VII. Uluslararas› Van Gölü Havzas› Sempozyumu Necmettin ELMASTAfi The Seventh International Symposium of Van Lake Region M. Sait fiAH‹NALP Veysi GÜNAL Tablo 1. Bitlis ‹lindeki Köylerin Listesi (Yeni ve Eski ‹sme Göre) KÖYÜN KÖYÜN KÖYÜN KÖYÜN KÖYÜN BA⁄LI KÖYÜN BA⁄LI KÖYÜN BA⁄LI KÖYÜN BA⁄LI KÖYÜN ESK‹ OLDU⁄U KÖYÜN ESK‹ OLDU⁄U KÖYÜN ESK‹ OLDU⁄U KÖYÜN ESK‹ OLDU⁄U ADI ADI ‹LÇE ADI ADI ‹LÇE ADI ADI ‹LÇE ADI ADI ‹LÇE Afla¤›süphan Sipanajér Adilcevaz ‹çgeçit Humaç Merkez Derince Puns Hizan Üçad›m T›rkanat Mutki Ayg›rgölü Ayg›rgölü Adilcevaz Kavakdibi Kavakdibi Merkez Do¤anc› Suzan Hizan Meydan Meydan Mutki Bahçedere Haskündrük Adilcevaz Kayabafl› Arzivink Merkez Döküktafl Obin Hizan Adaba¤ Adaba¤ Tatvan Cihangir Cangiran Adilcevaz Keklikdüzü Magrebiyan Merkez Ekintepe Girvés Hizan Benekli Ç›lhor Tatvan Çanakyayla Virangazi Adilcevaz Kokarsu Alpert Merkez Elmac›k Talars Hizan Dalda Engesor Tatvan Danac› Uri Adilcevaz Üçevler Alukan Merkez Erencik Küran Hizan K›y›düzü K›zvak Tatvan Dizdar Dizdar Adilcevaz Yayalar Vastin Merkez Göktepe Tivas Hizan Örenlik Aleman Tatvan Erikba¤› Koçeri Adilcevaz Yola¤z› Orsak Merkez Gönüllü Kitas Hizan Sar›kum Z›¤ak Tatvan Gölüstü Manik Adilcevaz Yolalan Kifltonik Merkez Hac›mehmet Çeméhacimehmet Hizan Çekmece fiamiran/fientepe Tatvan Harmantepe Norflincik Adilcevaz Yolcular Vérvan Merkez Harmandöven Pisyan Hizan Yumurtatepe Girfeki Tatvan ‹pekçay›r Murhus Adilcevaz Yukar›balc›lar Hor kürtler Merkez Kalkanl› Çirçax Hizan Çal›düzü Balekan Tatvan Karakol Karakol Adilcevaz Yukar›ölek Olekajor Merkez Kayal› fiérnis Hizan Çevre Iz Tatvan Y›ld›z Mustafa Adilcevaz Yuvac›k Kümüs Merkez Kepirli Nors-Nurs Hizan Dibekli Sûlû Tatvan Yolçat› Ko¤os Adilcevaz Bölükyaz› Hêrvês Merkez Meydan Meydan Hizan E¤ritafl Ent Tatvan Yukar›süphan Sipanajor Adilcevaz A¤açp›nar ‹ngöl Merkez Ortaca Mezrei end Hizan Hanelmal› H›nzorkin Tatvan Akç›ra Arç›ra Adilcevaz Alaniçi Kermate Merkez Sa¤›rkaya Reflan Hizan K›rkbulak Sak Tatvan Akyaz› Akyaz› Adilcevaz Ayranc›lar Miryanis Merkez Sar›tafl Avilcin Hizan Koyunp›nar› Nil-Nél Tatvan Ayd›nlar Kaz›k Adilcevaz Kayada¤ Mezretafl Merkez Sarpkaya Êndis Hizan Obuz Kamer Tatvan Esenk›y› Parkat Adilcevaz Karbast› Tiphi Merkez Sürücüler Uçüm Hizan Tokaçl› Kurtikan Tatvan Gümüfldüven Hekesor Adilcevaz Sarpkaya Zizan Merkez Uzuntafl Kuç Hizan Yoncabafl› fiükranis Tatvan Heybeli Norflén Adilcevaz Tanr›yar R›clek Merkez Yenicik Hizmik Hizan Güreflçi Sapor Tatvan Karafleyh Refladar Adilcevaz Narl›dere Kasrik Merkez Yukar›ayvac›k Kütüsajor Hizan Küçüksu Kotum Tatvan Karfl›yaka Horanis Adilcevaz A¤açdere Haçukan Merkez Yukar›çal› Yukar› üreh m›t›rp Hizan Alacabük Beluh Tatvan Kavufltuk Arincikos Adilcevaz A¤açköprü Hürmüz Merkez So¤uksu Çemêurus Hizan Anadere Oran›s Tatvan Kömürlü Peflnekömür Adilcevaz Afla¤›yolak Çeménjér Merkez Esenler Kuçki ispayirt Hizan Bolalan fiahmunis Tatvan Mollafad›l Mollafad›l Adilcevaz Beflkaynak Baykiflin Merkez O¤lakl› Arincik Hizan Budakl› Aflnak Tatvan Örentafl Harabasorik Adilcevaz Cevizdal› Hevek Merkez Sa¤›nl› Simos Hizan Çanakdüzü Komus Tatvan Yar›mada Karakeflifl Adilcevaz Çeltikli fieyhcuman Merkez Ak›nc› Hur Mutki Çavufllar Kirtvan Tatvan Göldüzü Arin Adilcevaz Çobansuyu Herde Merkez Alatoprak Salansor Mutki Da¤dibi Ariskoh Tatvan Cemalettin Cemalettin Ahlat Dikme Sap Merkez Aydemir Horsink Mutki Dönertafl Cangis Tatvan Çatala¤z› H›nin Ahlat Direktafl› Tutu Merkez Çatalsö¤üt Hafltak Mutki Düzcealan Çorsin Tatvan Çukurtarla Hanik Ahlat Döflkaya Sizor Merkez Çaygeçit Çeménba¤dinan Mutki Göllü A¤küs Tatvan Develik Develik Ahlat Kar›nca Kanahdere Merkez Dereyolu Muzük Mutki Güntepe Halaç Engesor Tatvan K›nal›koç S›frasor Ahlat Kayal›ba¤ Lirt-Lérd Merkez Sekiliyaz› Tatvan Mutki Harmanl› Pinkanis Tatvan K›rkdönüm Hasük Ahlat K›nal› Hersud Merkez Üstyayla Aspincir Mutki Ka¤anl› Haynat Tatvan Kuflhane Kuflhane Ahlat Konalga Sivi Merkez Yeniköy Pürüdük Mutki Kaynarca Birikar Tatvan Saka Vefltunk Ahlat Cumhuriyet Dereç / Kurudere Merkez Yumrumefle Ta¤ Mutki K›s›kl› Siyamîr Tatvan Serinbay›r So¤urt Ahlat Ortakap› fietek Merkez Çi¤demalan ‹¤ik Mutki Koruklu Pürüs Tatvan Seyrantepe Za¤¤i Ahlat Uçankufl Leylekan Merkez Kap›kaya Kortiyan Mutki Koyluca ⁄erzit Tatvan So¤anl› Patnos Ahlat Ünald› Yako Merkez Kaflak Kaflah Mutki Köprücük K›nd›ran›s Tatvan Taflharman Té¤ut Ahlat Yarönü Kermete/Keremo Merkez Kayran Hersan Mutki Kuruyaka O¤vanis Tatvan Uludere Sor Ahlat Yeflils›rt Bocan Merkez Tolgal› Kayseran Mutki Kuflluca Pertevküt Tatvan Yeniköprü Karmuç Ahlat Yukar›yolak Çeménjor Merkez Yan›kçak›r Çeméni¤ik Mutki Nohutlu Vartinis Tatvan Yuvadam› Hersonk Ahlat Sar›konak Duhan Merkez Yaz›c›k Silind Mutki Kolbafl› Aveta¤ Tatvan Ovak›flla P›rhus Ahlat Akb›y›k ‹ko Hizan Yuval›dam Torh Mutki Sall›ca Kancas Tatvan Akçaören A¤ceviran Ahlat Aladana fién Hizan Geyikp›nar Kolanis Mutki Sar›dal Küta Kesané Tatvan Alak›r Kufltiyan Ahlat Bozp›nar Kamsar Hizan Kavakbafl› Tap Mutki Sö¤ütlü Alan Tatvan Bahçe Ba¤çe Ahlat Budakl› Kilibiyan Hizan Akp›nar Kilokan Mutki Suboyu Haciyan Tatvan Burcukaya Mezik Ahlat Çal›flkanlar Kekolan Hizan Al›c›k Godiflkan Mutki Teknecik Hirintüs Tatvan Dilburnu Cizirok Ahlat Çay›r Sidres Hizan Alkoyun Misor Mutki Tosunlu Po¤a Tatvan Gölgören Hiyartank Ahlat Çökekyaz› Hirit Hizan Arpal›seki Puhunk Mutki Ulusoy Karçikan Vanik Tatvan Güzelsu Tapavank Ahlat Ekinli Mezrei az Hizan Bo¤azönü Parsing Mutki Uslu A¤dat Tatvan K›r›kkaya Kérs Ahlat Gökay Külat Hizan Bozburun Bilokan Mutki Yass›ca Ünsüs Tatvan Nazik Nazik Ahlat Gürece Selluh Hizan Çay›rl› Mezrei meran Mutki Yediveren K›nasor Tatvan Otluyaz› Hulik Ahlat Horozdere Horus/Horhos Hizan Ç›¤›r Kor-Kür Mutki Yumrukaya S›nban Tatvan Yo¤urtyemez Yo¤urtyemez Ahlat ‹çlikaval ‹z Hizan Çitliyol Ta¤isor Mutki Uncular Perakom Tatvan Afla¤›karaboy Karaboy süfla Merkez Kap›suyu Antalan Hizan Da¤arc›k Salapost Mutki Toprakl› Pinvan›s Tatvan Baflhan Suvar ? Merkez Karaa¤aç fiambalut Hizan Da¤l›k fiinistiislam Mutki Yelkenli Refladiye Tatvan Çal›düzü Enib-‹nip Merkez Karbast› Kursunç Hizan Erler Havarik Mutki Arpac›k K›sham Güroymak De¤irmenalt› Por Merkez Karl›tepe Mezrei varabin Hizan Göztepe Plorik Mutki Afla¤›kolbafl› Morhajér Güroymak Deliktafl Sürüm Merkez Keklik Kemalan Hizan ‹kizler Kizank Mutki Budakl› A¤açur Güroymak Dörta¤aç Kemah Merkez Koçlu Patyar Hizan Kapakl› Haçinan Mutki Cevizyata¤› Pavik Güroymak Ekinli Mezru Merkez Koçyi¤it Bercüm /Bercüh Hizan Kayabafl› Sihors Mutki Çall› Pertük Güroymak ‹çmeli Mergük Merkez Oymap›nar Best Hizan Kocainifl Güzük Mutki Çayaras› fieyhan Güroymak Kireçtafl› Perhend Merkez Gayda Gayda/S›rmaçek Hizan Koyunlu Ohin Mutki Ç›tak Çita¤ Güroymak Konuksayar Kerb Merkez Süttafl› Gülpik Hizan Kufldili Babuta¤ Mutki De¤irmen M›flakflén Güroymak Koruk Koruk Merkez Tutumlu Kerné nizar Hizan Küllüce Tihp Mutki Gedikp›nar Bir›k Güroymak Kömüryakan Hilorink Merkez Yaylac›k Akünüs Hizan Özenli Mahbuban Mutki Gölbafl› Serégolé Güroymak Tabanözü Çüküs Merkez Yelk›ran Seaz Hizan Sar›çiçek Serkani Mutki Günk›r› Kotni Güroymak Tatl›kaynak H›miçür Merkez Y›¤›nkaya Azgor Hizan Uran Ta¤vank Mutki Güzelli Seréfl›vé Güroymak 579 Necmettin ELMASTAfi VII. Uluslararas› Van Gölü Havzas› Sempozyumu M. Sait fiAH‹NALP The Seventh International Symposium of Van Lake Region Veysi GÜNAL KÖYÜN KÖYÜN KÖYÜN KÖYÜN KÖYÜN BA⁄LI KÖYÜN BA⁄LI KÖYÜN BA⁄LI KÖYÜN BA⁄LI KÖYÜN ESK‹ OLDU⁄U KÖYÜN ESK‹ OLDU⁄U KÖYÜN ESK‹ OLDU⁄U KÖYÜN ESK‹ OLDU⁄U ADI ADI ‹LÇE ADI ADI ‹LÇE ADI ADI ‹LÇE ADI ADI ‹LÇE Yayg›n Samo Merkez Yo¤urtlu Agor Hizan Yal›ntafl Çemi malor Mutki Kaleli M›flkan Güroymak Yolyaz› Yam Merkez Yolbilen Halepur Hizan Yenido¤an Korsuvak Mutki Kavunlu Bizatün Güroymak Yukar›karaboy Karaboy ulya Merkez A¤›lözü Büsekan Hizan Beflevler Londikdos Mutki Kekliktepe Misüri Güroymak Yumurtatepe Papflén Merkez Akçevre P›rnaflén Hizan Ekizler Ta¤o Mutki Kufltafl› Has›k Güroymak Küllüce Hahréf Merkez Akdik Li Hizan Oluklu ‹zyan Mutki Oduncular Boryan Güroymak Yücebafl Hart›koh Merkez Ball›ca Namhazuz Hizan Akçaa¤aç Defltesorik Mutki Özkavak Ozka¤ak Güroymak Yanl›zçamlar Suvar Merkez ‹ncirli Pertak Hizan Aç›kalan Misi Mutki Sakl› S›rit Güroymak Akçal› Körcan Merkez Keçeli Kefkenis Hizan Ba¤aras› Mermend Mutki Sütderesi Mozek Güroymak Ar›da¤ Kultik Merkez Örgülü Tasuh Hizan Ball› Herpi Mutki Tahtal› Tahtal› Güroymak Afla¤›ölek Olekajér Merkez Ürünveren Pars Hizan Çatalerik Niç Mutki Taflüstü Kor¤ak Güroymak Baflmakl› Papiznih Merkez Akflar fiiréz Hizan Gümüflkanat Keyburan Mutki Üzümveren Çapkis Güroymak Bayramalan Alak Merkez Kolludere Hiflet Hizan Karabudak fiénik Mutki Yamaçköy Pav Güroymak Çay›rbafl› Çay›rbafl› Merkez Akça Çurinan Hizan Kafl›kl› fién Mutki Yaz›konak Nist Güroymak Derea¤z› Vanek Merkez Ball› Giran Hizan Kovanl› Erkangoti Mutki Yemiflveren Balekan Güroymak Do¤ruyol Simek Merkez Bölüklü Permis Hizan Salman Kinzu Mutki Yukar›kolbafl› Morhajor Güroymak Geçitbafl› Sanis Merkez Çatakde¤irmen Kifl Hizan Taflbo¤az Herpus Mutki Yayladere Sez Güroymak Il›cak Germav Merkez Day›lar fiandis Hizan Uzunyar Kûran Mutki Kaynak: D‹E’nin 1927-1980 y›llar› aras›ndaki nüfus kay›tlar›, TÜ‹K-2011, Yöredeki arazi çal›flmalar› esnas›nda yap›lan mülakatlar. Harita 2. Bitlis ‹linin Fiziki Haritas› 580 VII. Uluslararas› Van Gölü Havzas› Sempozyumu Necmettin ELMASTAfi The Seventh International Symposium of Van Lake Region M. Sait fiAH‹NALP Veysi GÜNAL Köy yerleflmeleri, Fiziki Co¤rafya terimlerinden 2. 1. Adlar›n› Do¤al Ortam Özelliklerinden adlar›n› alan köyler ile Befleri ve ‹ktisadi Co¤rafya Alan Köyler terimlerinden adlar›n› alan köyler olarak kategorize Bitlis ilindeki eski köy adlar›na bak›ld›¤›nda büyük edilebilir (Do¤anay, 1994:333). Bu çal›flmada Bitlis bir bölümünün do¤al ortam özelliklerinden ismini ilindeki köy adlar› do¤al ortam, befleri ortam ve ald›¤› görülür. Nitekim ildeki köylerin %40’› adlar›n› ekonomik faaliyetlere göre s›n›fland›r›lm›flt›r. ‹ldeki topografya, litoloji, toprak, hidrografya, biyoco¤rafya toplam 347 köyden, 218 köyün eski isminin anlam› (hayvan ve bitki) ve iklim gibi do¤al ortam tespit edilebilmifltir. Köy yerleflmelerinin büyük özelliklerinden alm›flt›r (Tablo 3). ço¤unlu¤u eski isimlerini Kürtçe, Ermenice, Arapça gibi dillerden alm›fllard›r. Eski köy isimlerinin % Do¤al ortam özelliklerinden ad›n› alan köylerin 40’› do¤al ortam, %35’i befleri ortam, %11’i büyük bir bölümü yamaç, tepe, vadi gibi topografik ekonomik faaliyetlerden kaynaklanm›flt›r.