Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Przedecz Na lata 2021-2025 Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Przedecz Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Przedecz na lata 2021-2025 została przygotowana przez Oficynę Profilaktyczną z Krakowa. Tel: 12 39 50 665 Fax: 12 39 50 664 [email protected] 1 Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Przedecz Wykaz skrótów: MGOPS – Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej UMiG – Urząd Miasta i Gminy PCPR – Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie NGO – (ang. non-government organization) – organizacja pozarządowa MŚP – Sektor małych i średnich przedsiębiorstw PFRON – Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych PUP – Powiatowy Urząd Pracy GUS – Główny Urząd Statystyczny GKRPA – Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych KBPN – Krajowe Biuro Do Spraw Przeciwdziałania Narkomanii PARPA – Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych MGBP – Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna KPP – Komenda Powiatowa Policji ZI – Zespół Interdyscyplinarny MGOK – Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury 2 Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Przedecz Spis treści Wprowadzenie ............................................................................................................................ 5 Metodologia opracowania Strategii ........................................................................................... 7 Podstawy prawne ........................................................................................................................ 9 Spójność z dokumentami strategicznymi ................................................................................. 12 Dokumenty europejskie ........................................................................................................ 12 Dokumenty krajowe ............................................................................................................. 14 Dokumenty regionalne ......................................................................................................... 15 Charakterystyka Gminy Przedecz ............................................................................................ 16 Położenie .............................................................................................................................. 16 Dane demograficzne ............................................................................................................. 16 Rynek pracy i sytuacja gospodarcza .................................................................................... 18 Edukacja i wychowanie ........................................................................................................ 21 Działalność organizacji pozarządowych .............................................................................. 23 Działalność kulturalna .......................................................................................................... 24 Pomoc społeczna .................................................................................................................. 27 Diagnoza sytuacji społecznej ................................................................................................... 33 Wspieranie rodziny i system pieczy zastępczej ................................................................... 33 Wsparcie osób z niepełnosprawnością ................................................................................. 38 Zdrowie psychiczne .............................................................................................................. 41 Profilaktyka i rozwiązywanie problemów uzależnień od substancji psychoaktywnych ...... 44 Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie ................................................................................ 50 Aktywność i integracja społeczna seniorów ........................................................................ 55 Promocja zatrudnienia, reintegracja zawodowa i społeczna osób podlegających wykluczeniu społecznemu .................................................................................................... 59 Wsparcie osób z problemem ubóstwa .................................................................................. 64 Problem przestępczości ........................................................................................................ 67 Analiza SWOT ......................................................................................................................... 70 Część programowa ................................................................................................................... 73 Misja i wizja rozwiązywania problemów społecznych ........................................................ 74 Cele strategiczne i operacyjne .............................................................................................. 75 Ramy finansowe Strategii .................................................................................................... 88 System wdrażania Strategii .................................................................................................. 90 3 Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Przedecz System aktualizacji Strategii ................................................................................................ 91 Komunikacja społeczna i promocja Strategii ....................................................................... 91 Monitoring ............................................................................................................................ 92 Ewaluacja ............................................................................................................................. 93 Wnioski i podsumowanie ......................................................................................................... 94 Spis tabel, rysunków, map i wykresów .................................................................................... 96 4 Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Przedecz Wprowadzenie Przemiany technologiczne, ekonomiczne i społeczno-kulturowe, które dokonały się w XX w. były przyczyną przeobrażeń w sferze życia społecznego i doprowadziły do zmiany starych i powstania nowych problemów społecznych. Problem społeczny określany jest jako niekorzystne dla społeczności zjawisko, zagrażające, niebezpieczne i konieczne do wyeliminowania. O problemie społecznym mówimy wówczas, gdy dane zjawisko spełnia kilka kryteriów: dotyczy wielu osób w społeczności, ma charakter powtarzający się, a nie jednorazowy, jest postrzegane i odczuwane przez członków danej społeczności jako istotne dolegliwości w życiu zbiorowym, domaga się rozwiązania i można mu zaradzić poprzez zbiorowe działanie1. Wśród problemów społecznych występujących w polskiej rzeczywistości wymieniane są: alkoholizm, narkomania, nikotynizm, ubóstwo, bezrobocie, przemoc, hazard, bezradność opiekuńczo-wychowawcza oraz wykluczenie społeczne. Jednym z instrumentów ekonomii społecznej jest tworzenie lokalnych strategii rozwiązywania problemów społecznych, które są ważnymi dokumentami odnoszącymi się do polityki społecznej, a odpowiednio przygotowane i wdrażane prowadzą do rozwiązania kluczowych problemów społecznych występujących na danym terytorium. Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Przedecz na lata 2021- 20252 jest dokumentem wyznaczającym najważniejsze kierunki działań mających na celu doprowadzenie do zmiany niekorzystnych zjawisk społecznych na terenie Gminy. Wskazuje ona obszary problemowe, priorytetowe zadania służące przeciwdziałaniu tym problemom, a także zakładane rezultaty. Strategia jest wyrazem zintegrowanego planowania społecznego zwiększającego efektywność podejmowanych działań. Jej wdrażanie odbywa się poprzez szereg działań związanych z realizacją planów strategicznych. W celu zwiększenia skuteczności, konieczne jest systematyczne śledzenie zjawisk i problemów społecznych, które są przedmiotem Strategii. Strategia będzie służyć osiągnięciu zaplanowanych celów, wraz ze szczegółowym określeniem sposobów dojścia do poprawy sytuacji społecznej w wybranych obszarach. W związku z tym, że rozwiązywanie problemów społecznych jest procesem długofalowym, w działalności lokalnej polityki społecznej potrzebne jest strategiczne podejście. Planowanie strategiczne, polegające na podejmowaniu systematycznych działań, podczas których 1 J. Kwaśniewski, Rola diagnozy w rozwiązywaniu problemów społecznych. 2 Na potrzeby niniejszego opracowania dla występujących w tekście sformułowań „Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Przedecz na lata 2021-2025” stosowana będzie skrócona nazwa „Strategia”. 5 Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Przedecz planowana jest przyszłość i wytyczane są najistotniejsze kierunki działań, uwzględnia długi horyzont czasowy. Strategia stanowi zatem ważny instrument zarządzania, dzięki któremu możliwe jest rozpoznanie i wdrażanie przedsięwzięć o charakterze społecznym oraz integracja rożnych środowisk lokalnych w ramach wspólnie zaplanowanych i skoordynowanych działań. Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Przedecz na lata 2021-2025 zawiera kilka części składowych: charakterystykę Gminy, diagnozę sytuacji społecznej oraz część programową zawierającą misję, wizję, cele, zadania przewidziane do realizacji, zakładane rezultaty, system wdrażania, monitoring i ewaluację. W Strategii uwzględniono różnorodny zakres problematyki społecznej. Diagnoza sytuacji społecznej dokonana została