GMINNY PROGRAM REWITALIZACJI GMINY NIEPOŁOMICE na lata 2016-2023 Opracowanie: Centrum Doradztwa Strategicznego Kraków 2016 GMINNY PROGRAM REWITALIZACJI GMINY NIEPOŁOMICE Spis treści WPROWADZENIE ..................................................................................................................... 4 I. DELIMITACJA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI ....................... 5 I.1. Metodologia delimitacji obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji Gminy Niepołomice ............................................................................................................................ 6 I.2. Uzasadnienie delimitacji obszaru rewitalizacji Gminy Niepołomice .................................... 28 II. DIAGNOZA OBSZARU REWITALIZACJI GMINY NIEPOŁOMICE ........................................... 31 II.1. Sfera społeczna................................................................................................................. 31 II.2. Sfera gospodarcza ........................................................................................................... 43 II.3. Sfera środowiskowa ........................................................................................................ 46 II.4. Sfera techniczna .............................................................................................................. 50 II.5. Sfera funkcjonalno - przestrzenna.................................................................................... 50 II.6. Przekrojowa, pogłębiona charakterystyka podobszarów rewitalizacji .............................. 65 III. WIZJA ORAZ CELE REWITALIZACJI WRAZ Z ODPOWIADAJĄCYMI IM KIERUNKAMI DZIAŁAŃ .................................................................................................................................73 3.1. Opis wizji stanu obszaru po przeprowadzeniu rewitalizacji ................................................73 3.2. Cel główny, cele strategiczne i kierunki działań ................................................................ 74 3.3. Powiązania Gminnego Programu Rewitalizacji z dokumentami strategicznymi Gminy Niepołomice ...........................................................................................................................75 IV. OPIS PRZEDSIĘWZIĘĆ REWITALIZACYJNYCH ............................................................... 79 4.1. Przedsięwzięcia podstawowe...................................................................................... 79 4.2. Charakterystyka pozostałych dopuszczalnych przedsięwzięć rewitalizacyjnych .......... 143 V. RAMY FINANSOWE GMINNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI GMINY NIEPOŁOMICE ..... 144 VI. ZASADY TWORZENIA I WDRAŻANIA GMINNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI GMINY NIEPOŁOMICE....................................................................................................................... 147 6.1. Kompleksowość Programu Rewitalizacji..................................................................... 147 6.2. Koncentracja Programu Rewitalizacji .......................................................................... 149 6.3. Komplementarność i zintegrowanie Programu Rewitalizacji ....................................... 149 6.4. Partnerstwo i partycypacja – uspołecznienie procesu rewitalizacji .............................. 157 VII. SYSTEM ZARZĄDZANIA I MONITORINGU WDRAŻANIA GMINNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI ..................................................................................................................... 163 7.1. Podmioty zaangażowane we wdrażanie i monitorowanie Programu........................... 163 7.2. Procedury wdrażania Gminnego Programu Rewitalizacji............................................. 165 2 GMINNY PROGRAM REWITALIZACJI GMINY NIEPOŁOMICE 7.3. System monitorowania i oceny Gminnego Programu Rewitalizacji .............................. 166 7.4. Uspołecznienie Gminnego Programu Rewitalizacji...................................................... 170 7.5. Mechanizm zapobiegania niepożądanym efektom społecznym oraz przenoszeniu problemów na inne obszary gminy ......................................................................................... 171 7.6. Mechanizm analizy następstw decyzji przestrzennych w skali Gminy Niepołomice .......... 172 7.7. Koszty zarządzania realizacją Programu .......................................................................... 172 VIII. OKREŚLENIE NIEZBĘDNYCH ZMIAN W UCHWAŁACH .................................................. 173 8.1. Określenie niezbędnych zmiany w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego ...................................................................................... 173 8.2. Określenie niezbędnych zmiany w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego..................................................................................................................... 173 8.3. Specjalna Strefa Rewitalizacji ..................................................................................... 173 8.4. Określenie niezbędnych zmian w uchwałach, o których mowa w art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2014 r. poz. 150 oraz z 2015 r. poz. 1322)..................................... 173 IX. ZAŁĄCZNIKI................................................................................................................ 174 Załącznik 1. Raport z badań społecznych ............................................................................... 174 Załącznik 2. Raport z konsultacji społecznych uchwały w sprawie wyznaczenia obszaru zdegradowanego oraz obszaru rewitalizacji Gminy Niepołomice ........................................... 174 Załącznik 3. Mapa podstawowych kierunków zmian funkcjonalno-przestrzennych obszaru rewitalizacji ........................................................................................................................... 174 Załącznik 4. Raport z konsultacji projektu Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Niepołomice na lata 2016 – 2023 oraz projektu uchwały w sprawie zasad wyznaczania składu oraz zasad działania Komitetu ds. Rewitalizacji...................................................................... 174 SPIS TABEL I RYSUNKÓW ...................................................................................................... 175 3 GMINNY PROGRAM REWITALIZACJI GMINY NIEPOŁOMICE WPROWADZENIE Ustawa z dnia 9 października 2015 r. o Rewitalizacji stanowi o: „procesie wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych, prowadzonym w sposób kompleksowy, poprzez zintegrowane działania na rzecz lokalnej społeczności, przestrzeni i gospodarki, skoncentrowane terytorialnie, prowadzone przez interesariuszy rewitalizacji na podstawie gminnego programu rewitalizacji” (art. 2.1.). Gminny Program Rewitalizacji Gminy Niepołomice na lata 2016 – 2023 został opracowany w okresie marzec - lipiec 2016 roku przez zespół Centrum Doradztwa Strategicznego s.c. D. Bieńkowska, C. Ulasiński, J. Szymańska z Krakowa, we współpracy z władzami gminy Niepołomice, pracownikami administracji samorządowej, przedstawicielami instytucji społecznych, publicznych, a także środowiska gospodarczego, organizacji pozarządowych i mieszkańców miasta i gminy. Prace nad Gminnym Programem Rewitalizacji były efektem eksperckiego namysłu oraz debaty społecznej odnoszącej się do kluczowych problemów, zidentyfikowanych na obszarze gminy. Obecna wersja jest pokłosiem pogłębionej analizy, w zakresie słuszności podejmowania konkretnych przedsięwzięć, których celem ma być ograniczenie lub zniwelowanie wyartykułowanych w procesie badawczym problemów i objawów stanu kryzysowego typowych dla obszaru Niepołomic. Chociaż gmina uchodzi za przykład modelowego, dynamicznego rozwoju, nie jest wolna od problemów, również nowego typu wynikających ze zmian stylu i modelu życia, braku balansu pomiędzy życiem zawodowym i rodzinnym, presją ze strony rówieśników oraz pojawianiem się nowych wyzwań związanych np. z nowymi rodzajami uzależnień, problemami psychicznymi, czy anonimizacją i izolacją w relacjach sąsiedzkich. Zgodnie z zapisami Ustawy o Rewitalizacji oraz sprawdzoną metodologią partycypacyjnego wypracowywania dokumentów o charakterze rozwojowym, przeprowadzono szereg konsultacji uspołeczniających brzmienie poszczególnych elementów GPR. Począwszy od działań informacyjnych (informacje na stronie internetowej gminy oraz w lokalnej prasie), poprzez otwarty proces zbierania uwag w wersji elektronicznej, badania sondażowe wśród mieszkańców gminy (badania CAWI i PAPI), indywidualne rozmowy z ekspertami z obszaru pomocy społecznej, bezpieczeństwa i kultury w gminie (n=3) a także panel z udziałem lokalnych ekspertów, aż po warsztaty, spotkania konsultacyjne z kluczowymi interesariuszami procesu rewitalizacji. Opracowany zgodnie z powyższymi założeniami Gminny Program Rewitalizacji uwzględnia perspektywę lat 2016 – 2023. Program został przygotowany w oparciu o Wytyczne w zakresie rewitalizacji Ministerstwa Rozwoju z dnia 2 sierpnia 2016 roku, a także Ustawę o Rewitalizacji z dnia 9 października (Dz. U. z 2015 r. poz. 1777) oraz wytyczne odpowiednich Programów Operacyjnych. Struktura oraz prezentowane treści GPR, są zgodne z zaleceniami dla tego typu opracowań. 4 GMINNY PROGRAM REWITALIZACJI GMINY NIEPOŁOMICE I. DELIMITACJA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI Delimitacja obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji Gminy Niepołomice obyła się w kilku etapach i z wykorzystaniem szeregu metod