ISSN 0350-4727 SLU@BENI LIST GRADA BEOGRADA Godina XLVIII Broj 10 26. maj 2004. godine Cena 120 dinara Skup{tina grada Beograda na sednici odr`anoj 25. ma- ma stepenu obaveznosti: (a) nivo 2006. godine za planska ja 2004. godine, na osnovu ~lana 20. Zakona o planirawu i re{ewa za koja postoje argumenti o neophodnosti i opravda- izgradwi („Slu`beni glasnik RS", broj 47/03) i ~l. 11. i nosti sa dru{tvenog, ekonomskog i ekolo{kog stanovi{ta; 27. Statuta grada Beograda („Slu`beni list grada Beogra- (b) nivo 2011. godine za planske ideje za koje je oceweno da da", br. 18/95, 20/95, 21/99, 2/00 i 30/03), donela je postoji mogu}nost otpo~iwawa realizacije uz podr{ku fondova Evropske unije za kandidatske i pristupaju}e ze- REGIONALNI PROSTORNI PLAN mqe, me|u kojima }e biti i Srbija; (v) nivo iza 2011. godine, kao strate{ka planska ideja vodiqa za ona re{ewa kojima ADMINISTRATIVNOG PODRU^JA se dugoro~no usmerava prostorni razvoj i ure|ivawe teri- GRADA BEOGRADA torije grada Beograda, a koja }e biti podr`ana struktur- nim fondovima Evropske unije, ~iji }e ~lan u optimalnom UVODNE NAPOMENE slu~aju tada biti i Republika Srbija. Regionalni prostorni plan administrativnog podru~ja Planska re{ewa predstavqaju obavezu odre|enih insti- grada Beograda (RPP AP Beograda) pripremqen je prema tucija u realizaciji, odnosno okosnicu javnog dobra i javnog Odluci Vlade Republike Srbije od 5. aprila 2002. godine interesa, uz istovremenu punu podr{ku za{titi privatnog („Slu`beni glasnik RS", broj 16/02). Odluka je potvr|ena interesa i slobodnog tr`i{ta. Zbog toga je u poglavqu Ugovorom o izradi izme|u Ministarstva urbanizma i gra- „Mere i instrumenti za sprovo|ewe RPP AP Beograda" |evina, Skup{tine grada Beograda i JUP Urbanisti~kog definisan program za implementaciju do 2006. godine, ko- zavoda grada Beograda br. 350-01-1342/2002-01 od 5. septem- jim je odre|en finansijski, pravni i organizacioni okvir bra 2002. godine (broj Ministarstva urbanizma i gra|evi- obaveznosti i odgovornosti institucija za kqu~na re{ewa. na), odnosno br. 404-2181 od 18. oktobra 2002. godine (broj U smislu pravne nadle`nosti, Plan se odnosi na admini- Izvr{nog odbora Skup{tine grada Beograda) i Progra- strativno podru~je grada Beograda, odnosno dana{wih 17 mom izrade RPP AP Beograda od 25. decembra 2001. godi- gradskih op{tina i wegovo usvajawe stvara obavezu uskla- ne. Odluci Vlade Republike Srbije prethodio je zakqu~ak |ivawa kod budu}e izrade urbanisti~kih planova. Po{to je Izvr{nog odbora Skup{tine grada Beograda o neophodno- ra|en sinhronizovano sa Generalnim planom Beograda sti izrade ovog plana od 16. novembra 2001. godine, a u 2021. i Generalnim planom Mladenovca, osnovna planska skladu sa Zakonom o Prostornom planu Republike Srbije re{ewa su usagla{ena. („Slu`beni glasnik RS", broj 13/96) koji isti~e zna~aj i S obzirom da je re~ o regionalnom prostornom planu, u prioritet izrade ovog plana i sa Zakonom o planirawu i planskom postupku izvr{eno je definisawe i plansko ar- izgradwi („Slu`beni glasnik RS", broj 47/03) koji pred- tikulisawe regiona Beograda kao funkcionalne katego- stavqaju pravni osnov za pristupawe wegovoj pripremi. rije, tzv. nodalnog regiona, ~ija je osnovna osobina visok RPP AP Beograda predstavqa jedan od osnovnih in- stepen slo`enosti i raznovrsnosti funkcija i interesa strumenata u implementaciji ideje odr`ivog razvoja ovog koji stoje u izrazitom stepenu me|uzavisnosti. Okosnicu, podru~ja zasnovanog na principima Agende 21, HABITAT odnosno fokusnu ta~ku tog regiona predstavqa sna`an urba- II, arhuske, lisabonske, sofijske i drugih deklaracija i ni centar Beograd (11 gradskih op{tina), okru`en mawim poveqa koje obavezuju Republiku Srbiju i grad Beograd da gradskim i seoskim centrima, ve}eg ili maweg stepena ih po{tuju i primewuju kako u planirawu, tako i u ostva- ekonomske samostalnosti, koji ~ine kompleksan i dinami- rivawu planskih re{ewa za{tite, ure|ivawa i razvoja svo- ~an sistem koji se naziva grad Beograd (AP Beograda, 17 je teritorije. Planom se defini{u osnovna re{ewa, smer- gradskih op{tina). Zbog velikog stepena privla~nosti nice, politike i propozicije za{tite, ure|ivawa i razvo- (ekonomske, kulturne, socijalne) potencirane i slobod- ja teritorije AP Beograda, odnosno osnovnih resursa i nim prostirawem geografsko-ekolo{kih sistema, uticaj vrednosti koji se na woj nalaze, ~ine}i jedinstven kom- se prote`e i izvan granica AP Beograda, {to je uticalo pleks sa prostorom u funkcionalnom regionalnom okru- da se Planom istra`e i susedne op{tine (Ruma, Pe}inci, `ewu. Stara Pazova, Pan~evo, Ub, Smederevo i Smederevska Pa- Prema metodolo{kom obrascu koji se danas primewuje lanka), za koje je dokazano (na osnovu sedam kriterijuma) da kod prostornog planirawa odr`ivog razvoja, planski po- stoje u neposrednoj, ja~e ili slabije izra`enoj funkcio- stupak organizovan je preko ~etiri osnovne dimenzije: nalnoj korelaciji sa AP Beogradom i ~ine podru~je defi- prirodne, dru{tvene, ekonomske i institucionalne. Dok nisano kao metropoliten Beograda, odnosno mogu}i Region prve tri u me|uzavisnosti ~ine model integralnog plani- Beograd, a prema re{ewima novog Ustava Republike Srbi- rawa, ~etvrta predstavqa institucionalno-organizacioni je, odnosno odgovaraju}im republi~kim zakonima. Sna`an okvir za implementaciju i kontrolu realizacije Plana u uticaj Beograda prote`e se i izvan metropolitena, te su postplanskom periodu. odre|ena istra`ivawa vr{ena i za prostor funkcional- Planske propozicije i re{ewa u ovom planu definisa- nog makroregiona Beograda (prema istra`ivawima Pro- ni su na tri nivoa, prema vremenskim horizontima i pre- stornog plana Srbije) osvetqavaju}i strate{ke pravce Broj 10 – 398 SLU@BENI LIST GRADA BEOGRADA 26. maj 2004. prostirawa odre|enih aktivnosti i funkcija na {irem 1.2. Ciqevi i zadaci za{tite, prostornog prostoru. ure|ivawa i razvoja Regionalni prostorni plan administrativnog podru~- ja grada Beograda sa~iwavaju: Prostor AP Beograda odre|en je teritorijalno, obuhva- 1. Strategija za{tite, prostornog ure|ivawa i razvoja taju}i 3.224 km², populaciono sa 1.572.000 stanovnika1 i AP Beograda (1. faza), kao polazna osnova za planska re- ekonomski sa procewenim bruto dru{tvenim proizvodom {ewa i grafi~ki prilozi {ematskog oblika. od 1.300 USD po stanovniku (2001). Drasti~no ekonomsko 2. Osnov plana koji sadr`i slede}e elemente: eksperti- zaostajawe krajem XX veka, nagla{eni socijalni problemi ze za pojedine teme od zna~aja za prostor AP Beograda; potencirani nekontrolisanim naseqavawem izbeglica i stru~ne priloge predstavnika op{tina metropolitena Be- raseqenih lica sa prostora biv{e SFRJ i ozbiqno naru{en ograda; uslove i stavove nadle`nih institucija; pisanu ekolo{ki integritet naseqenog i nenaseqenog prostora, dokumentaciju (program, odluke, pisma, zapisnici) i te- po~etkom XXI veka upu}uju na osnovne linije usmeravawa: matske karte u razmeri 1:100.000 i 1:200.000 i a) za{tite i kvalitetnog unapre|ivawa prostora; 3. Predlog Regionalnog prostornog plana (2. faza) ko- b) ure|ivawa u pravnom, ekonomskom i fizi~kom smi- ji sadr`i slede}e delove: obuhvat, ciqevi i osnovna kon- slu ukupnog prostora grada Beograda i pojedinih wegovih cepcija; priroda kao osnov prostornog razvoja; dru{tveni delova prema svojim posebnostima i aspekt prostornog razvoja; ekolo{ko-ekonomski kapacite- v) odr`ivog prostornog razvoja funkcija – aktivnosti ti prostora; za{tita, ure|ivawe i kori{}ewe prostora; i komunikacija. primena i ostvarewe planske koncepcije i re{ewa (do Grad Beograd predstavqa veoma bitan, mo}an i uticajan 2006. godine) – mere i instrumenti; i referalne karte deo Republike Srbije u {irem regionalnom okru`ewu, R 1:50.000 (plan namene prostora 2011. godine; plan mre`e zbog ~ega wegov prostorni razvoj treba posmatrati tran- centara i infrastrukturnih sistema 2011. godine; plan sgrani~no (me|uzavisno sa op{tinama koje ga okru`uju), za{tite prostora i turizma 2001. godine). transnacionalno (me|uzavisno sa {irim evropskim okru- U izradi ovog plana, pored eksperata Urbanisti~kog `ewem preko geografskih ili funkcionalnih elemenata zavoda grada Beograda, vode}ih nau~nih institucija iz Be- koji povezuju vi{e dr`ava) i transregionalno (funkcije i ograda i nadle`nih javnih preduze}a, u~estvovali su i interesi koji grad Beograd kao region vezuju sa drugim re- predstavnici op{tina Grocka, Mladenovac, Sopot, Baraje- gionima u Evropi). vo, Lazarevac, Obrenovac, 11 gradskih op{tina sa teritori- Osnovni ciq za{tite, prostornog ure|ivawa i razvoja je grada Beograda (posebno Zemuna, Vo`dovca i Palilule grada Beograda definisan je na osnovu skupa osnovnih ~ije se teritorije prote`u i van granica Generalnog pla- ograni~ewa, na jednoj strani i skupa mogu}nosti (resursa) na Beograda), i op{tina Ruma/Pe}inci, Stara Pazova, i vrednosti, na drugoj. Pan~evo, Smederevo i Smederevska Palanka. Zajedni~ki Skup ograni~ewa proizlazi iz ~iwenica da je: rad sa predstavnicima op{tina omogu}io je da se defini{u – grad Beograd devedesetih godina XX veka izgubio interesi svih op{tina, a Plan pribli`i realnim potre- ulogu evropske metropole iskqu~ewem iz procesa evrop- bama i mogu}nostima. Brojne tematske radionice u Beogra- skih kooperacija i integracija; du i obilasci terena omogu}ili su i ukqu~ivawe {ireg – grad Beograd ostao centar dr`avne i republi~ke ad- kruga stru~waka i predstavnika lokalnih vlasti. ministracije, ali je istovremeno izgubio veliki deo eko- Veliki doprinos u izradi Plana dali su Komisija za nomske mo}i i urbanog identiteta; stru~nu kontrolu prostornih planova, Republi~ka Agenci- – ekolo{ki sistem prirodnog i urbanog okru`ewa u veli- ja za prostorno planirawe (ranije Zavod za prostorno pla- koj meri ugro`en funkcionisawem ili nefunkcionisawem nirawe i urbanizam Ministarstva urbanizma i gra|evina) pojedinih sistema, bespravnom gradwom i nerazvijenom i Komisija za planove Skup{tine grada Beograda.