wojewoda Warmiñsko-Mazurski Prezydent Miasta Olsztyna, ze rodków GFOiGW Warmiñsko-Mazurski Orodek Doradztwa Rolniczego w Olsztynie ISBN 83-915241-4-0 © Copyright by Katedra Melioracji i Kszta³towania rodowiska Uniwersytet Warmiñsko-Mazurski w Olsztynie Druk: Drukarnia Warmiñsko-Mazurskiego Orodka Doradztwa Rolniczego w Olsztynie ul. Jagielloñska 91, 10-356 Olsztyn tel./fax (089) 526 44 39, 535 76 84 e-mail: [email protected] 4 SPIS TREŚCI Koc J. Wstęp........................................................................................................................................................9 Polityka ekologiczna państwa – założenia, cele i realizacja Gotkiewicz J., Koc J., Łachacz A. Kształtowanie i ochrona środowiska w warunkach Unii Europejskiej ................................................... 11 Siuta J. Polityka ekologiczna państwa................................................................................................................ 19 Meina B. Polityka ekologiczna województwa warmińsko-mazurskiego ............................................................... 35 Olszewska B. Program Ochrony Środowiska Miasta Olsztyna na lata 2005-2008 – cele oraz działania i zadania służące jego realizacji............................................................................................................................ 43 Krzyśków A. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Olsztynie jako partner w finansowaniu przedsięwzięć proekologicznych..................................................................................... 60 Krajewski Z., Kochańska E. Stan środowiska województwa warmińsko-mazurskiego w świetle badań przeprowadzonych w 2003 roku........................................................................................................................................................ 69 Baryła A. Finansowanie ochrony środowiska na przykładzie Banku Ochrony Środowiska S.A. Oddział w Olsztynie ............................................................................................................................................ 90 Brodzińska K. Wsparcie ochrony środowiska w polityce rolnej po integracji z UE....................................................... 92 Burczyk P., Konieczny R. Bilanse fosforu w wybranych gospodarstwach województwa zachodniopomorskiego......................... 94 Czarnecki A., Lewandowska-Czarnecka A. Bioekonomiczne aspekty trwałego rozwoju gospodarstw rolnych na obszarach wrażliwych ............... 96 Dziedzic S. Ewolucja pokoleniowa poglądów na temat ochrony środowiska – świadomość ekologiczna studentów i ich rodziców........................................................................................................................ 98 Gotkiewicz J. Paludologia jako nauka o mokradłach................................................................................................. 100 Gotkiewicz W., Stasiulewicz A. Agroturystyka jako forma działalności gospodarczej przyjazna środowisku....................................... 102 Indykiewicz P. Programy rolnośrodowiskowe i Natura 2000 nie ochronią różnorodności gatunkowej i siedlisk województwa kujawsko-pomorskiego ................................................................................................. 104 Łapińska A., Willecki J. Formy ochrony przyrody w powiecie olsztyńskim ............................................................................... 106 Newerli-Guz J., Śmiechowska M. Świadomość ekologiczna rolników a rozwój rolnictwa ekologicznego w ramach programów rolno-środowiskowych Unii Europejskiej ............................................................................................. 118 Szafranek A., Skłodowski P. Uwarunkowania glebowe w zrównoważonym rozwoju obszarów wiejskich ....................................... 110 Śmiechowska M., Newerli-Guz J. Kierunki przekształceń w strukturze agrarnej obszarów wiejskich Polski północno-zachodniej na przykładzie powiatu szczecineckiego............................................................................................. 112 5 Tobiasz-Salach R., Bobrecka-Jamro D. Możliwości rozwoju rolnictwa ekologicznego na Podkarpaciu ............................................................ 114 Woźniak M. Turystyka – szansa czy zagrożenie dla krajobrazu obszarów wiejskich............................................. 116 Unieszkodliwianie ścieków i odpadów stałych Barabasz W., Albińska D. Emisja i rozprzestrzenianie się mikroorganizmów wokół składowisk odpadów komunalnych............ 119 Baran S., Oleszczuk P. Wpływ dojrzewania kompostu na zmianę zawartości wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA)........................................................................................................................ 122 Bęś A., Rogalski L., Błaszczok A. Zmiany zawartości substancji organicznej i stosunku C:N w glebach lekkich rekultywowanych osadem ściekowym ............................................................................................................................. 123 Bobrecka-Jamro D., Kwiatkowska A. Wartość nawozowa ścieków oczyszczonych ...................................................................................... 125 Bohacz J., Korniłłowicz-Kowalska T. Aktywność mikrobiologiczna gleby użyźnionej kompostami sporządzonymi z odpadów keratynowych i ligninocelulozowych.................................................................................................... 127 Bohacz J., Korniłłowicz-Kowalska T. Dynamika przemian substancji organicznej w procesie kompostowania odpadów keratynowych i ligninocelulozowych........................................................................................................................... 129 Borys M., Filipowicz P. Ogólna charakterystyka odpadów pogórniczych i energetycznych pod kątem ich zastosowania do budowy oraz modernizacji obwałowań cieków i innych nasypów hydrotechnicznych ................... 131 Budzińska K., Bukowska A., Jurek A. Wpływ temperatury na przeżywalność pałeczek Salmonella w osadach ściekowych........................ 133 Frąc M., Jezierska-Tys S. Liczebność bakterii i grzybów oraz aktywność respiracyjna w glebie brunatnej wzbogaconej osadem ściekowym i słomą rzepakową .............................................................................................. 135 Furczak J., Joniec J. Wpływ osadu ścieków komunalno–przemysłowych na rozwój mikroorganizmów celulolitycznych i mineralizację celulozy w glebie bielicowej......................................................................................... 136 Furczak J., Joniec J. Znaczenie osadu ścieków komunalno–przemysłowych w kształtowaniu wybranych właściwości biochemicznych gleby bielicowej związanych z przemianami węgla i azotu ...................................... 138 Gaj R., Górski D. Wpływ kompostu z odpadów miejskich oraz nawożenia azotem na pobranie kadmu oraz jakość technologiczną buraka cukrowego ...................................................................................................... 140 Grabowski K., Łachacz A., Biedrzycka A., Lemkowska B. Przydatność kompostu „Dano” i osadu ściekowego do zakładania trawników ................................... 142 Hulisz P., Skalska E. Zmiany właściwości wód Wisły oraz gleb pod wpływem oddziaływania ścieków przemysłu sodowego ............................................................................................................................................ 144 Jadczyszyn T., Stachyra A. Wartość nawozowa oraz stan sanitarny kompostowanych osadów ściekowych i organicznych odpadów komunalnych........................................................................................................................ 146 Jezierska-Tys S. Wpływ osadu ściekowego z mleczarni na przemiany azotu w glebie ................................................. 148 Jezierska-Tys S., Frąc M. Aktywność respiracyjna oraz liczebność bakterii i grzybów w glebie brunatnej nawożonej osadem ściekowym pochodzącym z mleczarni................................................................................... 149 Jezierska-Tys S., Świca K. Wpływ osadu ściekowego z mleczarni z dodatkiem popiołu węglowego na przemiany azotu w glebie................................................................................................................................................ 150 6 Joniec J., Furczak J. Ocena ogólnej