Strategia rozwoju produktu turystycznego Szlak Wodny Króla Stefana Batorego STRATEGIA ROZWOJU PRODUKTU TURYSTYCZNEGO SZLAK WODNY KRÓLA STEFANA BATOREGO: WISŁA – KANAŁ ŻERAŃSKI – ZALEW ZEGRZYŃSKI – NAREW – BIEBRZA – KANAŁ AUGUSTOWSKI (NIEMEN) CZĘŚĆ II – AUDYT TURYSTYCZNY Polska Agencja Rozwoju Turystyki SA Warszawa, grudzień 2009 Polska Agencja Rozwoju Turystyki SA, ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa 1 Strategia rozwoju produktu turystycznego Szlak Wodny Króla Stefana Batorego Copyright by Polska Agencja Rozwoju Turystyki SA, 2009 Dokument pn. „Strategia rozwoju produktu turystycznego Szlak Wodny im. Króla Stefana Batorego” został opracowany przez zespół w składzie: 1) Magdalena Ragus – Dyrektor Zespołu Projektowego 2) Marta Wasiluk 3) Jakub Czajkowski 4) Małgorzata Steckiewicz 5) Magdalena Wątorska-Dec 6) Ewa Jakubisiak Autorzy dokumentu pragną serdecznie podziękować wszystkim osobom, których wiedza i doświadczenie przyczyniły się do jego powstania, w tym w szczególności pracownikom Urzędów Marszałkowskich Województwa Mazowieckiego i Podlaskiego oraz wszystkim uczestnikom warsztatów i spotkań konsultacyjnych. Polska Agencja Rozwoju Turystyki SA, ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa 2 Strategia rozwoju produktu turystycznego Szlak Wodny Króla Stefana Batorego SPIS TREŚCI 1. wstęp. ....................................................................................................................................................... 4 2. Audyt turystyczny – województwo mazowieckie ..................................................................................... 6 2.1. Obszar projektowy w granicach województwa.................................................................................... 6 2.2. Inwentaryzacja i ocena walorów turystycznych................................................................................... 7 2.3. Inwentaryzacja i ocena stanu zagospodarowania.............................................................................. 65 2.4. Ocena stanu środowiska naturalnego.............................................................................................. 123 2.5. Ocena dostępności komunikacyjnej................................................................................................. 133 2.6. Analiza dokumentów strategicznych. .............................................................................................. 135 2.7. Analiza SWOT................................................................................................................................... 141 3. Audyt turystyczny – województwo podlaskie....................................................................................... 143 3.1. obszar projektowy w granicach województwa. ............................................................................... 143 3.2. Inwentaryzacja i ocena walorów turystycznych............................................................................... 144 3.3. Inwentaryzacja i ocena stanu zagospodarowania............................................................................ 194 3.4. Ocena stanu środowiska naturalnego.............................................................................................. 253 3.5. Ocena dostępności komunikacyjnej................................................................................................. 262 3.6. Analiza dokumentów strategicznych. .............................................................................................. 264 4. Spis tabel, rysunków, fotografii. ........................................................................................................... 272 Polska Agencja Rozwoju Turystyki SA, ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa 3 Strategia rozwoju produktu turystycznego Szlak Wodny Króla Stefana Batorego 1. WSTĘP. Najważniejszym elementem w procesie kreowania produktów turystycznych jest bardzo dokładnie i rzetelnie przeprowadzony audyt turystyczny, który jest waloryzacją obszaru pod kątem możliwości rozwoju turystyki oraz problemów i barier, jakie występują na analizowanym terenie. Audyt turystyczny obejmuje m.in. analizę i ocenę: • walorów, • stanu zagospodarowania w infrastrukturę turystyczną i paraturystyczną, • dostępności komunikacyjnej, • stanu środowiska naturalnego. Celem przeprowadzenia analizy jest nie tylko inwentaryzacja zasobów i ocena potencjału w zakresie rozwoju turystyki, ale także wybranie spośród wszystkich walorów i zasobów tych, które mogą przyciągnąć potencjalnego turystę. Ocena stanu zagospodarowania oraz poznanie słabych i mocnych stron obszaru projektowego pozwala ocenić, jak region jest przygotowany do przyjęcia wszystkich, którzy postanowią swój cenny czas wakacji i wypoczynku spędzić w tym właśnie miejscu. Punktem wyjścia do przeprowadzenia audytu turystycznego Szlaku Stefana Batorego jest tzw. podejście produktowe, na bazie którego PART kreuje produkty turystyczne. Jego kluczowym założeniem jest przeprowadzenie analizy obszaru jako produktu turystycznego. Dokonana poniżej analiza, której elementy podano wyżej, została więc dokonana pod kątem możliwości zbudowania skomercjalizowanej, wyróżniającej się na rynku unikalnością, oferty turystycznej. Drugim niezwykle ważnym założeniem audytu turystycznego jest zakres samego obszaru projektowego, który naturalnie został wyznaczony wzdłuż rzek tworzących Szlak (Wisła, Narew, Biebrza, Kanał Augustowski) jako pas szerokości 1 km z każdego brzegu. Należy tutaj jednak podkreślić, iż – z uwagi na fakt – iż turystyka nie zna granic, omówione poniżej walory wykraczają poza wspomniany pas. Polska Agencja Rozwoju Turystyki SA, ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa 4 Strategia rozwoju produktu turystycznego Szlak Wodny Króla Stefana Batorego Mapa nr 1. Mapa Śródlądowych Dróg Wodnych przygotowana we współpracy z regionalnymi zarządami gospodarki wodnej z zaznaczonym przebiegiem Szlaku Wodnego im. Króla Stefana Batorego (oznaczony strzałkami). Źródło: http://www.targowek.waw.pl/szlak_wodny/index.htm Polska Agencja Rozwoju Turystyki SA, ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa 5 Strategia rozwoju produktu turystycznego Szlak Wodny Króla Stefana Batorego 2. AUDYT TURYSTYCZNY – WOJEWÓDZTWO MAZOWIECKIE 2.1. OBSZAR PROJEKTOWY W GRANICACH WOJEWÓDZTWA. Obszar projektowy – jak wspomniano we wstępie do części II – ustalony został jako pas szerokości 2 km biegnący wzdłuż Szlaku Batorego. Kluczowym jego elementem są oczywiście rzeki (opisane w podrozdziale poświęconym walorom naturalnym) oraz ich zagospodarowanie (opisane w podrozdziale poświęconym infrastrukturze szlaku). Z uwagi jednak na fakt, iż zintegrowany produkt turystyczny ma z założenia wykorzystywać również potencjał gmin wzdłuż niego położonych, duża część audytu turystycznego poświęcona jest analizie ich walorów oraz stanu zagospodarowania. Mapa nr 2. Przebieg Szlaku Batorego na terenie województwa mazowieckiego. Źródło: Opracowanie własne PART SA . Obszar projektowy na terenie województwa mazowieckiego przebiega przez 7 powiatów, a w nich przez 5 dzielnic, 20 gmin i miasto – Ostrołękę. Ich lista podana jest w poniższej tabeli. Polska Agencja Rozwoju Turystyki SA, ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa 6 Strategia rozwoju produktu turystycznego Szlak Wodny Króla Stefana Batorego Tabela nr 1. Obszar projektowy na terenie województwa mazowieckiego. Lp. Powiat Gmina 1 Powiat warszawski Dzielnica Śródmieście 2 Dzielnica Targówek 3 Dzielnica Żoliborz 4 Dzielnica Białołęka 5 Dzielnica Praga Północ Miasto Warszawa 6 Powiat legionowski Gmina wiejska Nieporęt 7 Gmina wiejska Wieliszew 8 Gmina miejsko-wiejska Serock i Miasto Serock 9 Powiat wołomiński Gmina miejsko-wiejska Radzymin 10 Gmina wiejska Dąbrówka 11 Powiat pułtuski Gmina wiejska Pokrzywnica 12 Gmina miejsko-wiejska Pułtusk i Miasto Pułtusk 13 Gmina wiejska Obryte 14 Gmina wiejska Zatory 15 Powiat wyszkowski Gmina wiejska Somianka 16 Gmina wiejska Rząśnik 17 Gmina wiejska Długosiodło 18 Powiat makowski Gmina wiejska Szelków 19 Gmina wiejska Rzewnie 20 Gmina miejsko-wiejska Różan 21 Gmina wiejska Młynarze 22 Powiat ostrołęcki Gmina wiejska Goworowo 23 Gmina wiejska Rzekuń 24 Miasto Ostrołęka 25 Gmina wiejska Olszewo-Borki 26 Gmina wiejska Lelis Źródło: Opracowanie własne PART SA. 2.2. INWENTARYZACJA I OCENA WALORÓW TURYSTYCZNYCH. 2.2.1. WALORY NATURALNE. Inwentaryzacja i ocena walorów naturalnych dotyczy następujących elementów potencjału turystycznego produktu turystycznego Szlak Stefana Batorego: • wody powierzchniowe tworzące szlak (w tym rzeki, kanały, zbiorniki wodne tworzące drogi wodne) • obszary prawnie chronione, • walory klimatyczne i uzdrowiskowe, • punkty widokowe, • inne elementy środowiska przyrodniczego o wysokiej atrakcyjności turystycznej. Polska Agencja Rozwoju Turystyki SA, ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa 7 Strategia rozwoju produktu turystycznego Szlak Wodny Króla Stefana Batorego Wody powierzchniowe Główną osią Szlaku im. Króla Stefana Batorego w województwie mazowieckim są: Wisła Warszawska, Kanał Żerański (wraz z Zalewem Zegrzyńskim) oraz Narew . Długość tej części Szlaku wynosi około 155 km. Obie rzeki (Wisła oraz Narew) należą do największych rzek nizinnych w Polsce, niestety, obecnie jedynie w nieznacznym stopniu wykorzystywanych w turystyce wodnej. Mają jednak ogromny potencjał do tego, by stać się jednym z najatrakcyjniejszych szlaków wodnych w Polsce. Wisła Warszawska (odcinek Zamek Królewski – Kanał Żerański) 1 Wisła to najdłuższa rzeka w Polsce. Jej źródła znajdują się w południowej części kraju, na wysokości 1106 m n.p.m. Długość cieku wynosi 1 047 km. Dorzecze Wisły zajmuje powierzchnię 194 424 km² (w Polsce 168,7 tys. km²). Przeważająca część