ZAŁ ĄCZNIK NR 2 - WYNIKI MONITORINGU I INWENTARYZACJI ORNITOLOGICZNEJ NA TRASIE PRZEBIEGU LINII ELEKTROENERGETYCZNEJ 110 kV RELACJI GOŁDAP-OLECKO DO RAPORTU O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO PRZEDSI ĘWZI ĘCIA POLEGAJ ĄCEGO NA BUDOWIE LINII ELEKTROENERGETYCZNEJ 110 KV RELACJI GOŁDAP - OLECKO. GOŁDAP, SAPAŁÓWKA STYCZE Ń 2014 TYTUŁ OPRACOWANIA: WYNIKI MONITORINGU I INWENTARYZACJI ORNITOLOGICZNEJ NA TRASIE PRZEBIEGU LINII ELEKTROENERGETYCZNEJ 110 KV RELACJI GOŁDAP-OLECKO ZAMAWIAJ ĄCY: ELEKTROBUDOWA S.A UL. PORCELANOWA 12 40-246 KATOWICE ZLECENIOBIORCY: EKODOKUMENT AGNIESZKA SEREDA UL. ZATOROWA 10 19-500 GOŁDAP WOODPECKER SZYMON CZERNEK SAPAŁÓWKA 14 19-520 BANIE MAZURSKIE ZESPÓŁ AUTORSKI OPRACOWANIA: mgr in ż. SZYMON CZERNEK mgr AGNIESZKA SEREDA GOŁDAP, SAPAŁÓWKA, STYCZE Ń 2014 Zał ącznik nr 2 do Raportu o oddziaływaniu na środowisko WYNIKI MONITORINGU I INWENTARYZACJI ORNITOLOGICZNEJ NA TRASIE PRZEBIEGU LINII ELEKTROENERGETYCZNEJ 110 kV RELACJI GOŁDAP - OLECKO Spis tre ści Wst ęp ....................................................................................................................................................... 4 Obszar bada ń .......................................................................................................................................... 4 Metodyka bada ń ...................................................................................................................................... 5 Wyniki ...................................................................................................................................................... 8 Migracja wiosenna-intensywno ść przelotów ....................................................................................... 8 Okres l ęgowy i koczowanie pol ęgowe-intensywno ść przelotów ....................................................... 10 Migracja jesienna-intensywno ść przelotów ....................................................................................... 11 Migracje-podsumowanie .................................................................................................................... 13 Ptaki l ęgowe ...................................................................................................................................... 17 Wpływ przedsi ęwzi ęcia na ptaki ............................................................................................................ 22 Wpływ na ptaki przelotne ................................................................................................................... 23 Wpływ na ptaki l ęgowe ...................................................................................................................... 23 Kolizje ............................................................................................................................................ 23 Pora żenia pr ądem ......................................................................................................................... 27 Niszczenie siedlisk i zmiany w żerowiskach .................................................................................. 27 Płoszenie w wyniku prac budowlanych ......................................................................................... 30 Podsumowanie ...................................................................................................................................... 31 Literatura ................................................................................................................................................ 32 Zał ączniki ............................................................................................................................................... 34 3 Zał ącznik nr 2 do Raportu o oddziaływaniu na środowisko WYNIKI MONITORINGU I INWENTARYZACJI ORNITOLOGICZNEJ NA TRASIE PRZEBIEGU LINII ELEKTROENERGETYCZNEJ 110 kV RELACJI GOŁDAP - OLECKO Wst ęp Obszar planowanej inwestycji polegaj ącej na wybudowaniu nowej linii elektroenergetycznej o napi ęciu 110 kV ł ącz ącej Olecko z Gołdapi ą ma charakter liniowy i na odcinku 35,5 km b ędzie nowym elementem w krajobrazie. W wielu miejscach linia ta b ędzie przebiegała przez rewiry cennych gatunków ptaków zmieniaj ąc je, tworz ąc nowe zagro żenia ale równie ż i nowe miejsca ułatwiaj ące polowanie, a nawet gniazdowanie. Budowa ta b ędzie zwi ązana z lokalnymi wycinkami śródpolnych drzew oraz fragmentów lasu co mo że mie ć znaczenie dla żyj ących tam ptaków. Linia elektroenergetyczna rozpostarta w przestrzeni powietrznej mo że stanowi ć zagro żenie dla awifauny migruj ącej i koczuj ącej. Wszystkie te w ątpliwo ści wskazuj ą na potrzeb ę przeprowadzenia rzetelnych bada ń, które dadz ą odpowied ź na pytanie o wpływ pojawienia si ę linii elektroenergetycznej na tym terenie na ptaki. Badania takie wykonano w 2013 r. Obszar bada ń Badania ornitologiczne prowadzono wzdłu ż projektowanego przebiegu linii elektroenergetycznej w buforze do 1 km po obu stronach. Pocz ątkiem i ko ńcem powierzchni badawczej s ą stacje transformatorowe w Olecku i Gołdapi. W obu miastach stacje te zlokalizowane są na ich obrze żach. Projektowana linia elektroenergetyczna przebiega w wi ększo ści wzdłu ż drogi krajowej nr 65, która w pobli żu Olecka pełni funkcj ę obwodnicy miasta. Omawiana inwestycja przebiega równie ż w sąsiedztwie (równolegle) do istniej ącej napowietrznej linii elektroenergetycznej 15 kV. Mapa przebiegu projektowanej linii elektroenergetycznej i rozmieszczenia punktów obserwacji ptaków znajduje si ę w zał ączniku nr 3. Na odcinku o długo ści około 4 km mi ędzy miejscowo ściami Kozaki i Pogorzel obszar bada ń przecina lub przebiega w pobli żu terenów le śnych b ędących pod zarz ądem Nadle śnictwa Olecko. Lasy te nie stanowi ą jednolitego zwartego kompleksu i s ą poprzecinane terenami rolniczymi. W skład drzewostanów wchodz ą głównie: świerk Picea abies , d ąb szypułkowy Quercus robur , lipa drobnolistna Tilia cordata , grab Carpinus betulus , osika Populus tremula , brzoza brodawkowata Betula pendula , olsza czarna Alnus glutinosa oraz mniej licznie sosna zwyczajna Pinus sylvestris , klon zwyczajny Acer platanoides , jesion wyniosły Fraxinus excelsior . Lasy te s ą zró żnicowane siedliskowo ze wzgl ędu na pagórkowato ść terenu lecz dominuj ą tu żyzne siedliska gr ądowe z olsami w dolinach i łęgami nad ciekami. Wiek drzewostanów nie jest wysoki, miejscami jedynie spotyka si ę drzewa lub wydzielenia le śne z drzewostanem przekraczaj ącym 100 lat. 4 Zał ącznik nr 2 do Raportu o oddziaływaniu na środowisko WYNIKI MONITORINGU I INWENTARYZACJI ORNITOLOGICZNEJ NA TRASIE PRZEBIEGU LINII ELEKTROENERGETYCZNEJ 110 kV RELACJI GOŁDAP - OLECKO W okolicy wsi Golubki, Monety i Sedranki oraz w Olecku znajduj ą si ę jeziora. S ą to kolejno: Golubie, Czarne, Sedraneckie i Olecko Wielkie. Maj ą one charakter jezior rynnowych z ubog ą lini ą brzegow ą tworzon ą głównie przez trzcin ę pospolit ą Phragmites australis . Główn ą cz ęść obszaru obj ętego badaniami awifauny stanowi ą tereny rolne: grunty orne, ł ąki i pastwiska. Sposób u żytkowania oraz wielko ść pól s ą zró żnicowane ze wzgl ędu na poło żenie dawnych PGRów, a obecnie wielkoobszarowych prywatnych gospodarstwa rolnych. Na takich terenach prowadzona jest intensywna gospodarka głównie nastawiona na produkcj ę zbó ż i rzepaku. Małe gospodarstwa cz ęś ciej ukierunkowane s ą na hodowl ę bydła, przez co w ich otoczeniu zdecydowanie dominuj ą u żytki zielone. Tereny rolnicze ze wzgl ędu na poło żenie w obszarach pagórkowatych s ą w wielu miejscach niedost ępne lub trudne w u żytkowaniu przez co, licznie wyst ępuj ą śródpolne zadrzewienia lub krzewiaste enklawy. W obni żeniach terenu spotykane s ą oczka wodne, wilgotne ł ąki lub szuwary, miejscami podtopienia powstałe w wyniku działalno ści bobrów. Wg podziału fizyczno-geograficznego Polski teren bada ń znajduje si ę cz ęś ciowo w mezoregionie Wzgórz Szeskich po czym na południe od wsi Kowale Oleckie przechodzi w zasi ęg mezoregionu Pojezierza Zachodniosuwalskiego i mezoregionu Pojezierza Ełckiego. Oba mezoregiony: Pojezierza Ełckiego i Wzgórz Szeskich wchodz ą w skład makroregionu Pojezierza Mazurskiego. S ąsiaduj ący od wschodu mezoregion Pojezierza Zachodniosuwalskiego jest fragmentem makroregionu Pojezierza Litewskiego. Cały obszar bada ń znajduje si ę w podprowincji Pojezierzy Wschodniobałtyckich i megaregionie Ni żu Wschodnioeuropejskiego (Kondracki 2002). Wg podziału administracyjnego teren inwestycji le ży we wschodniej cz ęś ci województwa warmi ńsko- mazurskiego i przebiega przez obszar dwóch powiatów: gołdapskiego i oleckiego, oraz trzech gmin: Gołdap, Kowale Oleckie i Olecko. Metodyka bada ń Badania prowadzono w 2013 r. w okresie od zako ńczenia zimy i rozpocz ęcia si ę migracji wiosennej poprzez okres l ęgowy, koczowanie pol ęgowe do zako ńczenia si ę jesiennego przelotu ptaków. Obserwacje wykonywano z punktów na potrzeby okre ślenia intensywno ści wykorzystania przestrzeni powietrznej i okre ślenia preferowanych przez ptaki pułapów wysoko ści lotu. Na całym obszarze badawczym przeprowadzono cenzus wybranych gatunków. Lista inwentaryzowanych gatunków l ęgowych w rozbiciu na bufory przedstawia zał ącznik 1. Obserwacje z punktów . Liczenia ptaków obserwowanych w przelocie w okolicy o śmiu równomiernie rozło żonych stanowisk obserwacyjnych (zał ącznik 3) prowadzono przez cały czas trwania prac terenowych ze szczególnym nat ęż eniem ilo ści kontroli w czasie migracji ptaków. Punkty obserwacyjne zlokalizowano w miejscach o dobrej widoczno ści, ale nie na szczytach pagórków gdzie obszar