Jaargang 185 nummer 9 - 2016 MILITAIRE SPECTATOR Mindfulness-training voor militairen n Internationale militaire samenwerking bij het EATC n The Strategic Deterrent MEDEDELING De Militaire Spectator digitaal De Militaire Spectator verschijnt ook digitaal met een eigen website. De site www.militairespectator.nl zal uiteindelijk een portal voor de krijgswetenschappen worden. Op de site worden de artikelen, editoria- len en columns gemakkelijk toeganke- lijk gepresenteerd. Ook bevat de site pdf-versies van artikelen uit het ge- drukte blad en een digitaal archief van eerder uitgegeven nummers. Leden van de Koninklijke Vereniging ter Beoefening van de Krijgswetenschap blij- ven iedere maand een gedrukte versie van de Militaire Spectator ontvangen. Medewerkers van Defensie die de Militaire Spectator tot nu toe vanwege hun rang of schaal ontvingen krijgen geen gedrukt exemplaar meer. Zij kunnen zich op de site aanmelden voor de nieuwsbrief en zo op de hoogte blijven van het uitkomen van nieuwe nummers. De hoofdredacteur De Militaire Spectator is sinds 1832 het militair- wetenschappelijk tijdschrift voor en over de Nederlandse krijgsmacht. Het maakt relevante kennis, wetenschappelijke inzichten, ontwikkelingen en praktijkervaringen toe- gankelijk en slaat zo een brug tussen theorie en praktijk. De Militaire Spectator stimuleert de gedachte- vorming over onderwerpen die de krijgsmacht raken en draagt zodoende bij aan de ontwikkeling van de krijgswetenschap in de breedste zin van het woord. Op deze wijze geeft het tijdschrift inhoud aan zijn missie: het bijdragen aan de professio- nalisering van het defensie personeel en het ver- hogen van het kennisniveau van overige geïnteresseerden. Daarmee bevordert de Militaire Spectator ook de dialoog tussen krijgsmacht, wetenschap en samenleving. Jaargang 185 nummer 9 – 2016 MILITAIRE UITGAVE Koninklijke Vereniging ter Beoefening van de Krijgswetenschap SPECTATOR www.kvbk.nl [email protected] www.facebook.com/kvbknederland twitter: @kvbk1 Secretaris en ledenadministratie Majoor drs. D. Boissevain [email protected] Nederlandse Defensieacademie (NLDA) Sectie MOW 352 The Strategic Deterrent: Past, Present and Future Ledenadministratie KVBK P.J. Frusch Postbus 90002, 4800 PA Breda [email protected] In July the House of Commons decided to proceed with the development of REDACTIE new ballistic missile submarines, but is this expensive replacement project, luitenant-generaal b.d. ir. R.G. Tieskens given the strategic and financial situation, the most favourable option? (hoofdredacteur) kapitein ter zee P. van den Berg luitenant-kolonel Marns drs. G.F. Booij EMSD 361 Internationale militaire samenwerking bij het European kolonel drs. A.J.H. Bouwmeester drs. P. Donker Air Transport Command brigade-generaal prof. dr. mr. P.A.L. Ducheine E.D. van de Bospoort dr. J. Duel cdre KLu b.d. F. Groen Een studie naar de internationale militaire samenwerking bij het EATC laat kolonel ir. M.P. Groeneveld elnt KL mr. J. van Haaster (e-outreach) een aantal succesfactoren zien, maar het is niet vanzelfsprekend dat samen- drs. P.H. Kamphuis werkingsverbanden steeds doelmatiger kunnen functioneren. luitenant-kolonel KMar drs. ing. D.J. Muijskens kolonel KLu D.J. Traas MSc kapitein ter zee mr. N.A. Woudstra 374 Mindfulness-training voor militairen BUREAUREDACTIE P. Dijkstra en N. Morpey mw. drs. A. Kool dr. F.J.C.M. van Nijnatten Amerikaanse militairen die tijdens de voorbereiding van een uitzending een NIMH mindfulness-training deden leken daar baat bij te hebben en ook in Neder- Postbus 90701 2509 LS Den Haag land zou onderzoek naar de effecten van zo’n cursus wenselijk zijn. T 070 - 316 51 20 of 070 - 316 51 95 E [email protected] www.militairespectator.nl De Militaire Spectator is aangesloten bij de European Military Press Association LIDMAATSCHAP binnenland € 25,00 studenten € 17,50 buitenland € 30,00 OPMAAK EN DRUK Drukkerij Ten Brink ISSN 0026-3869 En verder: Nadruk verboden Editoriaal 350 Coverfoto: Nederlandse militairen volgen de Andere ogen 381 Jungle Warfare Instructor Course in Belize, 2014 Tegenwicht 382 Foto MCD, S. Hilckmann Meningen van anderen 384 Boeken en signaleringen 386 349 EDITORIAAL Militaire hulphonden: de rol van de maatschappij inds mensenheugenis maken militairen een zielig geval dat medelijden opwekt. Sgebruik van honden. Dat kan zijn als vecht-, Integendeel, mens en hond zijn op een waak- of bewakingshond of als trekhond voor positieve manier bezig om hun weg in de het vervoeren van goederen, als koeriershond maatschappij te vinden. voor het verzenden van berichten en uiteraard als speurhond voor het zoeken naar explosie- Een tweede verklaring is natuurlijk de ven. De mogelijkheden zijn legio en inzet heeft hoge ‘aaibaarheid’ van de veteranenhon- natuurlijk alles te maken met het feit dat den. Dit zijn veelal labradors en golden honden vrij gemakkelijk te trainen zijn voor retrievers en die hondenrassen roepen dergelijke doeleinden. andere associaties op dan die van de vecht- of bewakingshond. Het is ook niet Recent is er een nieuwe functie bijgekomen: voor niets dat deze twee rassen zoveel in veteranenhulphond. In navolging van Amerika reclames voor hondenproducten optreden. worden sinds 2012 ook in Nederland honden De positieve verhalen in de media zorgen getraind om veteranen met psychische proble- ervoor dat de meeste kijkers en lezers men te helpen. weinig moeite zullen hebben om te Het is opvallend dat er in de media vrij veel doneren voor de militaire hulphond. Toch aandacht is voor de veteranenhulphond, verdient de financiering van dit project temeer omdat het om een relatief klein aantal meer aandacht, vooral omdat de training gaat. Er zijn momenteel enkele tientallen en het levensonderhoud van zo’n hond vrij hulphonden voor (ex-)militairen en dat is, duur is. Daar komt nog bij dat er eigenlijk afgezet tegen de hondenpopulatie in Neder- geen enkel wetenschappelijk bewijs is dat land, natuurlijk heel bescheiden. Toch duiken hulphonden hun veteranen echt helpen. zij en hun baas regelmatig op in televisiepro- Dit is gewoonweg nooit onderzocht.1 Dan gramma’s en in dagbladen. Die aandacht is ook rijst de vraag wie dit allemaal moet gaan altijd zeer positief, terwijl honden eigenlijk betalen: de veteraan, de donateur of de alleen het nieuws halen om hun agressieve belastingbetaler? Vandaar dat Defensie gedrag of de overlast die ze op straat veroorza- onderzoek laat uitvoeren naar de effectivi- ken. Vanwaar deze bijzondere belangstelling? teit van veteranenhulphonden. De media-aandacht valt natuurlijk deels te Iedereen weet dat een blindengeleidehond verklaren door de uitstekende wijze waarop een noodzakelijke hulphond is. Er hoeft generaal buiten dienst Peter van Uhm zijn rol dan ook geen wetenschappelijk verant- als ambassadeur voor één van de stichtingen woord onderzoek te worden gedaan naar voor veteranenhonden invult. Van Uhm had de effectiviteit van een dergelijke hond. als CDS al opvallend goed contact met de pers Maar bij de veterarenhond ligt dit net iets en dat komt nu vanzelfsprekend goed van anders, ook omdat de werking voor de pas. Hij weet als geen ander het moeilijke buitenstaander veel minder zichtbaar is. ‘verhaal’ achter PTSS en de rol van hulphon- Hoe kan een hond een veteraan met PTSS den voor de kijker en de lezer neer te zetten. eigenlijk helpen? Om dat te kunnen Op geen enkel moment wordt de veteraan begrijpen, mogen we ten eerste niet vergeten dat honden al sinds de oudheid huisdieren zijn en dat de meeste rassen 1 Zie: Ellen de Visser, ‘Hond met een missie’ in: de Volkskrant, 20 augustus 2016. sindsdien juist gefokt zijn op het samen- 350 MILITAIRE SPECTATOR JAARGANG 185 NUMMER 9 – 2016 werken met de mens. Het is dus niet voor de resultaten kunnen natuurlijk wel de niets dat juist labradors en golden retrievers onderbouwing vormen voor een meer veelal hulphonden worden. Dat zijn bij structurele financiering van hulphonden aan uitstek jachthonden die er zelf veel plezier in veteranen. De vraag moet natuurlijk beant- scheppen om ‘iets’ te halen voor de baas. Of woord worden in hoeverre een dergelijke dat nu een geschoten konijn, een duif of de hond medisch noodzakelijk is en dus als krant is, het maakt de hond eigenlijk niet zodanig bekostigd moet worden. zoveel uit. Dat is meer een kwestie van Hoewel we dus alle vertrouwen in de uit- gewenning en dus van een toegespitste komst van het onderzoek hebben, zouden we training. Alle jachthondeneigenaren kunnen er desondanks voor willen pleiten om die vertellen over de eerste keer dat hun – vaak financiering niet helemaal bij Defensie te nog jonge – pup uit de struiken kwam lopen leggen. Het is in onze ogen een goede zaak met een egel, een dood vogeltje of iets dat een deel van de kosten van elke vetera- dergelijks in zijn bek. Trots wordt dat ge- renhulphond rechtstreeks uit de maatschap- bracht en het is de reactie van de baas die er pij komt in de vorm van donaties. De band vervolgens voor zorgt dat de hond dat vaker tussen maatschappij en krijgsmacht moet gaat doen. worden gekoesterd en niet compleet in regels en wetten worden gevat. Immers, de individu- Ten tweede kan een goed getrainde jacht- ele burger kan via een donatie zijn of haar hond zijn voorjager ‘lezen’: minieme bewe- erkentelijkheid tonen aan de veteranen, die gingen van de baas zijn al voldoende om te in zijn of haar naam ergens ter wereld weten wat er gaat komen. Trekt de baas die uitgezonden zijn geweest en daar psychische ene groene jas aan dan wordt het geheid gevolgen van ondervinden. jagen, bij alle andere jassen volgt een gewone wandeling. Kijkt de jager tijdens de jacht stil Op deze manier krijgt de veteranenhulphond om zich heen, dan zal de hond rustig blijven een dubbele functie. Eerst en vooral natuur- liggen. Tuurt hij echter ingespannen in een lijk de hulphond die een collega van ons bepaalde richting, dan weet de hond dat op helpt met de gevolgen van PTSS. Daarnaast ieder moment het schot kan vallen en gaat confronteert deze hond alle Nederlanders hij alvast zitten. met de missies die de hedendaagse krijgs- Tenslotte is niet alleen de aard van het macht in het buitenland uitvoert en die beestje en een goede training van belang.