NACZELNA DYREKCJA ARCHIWO´ W PAN´ STWOWYCH ARCHEION XCVII WARSZAWA 1997 ARCHEION XCVII PERIODICAL DEVOTED TO ARCHIVAL QUESTIONS ORGAN OF THE POLISH STATE ARCHIVES HEAD OFFICE * REVUE D’ARCHIVES PUBLIÉE PAR LA DIRECTION GÉNÉRALE DES ARCHIVES D’ÉTAT EN POLOGNE OD REDAKCJI Redakcja ,,Archeionu’’ uprzejmie informuje Szanownych Czytelniko´w, z˙e zamo´wienia na prenumerate˛ nalez˙y kierowac´ pod adresem: Naczelna Dyrekcja Archiwo´w Pan´stwowych Wydział Wydawnictw ul. Długa 7, 00–263 Warszawa. W Wydziale Wydawnictw NDAP moz˙na takz˙e nabyc´ tomy czasopism z ubiegłych lat. UKAZAŁY SIE˛ PUBLIKACJE ARCHIWALNE Edward Kołodziej, Emigracja z ziem polskich i Polonia 1939–1965. Informator o z´ro´dłach przechowywanych w centralnych archiwach pan´stwowych w Polsce, Warszawa 1996 Archiwum Pan´stwowe w Radomiu. Przewodnik po zasobie archiwalnym, oprac. Helena Kisiel, Warszawa 1996 Miscellanea historico-archivistica, t. 6, red. Franciszka Ramotowska, Warszawa 1996 Robert Bielecki, Z˙ołnierze Powstania Warszawskiego, t. 2, Warszawa 1996 Archiwum Pan´stwowe we Wrocławiu. Przewodnik po zasobie archiwalnym do 1945 roku, red. Andrzej Deren´ i Ros´cisław Z˙erelik, Wrocław 1996 Mie˛dzynarodowy standard opisu archiwalnego. Cze˛s´c´ ogo´lna ISAD (G), tłum. z angielskiego Hubert Wajs, Warszawa 1995 Teki archiwalne. Seria nowa, t. 1 (23), Warszawa 1996 Nowe Miscellanea Historyczne, t. 1, Nieznane listy i rozkazy Tadeusza Kos´ciuszki, zestawił Władimir Michajlenko, Warszawa 1996 Listy, pisma ulotne, broszury i inne materiały z akt z˙andarmerii rosyjskiej guberni warszawskiej (1872- 1915). Katalog, oprac. Małgorzata Pleskaczyn´ska, Warszawa 1996 Protokoły posiedzen´ Rady Narodowej Centralnej we Lwowie (14 IV — 29 X 1848), oprac. zbior., Warszawa 1996 Rejestr warszawskiej ludnos´ci wyznania ewangelicko-augsburskiego z 1871 roku, indeks osobowy oprac. Małgorzata Kubas´, Warszawa 1996 Plany miast w polskich archiwach pan´stwowych. Katalog, oprac. Maria Lewandowska, Mie- czysław Stelmach, pod kierunkiem Andrzeja Tomczaka, Warszawa 1996 NACZELNA DYREKCJA ARCHIWO´ W PAN´ STWOWYCH ARCHEION CZASOPISMO POS´WIE˛CONE SPRAWOM ARCHIWALNYM ZAŁOZ˙ONE PRZEZ STANISŁAWA PTASZYCKIEGO W ROKU 1926 XCVII WARSZAWA 1997 RADA REDAKCYJNA Andrzej Biernat, Stanisław Kłys, Tadeusz Krawczak, Stefan Krzysztof Kuczyn´ski, Daria Nałe˛cz, Sławomir Radon´, Władysław Ste˛pniak, Jo´zef Szyman´ski, Andrzej Tomczak — przewodnicza˛cy, Bolesław Woszczyn´ski REDAKCJA Stefan Krzysztof Kuczyn´ski — redaktor naczelny Stanisław Lelin´ski — członek redakcji; Izabella Rdzanek — sekretarz redakcji OPRACOWANIE GRAFICZNE Andrzej Pilich ADRES REDAKCJI Naczelna Dyrekcja Archiwo´w Pan´stwowych 00–263 Warszawa, ul. Długa 7, tel. 831–54–91 w. 441 Copyright by Naczelna Dyrekcja Archiwo´w Pan´stwowych Warszawa 1997 ISSN 0066–6041 Printed in Poland Skład i łamanie: EDUCATIO Korekta: Ewa Stempniewicz Wyd. 1. Nakład 600 egz. Ark. wyd. 40 Druk: Zakład Poligraficzny Ryszard Mazur i Jacek Witkowski, sp.c., Warszawa, ul. Stanisława Herbsta 1 ARCHEION, T. XCVII WARSZAWA 1997 SPIS TRES´CI PROFESOR JERZY SKOWRONEK (21 VI 1937 – 23 VII 1996) (Stefan K. Kuczyn´ski)............................... 11 Wybo´r bibliografii prac prof. Jerzego Skowronka z dziedziny archiwistyki (oprac. Edyta Dembin´ska) . ........................... 17 Od redakcji . ..................................... 19 Studia i materiały Irena R a d t k e Dzieje i metody porza˛dkowania akt miasta Poznania z okresu staropolskiego . ................................ 21 Michał K u l e c k i Akta ziemskie i grodzkie podlaskie w Rosyjskim Pan´stwowym Archiwum Akt Dawnych . ........................... 43 Aniela P r z y w u s k a 50 lat Archiwum Pan´stwowego w Gdan´sku........ 58 Archiwa za granica˛ Jerzy S k o w r o n e k Wspo´łpraca z archiwami litewskimi: warunki — rezultaty — perspektywy .................................. 75 Stefan H a r t m a n n Tajne archiwum w Berlinie-Dahlem. Dzieje, zadania i struktura zasobu. (Informacja dla uz˙ytkowniko´w polskich) ................ 86 Janusz G r a b o w s k i Kolekcja Tomasza Niewodniczan´skiego w Bitburgu .... 99 Władysław S t e˛ p n i a k Moz˙liwos´ci badawcze historyko´w polskich na Uniwersytecie Stanforda. Polonika w zbiorach Hoover Institution Archives . .......112 Eva T u r b u l y Archiwum w Sopron i jego zaso´b.................132 Z warsztatu archiwisty Akta hipoteczne i propozycje ich opracowania (Mieczysław Bandurka) ......137 Zakon´czenie sporu mie˛dzy benedyktynami a premonstratensami wrocławskimi (Roman Stelmach) .................................141 Urbarze go´rnos´la˛skie i ich znaczenie dla badan´ regionalnych (Zdzisław Jedynak) 147 Akta ziemi bytomskiej do połowy XVIII w. (Zdzisław Jedynak) . .......148 Z´ro´dła do dziejo´w kos´cioła w Legnicy (Edyta Łaborewicz) ............149 Archiwum rodzinne Wysockich (1808–1960) (Monika Andrasz-Mroz˙ek).....153 4 SPIS TRES´CI Materiały polskie w Rosyjskim Archiwum Pan´stwowym Marynarki Wojennej w Sankt-Petersburgu (W.W. Michajlenko, L. Busłowa) .............156 Z´ro´dła do dziejo´w wojny polsko-sowieckiej 1920 r. w archiwach moskiewskich (Janusz Szczepan´ski) ................................159 Przydatnos´c´ zasobu archiwo´w polskich w badaniach nad dziejami Niemco´w w Polsce (1919–1939) (Dariusz Matelski) . .................165 Z´ro´dła do dziejo´w harcerstwa wielkopolskiego w Archiwum Pan´stwowym w Poznaniu (Hanna Staszewska) .........................168 Udoste˛pnianie dokumentacji technicznej z zasobu archiwo´w pan´stwowych w 1994 r. (Sabina Klimkiewicz) ...............................179 Materiały do dziejo´w organizacji paramilitarnych na Pomorzu w zasobie Archiwum Pan´stwowego w Gdan´sku (Katarzyna Komsta, Stanisław Flis) .........182 Dyskusje Czesław B i e r n a t Drogi i bezdroz˙a polskiej mys´li archiwalnej. (W zwia˛zku z praca˛ Zdzisława Chmielewskiego Polska mys´l archiwalna w XIX i XX wieku, Warszawa-Szczecin 1994, ss. 190) ........................187 Recenzje i noty bibliograficzne Archives in the European Union. Report of the Group of Experts on the Coordination of Archives, Brussels-Luxemburg 1994 (Władysław Ste˛pniak) .........195 Gérard E r m i s s e Les services de Communication des Archives au Public, München-New Providence-London-Paris 1994 (Anna Laszuk) . .......201 Les documents graphiques et photographiques. Analyse et conservation, réd. coll., Paris 1993 (Anna Laszuk) .............................206 Bohdan R y s zewski Problemy komputeryzacji archiwo´w, Torun´ 1994 (Andrzej Chodubski) ................................210 Anne-Gaëlle B e n a r d Guide des Archives Nationales Autrichiennes à l’usage du lecteur francophone, ,,Mitteilungen des Österreichischen Staatsarchivs’’, Inventare 1, Wien 1995 (Adam Da˛browski) . .................213 Centralnyj Gosudarstwiennyj Archiw Zwukozapisiej SSSR. Oczerk-Putiewoditiel, Moskwa 1991 (Ewa Rosowska) ..........................216 Anna Maria S t o g o w s k a Archiwum Pan´stwowe w Płocku, Płock 1995 (Jadwiga Dziewałtowska) .............................219 Informator archiwalny [AP w Rzeszowie], oprac. Zofia S z u l c, Rzeszo´w 1994 (Mieczysław Bandurka) . ...........................221 Aleksander P i w o n´ Informator o zasobie archiwalnym Archiwum Pan´stwowego w Lesznie, Leszno 1994 (Andrzej Chodubski) ..................222 Archiwum Zwia˛zku Z˙ydowskich Stowarzyszen´ Humanitarnych ,,B’nei B’rith’’ w Krakowie (1892–1938). Zarys dziejo´w Zwia˛zku, historia zespołu i inwentarz, oprac. Bogusława C z a j e c k a, Krako´w 1994 (Andrzej Z˙bikowski, Boz˙ena Wyrozumska) . ................................224 Katalog dokumentacji PKZ zabytko´w Polski Zachodniej i Po´łnocnej 1951–1993, Warszawa 1995 (Andrzej Chodubski) ......................228 SPIS TRES´CI 5 Prace archiwalno-konserwatorskie na terenie wojewo´dztwa siedleckiego, z. 6–9, red. Jo´zef S z a f l i k, Siedlce 1989–1995 (Małgorzata Osiecka) . .......231 Z dziejo´w kartografii, t. 7, Dwudziestolecie Zespołu Historii Kartografii, red. Jerzy O s t r o w s k i, Wiesława W e r n e r o w a, Warszawa 1995 (Maria Lewandowska)...............................236 Stanisław Nawrocki Archiwistyka i regionalizm, Poznan´ 1995 (Dariusz Matelski) .................................238 Ksie˛ga ławnicza miasta Płocka 1489–1517, oprac. Danuta P o p p e, Warszawa 1995 (Agnieszka Bartoszewicz) ....................239 Robert B i e l e c k i Polacy w Legii Cudzoziemskiej 1831–1879, Warszawa-Ło´dz´ 1992 (Andrzej Chodubski) ...................242 Franciszek P a p r o c k i Wielkie Ksie˛stwo Poznan´skie w okresie rza˛do´w Flottwella 1830–1841, Poznan´ 1994 (Dariusz Matelski) . .................245 Janusz S z czepan´ s k i Wojna 1920 roku na Mazowszu i Podlasiu, Warszawa-Pułtusk 1995 (Henryk Mierzwin´ski) .................246 Ukrain´ski s´lad Katynia, oprac. Zuzanna G a j o w n i czek, Warszawa 1995 (Sławomir Kalbarczyk) ..............................250 Kazimierz K o z ł o w s k i Pierwsze dziesie˛c´ lat władzy politycznej na Pomorzu Zachodnim (1945–1955), Warszawa-Szczecin 1994 (Andrzej Chodubski) ...255 U kresu samodzielnego ruchu ludowego. Polskie Stronnictwo Ludowe 1947–1949. Protokoły, sprawozdania, listy, oprac. i wste˛pJo´zef Ryszard S z a f l i k, Romuald T u r k o w s k i, Warszawa 1995 (Henryk Mierzwin´ski) ........257 Stanisław J a n k o w i a k, Edmund M a k o w s k i Poznan´ski czerwiec 1956 w dokumentach, Poznan´ 1995 (Dariusz Matelski) ................259 Przegla˛d czasopism ,,Der Archivar’’, 1994, nr 1–4; 1995, nr 1–4 (Hanna Krajewska) . .......263 ,,Archives’’, t. 22, 1995, nr 93 (Edward Kołodziej) .................268 ,,Archiwista’’, r. 25–29, 1989–1995, nr 85–89