Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków Plan zarządzania i ochrony dla obszaru Zajki - Laskowiec W ramach projektu: „Ochrona wodniczki w Polsce i w Niemczech” (nr proj. LIFE05 NAT/PL/000101) finansowanego z funduszu UE LIFE.Nature Plan opracowa/: Dr in. Andrzej Kamocki – kierownik zes o!u 0r ha1. Piotr 2anaszuk 0r Aleksander 3o/os 0r 4iko/aj Pruszy5ski 0ata opracowania: luty 2013 r. Partnerzy projektu: Sponsorzy projektu: WST%P Opracowanie 9Planu Zarządzania dla lokalizacji projektu LIFE w Otulinie Biebrzańskiego Parku Narodowego (obszary Mścichy, Szorce i Zajki-Laskowiec)9 zostało wykonane na podstawie umowy zawartej w dniu 10 lipca 2008 r. z Oglnopolskim Towarzystwem Ochrony Ptakw. Przedmiotowe zadanie realizowane jest w ramach projektu LIFE05 NAT/PL/000101 9Ochrona wodniczki w Polsce i Niemczech9. O1szary o1j;te projektem Planu Zarządzania, pomimo, Ŝe leŜą poza granicami 2ie1rzańskiego Parku Narodowego, stanowią waŜne ostoje 1iorŜnorodno@ci. 0ominuj=cym typem ekosystemw w ich granicach są lądowe siedliska hydrogeniczne. W lokalizacji Szorce s= one w korzystnym, niezmienionym stanie ochrony, w 4@cichach i Zajkach są przekształcone w nast;pstwie przeprowadzonych tam melioracji szczeg/owych. Pomimo tego, wi;kszo@A tych siedlisk cechuje si; stałym zabagnieniem, co z kolei warunkuje wyst;powanie torfowisk w fazie akumulacji. 0o1re, a nawet optymalne warunki siedliskowe kształtują charakterystyczną dla 1agien ro@linno@A, ktra zapewnia w/aściwe refugia ornitofauny. Batunkiem „wskaźnikowym” tych ekosystemw jest zagroŜona wygini;ciem wodniczka. Licze1no@A jej populacji w przedmiotowych lokalizacjach jest zmienna w czasie, przyk/adowo Brzywaczewski i 4arczakiewicz 2008) podają nast;pujące jej wielko@ci: • Powierzchnia Szorce: kontrola w maju 2008 . 4 EE i kontrola w czerwcu 2008 . 6 EE, • Powierzchnia 4@cichy: kontrola w maju 2008 . 74 EE i kontrola w czerwcu 2008 . 60 EE, • Powierzchnia Zajki-Laskowiec: kontrola w maju 2008 - 12 ,, i kontrola w czerwcu 2008 - -. ,,. W celu opisania abiotycznych i 1iotycznych uwarunkowań ochrony wodniczki we wszystkich lokalizacjach przeprowadzono w sezonie wegetacyjnym i okresie l;gowym roku 2008 nast;pujące prace 1adawcze: • Inwentaryzacj; typw, podtypw gle1 oraz stratygrafii torfowisk. • 3artowanie ro@linno@ci do syntaksonu zespo/u/zbiorowiska) oraz stanowisk rzadkich gatunkw flory naczyniowej. • Inwentaryzacj; awifauny. W opracowaniu wykorzystano takŜe archiwalne oraz wsp/czesne opracowania dotyczące licze1no@ci i wyst;powania wodniczki i innych gatunkw ziwerząt. Ponadto w ramach opracowania przeprowadzono 1adania ankietowe dotyczące postrzegania przedmiotowych o1szarw przez turystw i lokalną spo/eczno@A. Od1yto takŜe trzy spotkania konsultacyjno.informacyjne z mieszkańcami, ktrzy są wsp/gospodarzami o1iektw. O1szary o1j;te projektem Planu Zarządzania przedstawiono na poni?szym opracowaniu graficznym. 2 3 SPIS T012CI 1. Informacje ...................................................................................................................... 5 1.1. PołoŜenie oraz informacje prawne ............................................................................ 6 1.1.1. PołoŜenie obiektu i wskazanie kompetentnych władz ................................................................... 6 1.1.2. Dostępne zasoby kartograficzne w tym zasięg fotografii lotniczej lub satelitarnej ....................... 7 1.1.3. Obecne i planowane formy ochrony prawnej obszaru obejmującego obiekt................................. 8 1.1.4. Prawa własności i struktura zagospodarowania ziemi ................................................................... 8 1.1.5. Infrastruktura techniczna obecna na terenie obiektu i jej zarządcy ............................................... 8 1.1.6. Prawne zobowiązania dotyczące działalności na obszarze obiektu ............................................... 8 1.1.7. Dostęp publiczny i turystyczne wykorzystanie obiektu w ujęciu prawnym .................................. 9 1.2. Informacje środowiskowe ...................................................................................... 10 1.2.1. Budowa geologiczna ................................................................................................................... 10 1.2.2. Ukształtowanie terenu ................................................................................................................. 12 1.2.3. Hydrologia ................................................................................................................................... 12 1.2.4. Klimat .......................................................................................................................................... 12 1.2.5. Gleby ........................................................................................................................................... 13 1.3. Informacje o środowisku biotycznym ..................................................................... 15 1.3.1. Stopień rozpoznania elementów biotycznych obiektu oraz źródła danych ................................. 15 1.3.2. Elementy biotyczne nie w pełni udokumentowane ..................................................................... 15 1.3.3. Zbiorowiska roślinne i siedliska przyrodnicze w rozumieniu Dyrektywy Siedliskowej ............. 15 1.3.4. Kluczowe gatunki roślin i zwierząt ............................................................................................. 19 1.3.5. Trendy w populacji wodniczki .................................................................................................... 20 1.4. Odwiedzający i sprawy publiczne .......................................................................... 23 1.4.1. Szacunkowa ocena liczby i charakterystyka odwiedzających, trendy ......................................... 24 1.4.2. Usługi i udogodnienia dla odwiedzających oraz dostępność obiektu .......................................... 27 1.4.3. Postrzeganie obiektu przez odwiedzających (walorów przyrodniczych i dostępności)............... 29 1.4.4. Edukacja, podnoszenie świadomości i promocja walorów obiektu ............................................. 30 1.4.5. Poparcie i zaangaŜowanie lokalnej społeczności ......................................................................... 32 1.4.6. Główne przesłanie społeczne ....................................................................................................... 34 1.5. Historia dotychczasowego zarządzania i badań ...................................................... 35 2. Ocena oraz przesłanki zarządzania ............................................................................... 36 2.1. Ochrona ................................................................................................................. 37 2.1.1. ZagroŜenia ................................................................................................................................... 37 2.1.2. Określenie przedmiotów ochrony obszaru. ................................................................................. 39 2.1.1. Propozycje działań ochronnych. .................................................................................................. 41 2.2. Odwiedzający i sprawy publiczne .......................................................................... 59 2.2.1. Analiza ograniczeń i moŜliwości obiektu .................................................................................... 59 2.2.2. Analiza odbiorcy ......................................................................................................................... 59 2.2.3. Uzasadnienie ............................................................................................................................... 61 3. Wizja i cele zarządzania ............................................................................................... 63 3.1. Wizja długofalowa (w skali 20 lat) ......................................................................... 64 3.2. Cele zarządzania i konieczne prace (w skali 10 lat) ............................................... 65 4. Potencjalne źródła finansowania ................................................................................... 68 5. Źródła informacji i literatura ......................................................................................... 69 6. Załączniki .................................................................................................................... 71 4 1. IN5O0MAC81 5 1.1. PO9O:1NI1 O0AZ IN5O07AC81 P0AWN1 1.1.1. Po!oenie obiektu i wskazanie kom etentnych w!adz Informacje dotyczące podstawowych informacji na temat o1szaru oraz wskazanie instytucji odpowiadających za zarządzanie o1szarem przedstawiono w tabeli 1. Tabela 1 Podstawowe informacje o obszarze oraz odnośniki do instytucji współzarządzających Nazwa obszaru Laskowiec - Zajki Powierzchnia (ha) 596,91 Ws =!rz>dne 22I35J24,45 KL d/ugo@ci geograficznej wschodniej geograficzne 53I13L33,91LL szeroko@ci geograficznej p/nocnej ( unkt centralny) 4aciej Mywno Wojewoda Podlaski Podlaski -rz=d Wojewdzki w 2ia/ymstoku, ul. Lipowa 3, 15.213 2ia/ystok Wojew=dzki Konserwator 2eata 2ezu1ik N Zast;pca 0yrektora Regionalnej 0yrekcji Ochrony Przyrody w Aia!ymstoku Prodowiska w 2ia/ymstoku; ul. 0ojlidy Fa1ryczne 23, 15.554 2ia/ystok 7arsza!ek Wojew=dztwa Raros/aw 0worza5ski Podlaskiego -rz=d 4arsza/kowski Wojewdztwa Podlaskiego w 2ia/ymstoku ul. 3ardyna/a Stefana Wyszy5skiego 1, 15.888 2ia/ystok Starosta ( owiat Roanna 3ulikowska moniecki) Starostwo Powiatowe w 4o5kach ul. S/owackiego