T.C. ISPARTA VALİLİĞİ İL TARIM VE ORMAN MÜDÜRLÜĞÜ ISPARTA İL TARIM VE ORMAN MÜDÜRLÜĞÜ T.C. TARIM VE ORMAN BAKANLIĞI ÖNSÖZ Tarım Ülkemiz ekonomisi için büyük bir öneme sahip oluğu gibi İlimiz ekonomisi içinde oldukça önemlidir. Özellikle İlimiz iklim özellikleri, verimli toprak yapısı ve konumu ile Akdeniz iklimi ve karasal iklim arasında geçiş bölgesi olması nedeniyle Türkiye’nin özel tarım bölgelerindendir. Bölgenin sıcaklık nem dengesi gibi iklimsel özelliklerin ortaya çıkarttığı özel bir aroması olan başta elma, gül, kiraz, karanfil, lavanta, kayısı, çilek, domates, hıyar, biber… vb. sebze ürünlerimiz özellikle ulusal ve uluslararası pazarlarda yerini almaktadır. İlimiz üretim deseni de dikkate alınarak modern yetiştirme teknikleri ile kaliteli üretim yapıp markalaşmaya gitmek için gerekli çalışmalar hızla devam etmektedir. İlimizin göller yöresinde yer alması su ürünleri yetiştiriciliği için önemli bir yere sahiptir. Özellikle Kerevit, sudak, gümüşi havuz balığı ve alabalık üretiminde ön sıralarda yer almaktadır. İlimizin bu özelliklerinin öne çıkarılmasında tarımsal verilerin önemi büyüktür. Bu veriler her yıl Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) tarafından yayınlanmaktadır. Tarımsal veriler yatırımcılara yol göstermesi açısından önem arz etmektedir. İlimiz için hazırlanan bu brifingin tarım, hayvancılık ve su ürünleri sektörlerine yol göstermesine, planlama yapmalarına faydalı olmasını diliyorum. Bu brifinginin hazırlanmasında emeği geçen personele teşekkür ediyorum. Bestami ZABUN İl Müdürü MİSYON- VİZYON Misyon Ülkemizin ve dünya pazarlarının ihtiyacı olan, güvenilir gıda ve kaliteli tarım ürünlerine erişebilirliği gerçekleştirmek, Tarımsal ve ekolojik kaynakların sürdürülebilir kullanımını sağlamak, Kırsal alanda yaşam standardını yükseltmek amacıyla Bakanlığımızca belirlenmekte olan politikaları uygulamaktır. Vizyon Gıda ve tarım alanında; Üretici ve tüketici memnuniyetini en üst düzeyde sağlamak, İlimiz tarımını bölgesinde etkin hale getirmektir. İL MÜDÜRLÜĞÜ GÖREV ALANIMIZ Merkeze Belde Köy İlçe Nüfus Olan Sayısı Sayısı Uzaklığı Aksu - 13 4.534 63 Atabey - 5 5.443 24 Eğirdir 1 28 32.503 36 Gelendost - 13 15.533 82 Gönen 1 5 7.337 25 Keçiborlu 1 14 13.897 41 Merkez 2 20 251.531 - Senirkent 1 7 11.614 76 Sütçüler - 30 10.700 72 Şarkikaraağaç 2 26 25.176 120 Uluborlu - 4 6.643 67 Yalvaç 1 37 46.823 109 Yenişarbademli - 1 2.096 106 Toplam 9 203 433.830 - TÜİK, 2017 TARIM ARAZİLERİ DAĞILIMI Göstergeler İlin Tarımsal Üretim Değerinin Ülke İçindeki Sırası 42 Tarım Alanlarına Göre Ülke İçindeki Sırası 49 İl İstihdamında Tarımın Oranı 32.1 Alanı Oranı Arazinin Niteliği (Ha) (%) İlin Yüzölçümü 893.307 100 Tarım Arazileri Büyüklüğü 251.282 28.13 Çayır Mera Alanı 17.826 1.99 Orman Arazisi 386.047 43.22 Diğer Araziler (Yerleşim yerleri, Su Yüzeyleri,…) 238.152 26.66 Oranı Tarım Arazileri Alanı (Ha) (%) Tarla Arazisi 123.285 49,06 Meyvelik 41.336 16,45 Sebzelik 5.861 2,33 Süs Bitkisi 63 0,03 Nadas 26.335 10,48 Ekilmeyen arazi 54.402 21,65 Toplam 251.282 100 TÜİK, 2017 TARIM ARAZİLERİNİN SULANABİLİRLİĞİ Sulama Durumu Alan (Ha) Oranı (%) Toplam Tarım Arazisi 251.282 100 Sulanabilir Arazi 248.173 99 Sulama İmkanı Olmayan Arazi 3.109 1 Sulanabilir Arazi 248.173 100 Sulanamayan Tarım Arazisi 127.615 51 Sulanan Tarım Arazisi 120.558 49 İlimiz genelinde sulanabilir tarım arazi miktarı 248.173 ha olup sulamaya açılmış olan tarım arazisi 120.558 ha dır. Sulamaya açılmış olan ve projelendirilen alan içerisinde gerek elektrik masraflarının yüksekliği gerekse alt yapı yetersizliğinden dolayı fiili olarak 47.069 ha (%19) sulanmaktadır. TARIM ARAZİLERİNİN SULANABİLİRLİĞİ Sulanan Tarım Arazisi Dağılımı Halk Halk İl Özel Su Kaynağı DSİ Sulamaları Sulamaları Toplam İdaresi (DSİ ruhsatlı kuyular) (Kendi İmkanları) Gölet - Baraj 3.761 14.831 - - 18.592 Yer Üstü Sulama 12.419 56.428 - - 68.847 Yer Altı Sulama 5.918 6.826 4.468 13.750 30.962 Toprak Su Kredisi 2.157 - - - 2.157 Toplam 24.255 78.085 4.468 13.750 120.558 DSİ ve İl Özel İdaresi, 2017 İLİMİZİN TARIMSAL ÜRETİM DEĞERİ (1.000 TL) 2002 2017 Artış ( %) 583.871 2.929.246 402 TÜİK, 2017 İLİMİZİN TARIMSAL ÜRETİM DEĞERİ (1.000 TL) Hayvansal Tarımsal Üretim Yıllar Bitkisel Üretim Canlı Hayvanlar Üretim Değeri 2002 468.388 73.520 41.963 583.871 2016 1.466.615 842.645 299.020 2.608.280 2017 1.723.146 912.046 294.054 2.929.246 TÜİK, 2002- 2017 İLİMİZİN İHRACAT VE İTHALAT DEĞERİ (Milyon $) 35,00 34,62 30,00 25,00 20,00 2017 15,00 10,39 10,00 4,59 0,59 5,00 2002 2002 2017 0,00 İthalat (Milyon $) İhracat (Milyon $) TÜİK, 2002- 2017 TÜRKİYE VE BÖLGE İÇERİSİNDE İHRACAT VE İTHALAT DEĞERİMİZ (Milyon $) TR61 Temel Göstergeler Türkiye Pay (%) (Antalya, Isparta, Burdur) İhracat (Milyon $) 16.909 493 2,91 İthalat (Milyon $)) 12.669 118 0,93 TR61 Temel Göstergeler Isparta Pay (%) (Antalya, Isparta, Burdur) İhracat (Milyon $)) 493 35 7,03 İthalat (Milyon $)) 118 5 3,89 TÜİK,2017 TÜRKİYE VE BÖLGE İÇERİSİNDE İHRACAT VE İTHALAT DEĞERİMİZ (Milyon $) İhracat İthalat Fasıl adı 2002 2017 Değişim (%) 2002 2017 Değişim (%) Canlı hayvanlar - - - - 0,49 - Diğer hayvansal menşeli ürünler (kıl, kemik, boynuz, fildişi, mercan, bağırsak, vb.) - - - - 0,01 - Gıda sanayiinin kalıntı ve döküntüleri, hayvanlar için hazırlanmış kaba yemler - - - - 0,24 - Yenilen meyveler ve sert kabuklu meyveler (Elma, Kiraz, Kayısı, Erik…vb) 4,92 19,81 302,37 - 0,04 - Canlı ağaçlar ve diğer bitkiler, yumrular, kökler ve benzerleri, kesme çiçekler ve süs yaprakları 0,09 4,24 4.826,21 0,15 - - Balıklar, kabuklu hayvanlar, yumuşakçalar ve suda yaşayan diğer omurgasız hayvanlar 3,51 3,35 -4,46 0,17 0,60 255,65 Süt ürünleri, yumurtalar, tabii bal, diğer yenilebilir hayvansal menşeli ürünler - 2,18 - - - - Sebzeler, meyveler, sert kabuklu meyveler ve bitkilerin diğer kısımlarından elde edilen müstahzarlar 1,24 1,76 42,13 - - - Hayvansal ve bitkisel katı ve sıvı yağlar, yemeklik katı yağlar, hayvansal ve bitkisel mumlar - 1,16 - 0,00 0,06 17.458,14 Kahve, çay, paraguay çayı ve baharat 0,00 0,86 917.960,64 0,25 1,01 300,08 Kakao ve kakao müstahzarları 0,00 0,80 - - - - Hububat, un, nişasta veya süt müstahzarları, pastacılık ürünleri 0,00 0,18 10.346,96 - - - Yağlı tohum ve meyveler, muhtelif tane, tohum ve meyveler, 0,01 0,08 625,88 - 0,60 - sanayide ve tıpta kullanılan bitkiler, saman ve kaba yem Yenilen çeşitli gıda müstahzarları (kahve hülasaları, çay hülasaları, mayalar, soslar, diyet mamaları, vb.) 0,00 0,07 2.568,12 - 0,04 - Lak, sakız, reçine ve diğer bitkisel özsu ve hülasalar - 0,06 - 0,02 0,90 4.219,29 Yenilen sebzeler ve bazı kök ve yumrular 0,60 0,02 -96,04 - 0,60 - Şeker ve şeker mamulleri 0,01 0,02 52,32 - - - Et, balık, kabuklu hayvanlar, - 0,02 - - - - yumuşakçalar veya diğer su omurgasızlarının müstahzarları Meşrubat, alkollü içkiler ve sirke - 0,00 - - - - Toplam 10 35 233 1 5 680 TÜİK, 2002-2017 İLÇELER BAZINDA MEVCUT ÜRÜN DESENİ İlçe Tarım Alanı (Ha) Ürün Deseni Ekilen Ekilmeyen Toplam Aksu 3.970 6.771 10.741 Elma, Taze Fasulye , Mısır ( Hasıl), Sofralık Domates, Arpa Atabey 6.641 1.838 8.479 Şekerpancarı, Elma, Arpa, Mısır ( Silajlık), Yonca ( Yeşil Ot) Eğirdir 12.983 8.507 21.490 Elma, Buğday, Yonca (yeşil Ot ),Sofralık Domates, Gül(Yağlık) Gelendost 23.495 1.623 25.118 Elma, Arpa, Buğday, Nohut, Erik Gönen 11.404 6.173 17.577 Arpa, Elma, Sofralık Domates, Yonca ( Yeşil Ot), Şekerpancarı Keçiborlu 14.962 3.621 18.582 Macar Fiğ, Arpa, ,Buğday, Yonca ( Yeşil Ot), Gül ( Yağlık) Merkez 14.728 2.697 17.425 Sofralık Domates. Arpa, Yonca ( Yeşil Ot),Elma, Karanfil Senirkent 14.595 1.012 15.607 Elma, ŞekerPancarı,Kurutmalık Üzüm, Kiraz , Barbunya Fasulye Sütçüler 8.589 8.438 17.027 Sofralık Domates. ,Elma, Buğday, Elma, Dolmalık Biber Şarkikaraağaç 28.916 2.378 31.294 Şekerpancarı, Mısır ( Silajlık), Macar Fiği , Buğday, Elma Uluborlu 3.707 2.168 5.875 Elma, Sofralık Domates, Kiraz, Kuru Soğan, Vişne Yalvaç 50.646 7.368 58.014 Yonca, Buğday, Arpa, Sofralık Domates, Elma Yenişarbademli 2.246 1.808 4.053 Mısır (Silajlık), Elma, Yonca, Macar Fiği, Kiraz Toplam 196.880 54.402 251.282 TÜİK, 2017 İLÇELER BAZINDA MEVCUT ÜRÜN DESENİ TÜİK, 2017 HAVZA BAZINDA DESTEKLENECEK ÜRÜNLERİN DAĞILIMI İlçe Desteklenecek Ürünler Ürün Sayısı Aksu Arpa, Buğday, Mısır (Dane), Kuru Fasulye, Yem Bitkileri 5 Atabey Arpa, Buğday, Tritikale, Yem Bitkileri, Yulaf, Aspir 6 Eğirdir Arpa, Buğday, Yem Bitkileri 3 Gelendost, Arpa, Aspir, Buğday, Mercimek, Nohut, Yem Bitkileri 6 Gönen Arpa, Aspir, Buğday, Yem Bitkileri, Yulaf, Patates 6 Keçiborlu Arpa, Aspir, Buğday, Tritikale, Yem Bitkileri, Mısır(Dane), Patates 7 Merkez Arpa, Buğday, Kuru Fasulye, Nohut, Yem Bitkileri, Patates, Aspir,Yulaf 8 Senirkent Arpa, Buğday, Yem Bitkileri, Patates 4 Sütçüler Arpa, Buğday, Yem Bitkileri, Zeytinyağı 4 Şarkikaraağaç Arpa, Buğday, Çavdar, Kuru Fasulye, Mercimek, Nohut, Yem Bitkileri 7 Uluborlu Arpa, Buğday, Kuru Fasulye, Tritikale, Yem Bitkileri 5 Arpa, Aspir, Buğday, Kuru Fasulye, Mercimek, Nohut, Yalvaç 10 Yem Bitkileri, Yulaf, Patates, Soğan (Kuru) Yenişarbademli Arpa, Buğday, Mısır (Dane), Kuru Fasulye, Yem Bitkileri 5 ÇİFTÇİ KAYIT SİSTEMİ (ÇKS)’NİN İŞLETME BAZLI DAĞILIMI Toplam Çiftçi Sayısı 40.000 ÇKS’ ye Kayıtlı Çiftçi Sayısı 21.615 ÇKS’ ye Kayıtlı Olamayan Çiftçi Sayısı 18.385 ÇKS’ ne Kayıtlı Ekili Alan (da.) 1.038.293 Ortalama Parsel Büyüklüğü (da.) 3,90 İşletme Başına Ortalama Arazi Büyüklüğü (da.) 48,03 Türkiye’ de İşletme Başına Ortalama Arazi Büyüklüğü (da.) 59,00 ÇKS’ ne Kayıtlı Parsel Sayısı 265.610 İşletme Başına Ortalama Parsel Sayısı 12,28 ÇKS’ye kayıtlı toplam ekili alan (%) 41 ÇKS,2017 ÇKS-(ÇİFTÇİ KAYIT SİSTEMİ) Yılı Çiftçi Sayısı Parsel Sayısı Toplam Alan (Da)