DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO Rzeszów, dnia 25 listopada 2019 r. Poz. 5605 UCHWAŁA NR XII/79/2019 RADY POWIATU ROPCZYCKO-SĘDZISZOWSKIEGO z dnia 29 października 2019 r. w sprawie przyjęcia „ Programu Opieki nad Zabytkami Powiatu Ropczycko – Sędziszowskiego na lata 2019-2022” Na podstawie art. 12 pkt 11 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2019 r. poz. 511), w związku z art. 87 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (t.j. z 2018 r. poz. 2067 z późn. zm.) Rada Powiatu Ropczycko - Sędziszowskiego uchwala co następuje: § 1. Postanawia się przyjąć „Program Opieki nad Zabytkami Powiatu Ropczycko- Sędziszowskiego na lata 2019-2022” - stanowiący załącznik nr 1 do niniejszej uchwały – pozytywnie zaopiniowany przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Przemyślu. § 2. Wykonanie uchwały powierza się Zarządowi Powiatu. § 3. Nadzór nad wykonaniem uchwały powierza się Komisji Edukacji, Kultury, Sportu i Turystyki. § 4. Uchwała wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa Podkarpackiego. Przewodniczący Rady Powiatu Józef Rojek Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego – 2 – Poz. 5605 Załącznik do uchwały Nr XII/79/2019 Rady Powiatu Ropczycko-Sędziszowskiego z dnia 29 października 2019 r. PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI POWIATU ROPCZYCKO-SĘDZISZOWSKIEGO NA LATA 2019-2022 WOJEWÓDZTWO PODKARPACKIE Program opracowany na zlecenie Powiatu Ropczycko-Sędziszowskiego Wykonawca: tekst i zdjęcia Dorota Rucka-Marmaj czerwiec 2019 Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego – 3 – Poz. 5605 Plan Powiatu Ropczycko-Sędziszowskiego, zasięg terytorialny Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego – 4 – Poz. 5605 Mapa Powiatu Ropczycko-Sędziszowskiego Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego – 5 – Poz. 5605 Spis treści: 1. Wstęp 2. Podstawa prawna opracowania powiatowego programu opieki nad zabytkami 3. Uwarunkowania prawne ochrony i opieki nad zabytkami w Polsce 4. Uwarunkowania zewnętrzne ochrony dziedzictwa kulturowego 4.1. Strategiczne cele polityki państwa w zakresie ochrony zabytków i opieki nad zabytkami 4.1.1. Krajowy Program Ochrony Zabytków i Opieki nad Zabytkami na lata 2014-2017 4.1.2. Narodowa Strategia Rozwoju Kultury na lata 2004-2020 4.1.3 Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 4.1.4. Strategia Rozwoju Kapitału Społecznego 2020 4.2.Relacje powiatowego programu opieki nad zabytkami z dokumentami wykonanymi na poziomie województwa 4.2.1. Strategia Rozwoju Województwa Podkarpackiego na lata 2007-2020 4.2.2. Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Podkarpackiego 4.2.3. Regionalny Program Operacyjny Województwa Podkarpackiego na lata 2014 - 2020 4.2.4. Program Rozwoju Kultury w województwie podkarpackim na lata 2010-2020 4.2.5.Wojewódzki Program Opieki nad Zabytkami w Województwie Podkarpackim na lata 2018-2021 5. Uwarunkowania wewnętrzne ochrony dziedzictwa kulturowego 5.1. Relacje powiatowego programu opieki nad zabytkami z dokumentami wykonanymi na poziomie powiatu (analiza dokumentów programowych powiatu) 5.1.1. Strategia Rozwoju Powiatu Ropczycko – Sędziszowskiego na lata 2010 – 2020 5.2. Charakterystyka zasobów i analiza stanu dziedzictwa i krajobrazu kulturowego Powiatu Ropczycko-Sędziszowskiego 5.2.1. Zarys historii obszaru Powiatu Ropczycko-Sędziszowskiego 5.2.2. Krajobraz kulturowy 5.2.3. Zabytki nieruchome 5.2.4. Zabytki ruchome 5.2.5. Zabytki archeologiczne 5.2.6. Zabytki w zbiorach muzealnych i innych 5.2.7. Dziedzictwo niematerialne 5.3. Zabytki objęte prawnymi formami ochrony 5.4. Zabytki o najwyższym znaczeniu dla Powiatu Ropczycko-Sędziszowskiego 5.5. Zabytki będące własnością Powiatu Ropczycko-Sędziszowskiego Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego – 6 – Poz. 5605 6. Ocena stanu dziedzictwa kulturowego powiatu. Analiza szans i zagrożeń 7. Założenia programowe 7.1. Priorytety kierunki i zadania programu opieki 8. Instrumentarium realizacji programu opieki nad zabytkami 9. Zasady oceny realizacji programu opieki nad zabytkami 10. Źródła finansowania programu opieki nad zabytkami 11. Realizacja i finansowanie przez powiat zadań z zakresu ochrony zabytków 12. Załączniki: Zał. nr 1 Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków na Powiatu Ropczycko- Sędziszowskiego Zał. nr 2 Wykaz zabytków ruchomych wpisanych do rejestru zabytków na Powiatu Ropczycko- Sędziszowskiego Zał. nr 3 Wykaz zabytków archeologicznych wpisanych do rejestru zabytków na terenie Powiatu Ropczycko-Sędziszowskiego 1. Wstęp Program Opieki nad Zabytkami Powiatu Ropczycko-Sędziszowskiego na lata 2019-2022 jest pierwszą aktualizacją Programu. Przedmiotem opracowania Programu Opieki nad Zabytkami Powiatu Ropczycko- Sędziszowskiego na lata 2019-2022 jest dziedzictwo kulturowe w granicach administracyjnych powiatu. Celem opracowania Programu Opieki nad Zabytkami Powiatu Ropczycko-Sędziszowskiego na lata 2019-2022, jest wyznaczenie zasadniczych kierunków działań, zmierzających do poprawy stanu zachowania dziedzictwa kulturowego w granicach administracyjnych powiatu. Program jest zgodny z celami, zasadami i kierunkami wyznaczonymi przez krajowe, wojewódzkie, powiatowe dokumenty programowe oraz dokumentami wyznaczającymi kierunki polityki przestrzennej powiatu. „Ochrona i konserwacja zabytków jest istotnym elementem polityki kulturalnej Państwa, są one bowiem nie tylko śladem przeszłości, ale także cennym składnikiem kultury współczesnej, przyczyniającym się do kształtowania przyjaznego człowiekowi środowiska jego życia. (…) Ich zachowanie, ochrona i konserwacja jest działaniem w ważnym interesie publicznym ze względu na znaczenie zabytków w procesie edukacji, humanizacji społeczeństwa, jego kulturowej identyfikacji, wreszcie także znaczenie dla sfery ekonomii i gospodarki”. Zacytowany fragment Tez do Krajowego Programu Ochrony Zabytków i Opieki nad Zabytkami stanowić może kwintesencję znaczenia programów opieki nad zabytkami na każdym szczeblu – wojewódzkim, powiatowym i gminnym. Zasadniczą przesłanką opracowania Programu Opieki nad Zabytkami Powiatu Ropczycko- Sędziszowskiego na lata 2019-2022 jest uznanie zasobów dziedzictwa kulturowego za istotny czynnik wpływający na kształtowanie się tożsamości lokalnej. Poprawa stanu zachowania zabytków, w tym właściwe eksponowanie walorów krajobrazu kulturowego, wykorzystanie zabytków na potrzeby społeczne, turystyczne, edukacyjne i gospodarcze, ma istotny wpływ na rozwój społeczno-gospodarczy powiatu i poprawę jakości życia mieszkańców. Powiatowy program opieki nad zabytkami wskazuje na sposoby i możliwości realizacji tych zadań poprzez planowe działania organizacyjne i finansowe, edukacyjne oraz promujące i upowszechniające wiedzę o dziedzictwie kulturowym powiatu, w szczególności wśród jej mieszkańców. Program opieki nad zabytkami nie ma charakteru aktu prawnego ani też uzupełniającego obowiązujące prawo. Zgodnie z art. 5 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, opieka sprawowana nad zabytkiem, należy do właścicieli i posiadaczy zabytków a organy administracji nie mogą zastąpić właścicieli w opiece nad przedmiotami ich własności. Przyjęty przez Radę Powiatu w formie uchwały, powiatowy program opieki nad zabytkami jest elementem polityki samorządowej. Jako dokument o charakterze strategicznym powinien służyć podejmowaniu planowych działań dotyczących inicjowania, wspierania, Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego – 7 – Poz. 5605 koordynowania badań i prac z dziedziny ochrony zabytków i krajobrazu kulturowego oraz upowszechniania, promowania oraz poprawy stanu zasobów dziedzictwa kulturowego na terenie powiatu. Powiat Ropczycko-Sędziszowski położony jest w Polsce, w województwie podkarpackim. Utworzony został w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Ropczyce. Powiat leży na pograniczu dwóch odmiennych krain geograficznych: - rejony północne to tereny nizinne o klimacie podgórskich nizin i kotlin (Kotlina Sandomierska), - rejony południowe to tereny górzyste (Pogórze Karpackie). Główną rzeką regionu jest Wielopolka. Powiat sąsiaduje z pięcioma powiatami: mieleckim, kolbuszowskim, strzyżowskim, dębickim i rzeszowskim. Przez teren powiatu przebiegają szlaki komunikacyjne biegnące ze wschodu na zachód Polski, stanowiące istotny element infrastruktury tranzytowej kraju: autostrada A4, droga krajowa nr 94, linia kolejowa E 30 z Krakowa przez Rzeszów do przejścia granicznego z Ukrainą w Medyce. W skład powiatu wchodzą: gminy miejsko-wiejskie: Ropczyce i Sędziszów Małopolski; gminy wiejskie: Iwierzyce, Ostrów, Wielopole Skrzyńskie; miasta: Ropczyce i Sędziszów Małopolski. Powiat posiada powierzchnię: 548,9 km² i liczbę ludności: 74 198 (2017) GUS Polska. Użytki rolne stanowią 66,5% powierzchni powiatu (w tym grunty orne: 46,9%, łąki i pastwiska: 18,4%, sady: 1,2%). Najbardziej rozwinięte branże przemysłowe to: rolno-spożywcza, materiałów ogniotrwałych, elektromaszynowa, drzewna. Na terenie powiatu istnieje 16 parafii wyznania rzymskokatolickiego i zbór Świadkowie Jehowy (w tym grupa języka migowego). Poprzednikiem powiatu ropczycko-sędziszowskiego był powiat ropczycki. Został on powołany dnia 1 stycznia 1956 roku w województwie rzeszowskim, czyli 15 miesięcy po wprowadzeniu gromad w miejsce dotychczasowych gmin (29 września 1954) jako podstawowych jednostek administracyjnych PRL. Na powiat ropczycki złożyły się 2 miasta i 22. gromady, które wyłączono z powiatu dębickiego w tymże województwie: miasta Ropczyce i Sędziszów, gromady Borek Wielki, Brzeziny, Bystrzyca, Chechły, Czarna Sędziszowska, Glinik, Gnojnica, Iwierzyce, Kamionka,