Ptaki Śląska (2015) 22: 192–249 received: 23.12.2015 ISSN: 0860-3022 accepted: 27.12.2015 Faunistycznie ważne obserwacje ptaków na Śląsku w roku 2014 Important bird observation in Silesia in 2014 Niniejsze zestawienie zawiera obserwa- dowano się na umieszczenie w raporcie cje faunistyczne dokonane w roku 2014 na również udokumentowanych stwierdzeń obszarze Śląskiego Regionu Ornitologicz- bez orzeczenia KF (zostały one oznaczone nego (Wuczyński i Kołodziejczyk 2013). jako niezweryfikowane). Składa się ono tradycyjnie z trzech części Lista prezentowanych gatunków i kry- – obserwacji fenologicznych, obserwacji teriów, według których dokonano po- dużych stad oraz obserwacji ptaków rzad- niższego zestawienia uległa kilku zmia- kich i nielicznych. Poniższe dane skom- nom wobec wcześniejszych raportów pletowano głównie na podstawie danych (Obserwacje faunistyczne 2011-2014). zgromadzonych w Kartotece Awifauny Ze względu na dużą liczbę stwierdzeń Śląska (KAŚ 2015). Ponadto, wykorzy- w roku 2014 zrezygnowano z publiko- stano informacje dostępne na stronach wania wszystkich obserwacji szlachara internetowych publikujących bieżące do- Mergus serrator, gęsiówki egipskiej Alo- niesienia z terenu (www.birdwatching.pl, pochen aegyptiaca, mandarynki Aix ga- http://forum.przyroda.org), na e-mailo- lericulata, biegusa rdzawego Calidris ca- wych ornitologicznych listach dyskusyj- nutus, piaskowca C. alba, drzemlika Falco nych oraz dane przesłane bezpośrednio columbarius oraz rzepołucha Linaria fla- przez obserwatorów. Obserwacje gatun- virostris. Zebrano natomiast obserwacje ków podlegających weryfikacji Komi- fenologiczne i dużych stad tych gatun- sji Faunistycznej Sekcji Ornitologicznej ków, które zestawiono w odpowiednich PTZool. (KF) zestawiono na podstawie działach; kryteria publikowania rzadkości opublikowanego raportu (Komisja Fauni- w dalszym ciągu obejmują stwierdzenia styczna 2015) oraz orzeczeń znajdujących lęgów gęsiówki i mandarynki. Ponadto, się na internetowej witrynie KF (www.ko- ze względu na regularność zjawiska zre- misjafaunistyczna.pl). W roku 2014 uczy- zygnowano z publikowania zimowych niono jeden wyjątek od tej zasady. Celem stwierdzeń krakwy Anas strepera, ro- możliwie pełnego przedstawienia pojawu żeńca A. acuta i siniaka Columba oenas, gęsi tybetańskiej Anser indicus o nie no- zaś w przypadku grzywacza C. palumbus towanej wcześniej intensywności zdecy- i żurawia Grus grus w raporcie zamiesz- 192 Ptaki Śląska 22 | Materiały czono tylko fenologiczne stwierdzenia ze Wyróżnić należy szczególnie aktyw- wschodniej części regionu. Zgodnie z po- nych obserwatorów, których dane stano- wszechnie przyjętą praktyką utajniono wią istotną część niniejszego raportu. Są dokładną lokalizację stanowisk lęgowych to (w kolejności od najbardziej aktyw- lub prawdopodobnie lęgowych gatunków nych): Wiesław Lenkiewicz, Grzegorz Or- wrażliwych. łowski, Maciej Nagler, Michał Zawadzki, W roku 2014 awifauna Śląska wzbo- Szymon Beuch, Jarosław Słowikowski, gaciła się o dwa nowe gatunki – zagania- Tomasz Tańczuk, Krzysztof Ostrowski, cza małego Iduna caligata i zaroślówkę Zbigniew Wnuk i Łukasz Czajka. W po- Acrocephalus dumetorum (Wasińska i in. niższym zestawieniu nie uwzględniono 2015). Na uwagę zasługują również trze- obserwacji jednego obserwatora, który cie stwierdzenie sterniczki Oxyura leu- bez podania konkretnego powodu nie cocephala, czwarte mewy bladej Larus wyraził zgody na ich użycie. hyperboreus oraz aż trzy stwierdzenia cza- Podziękowanie należy się również we- pli złotawej Bubulcus ibis (czwarte, piąte ryfikatorom KAŚ, którzy czuwali nad po- i szóste na Śląsku). Wyróżnić należy także prawnością i rzetelnością wprowadzanych pierwszą od 10 lat obserwację dzierzby danych. Byli to (w kolejności alfabetycz- czarnoczelnej Lanius minor. Szeregu póź- nej): Paweł Kołodziejczyk, Maciej Kowal- nych stwierdzeń fenologicznych, dotyczą- ski, Tomasz Maszkało, Dawid Panasiuk, cych zwłaszcza trudnych do wykrycia Zbigniew Wnuk i Michał Zawadzki. poza sezonem lęgowym drobnych pta- Obserwacje zawarte w niniejszym ze- ków wróblowych, przyniosły prace obozu stawieniu są własnością intelektualną ich obrączkarskiego „Bukówka” (Pietkiewicz autorów i powinny być cytowane z poda- i in. 2015). Ponadto, warto zwrócić uwagę niem ich nazwisk. Samo zestawienie na- na brak obserwacji w roku sprawozdaw- leży cytować stosując poniższy schemat: czym górniczka Eremophila alpestris – „Obserwacje faunistyczne 2015. Fauni- gatunku do niedawna regularnie przelot- stycznie ważne obserwacje ptaków na Ślą- nego i zimującego na Śląsku (Tomiałojć sku w roku 2014. Ptaki Śląska 22: 192– i Stawarczyk 2003). 249.”. Obserwacje fenologiczne Phenological records gęś zbożowa Anser fabalis dolnośląskie: 19.05 – 1 os., 21.05 – 2 os., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (G. Orłowski) 23.05 – 1 os., Legnica (pow.) (I. i R. Danieleccy) Materiały Materials 193 gęś białoczelna Anser albifrons śląskie: 23.05 – 1 imm., staw Kokotek I, pow. lubliniecki (pow.) (S. Beuch) 21.07-31.08 – 1 ad., zb. Dzierżno Duże, pow. gliwicki (S. Beuch i inni) szlachar Mergus serrator śląskie: 02.06 – 1 ♀, zb. Kuźnica Warężyńska, Dąbrowa Górnicza (pow.) (E. Paprzycka) ohar Tadorna tadorna dolnośląskie: 13-16.01 – 1 ♀, Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (J. Zygadło, G. Orłowski, P. Kołodziejczyk) 21, 23.12 – 7 os., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (G. Orłowski i inni) 28.12 – 3 os., zb. Słup, pow. jaworski (A. Chlebowski, Ł. Pobiedziński) śląskie: 06.01 – 2 ♀♀, Zb. Goczałkowicki, pow. pszczyński (W. Cichy i inni) hełmiatka Netta rufina opolskie: 23.02 – 1 ♂, Januszkowice, pow. krapkowicki (R. Świerad) śląskie: 19.01 – 1 ♂, zb. Pogoria III, Dąbrowa Górnicza (pow.) (D. Kurlej) 26.01 – 1 ♀, zb. Kuźnica Warężyńska, Dąbrowa Górnicza (pow.) (P. Łagosz) 18, 21.02 – 2 ♂♂, rez. Łężczok, pow. raciborski (M. Janosz, M. Pastrykiewicz, M. Pastrykiewicz), 25.02 – 1 ♂, tamże (B. Pawlik, Z. Włodarski, J. Banaś), 28.02 – 2 ♂♂ i 1 ♀, tamże (R. Kruszyk, M. Wierzbicki) 18.02 – 1 para, Wielikąt, pow. wodzisławski (M. Nagler, M. Šerek) 23.02 – 4 ♂♂ i 1 ♀, polder Buków, pow. raciborski (M. Rojek) 24.12 – 1 ♂, zb. Kuźnica Warężyńska, Dąbrowa Górnicza (pow.) (P. Łagosz), 25.12 – 1 ♂ i 1 ♀/imm., tamże (D. Kurlej), 27-28.12 – 1 ♀, tamże (K. Kokoszka, J. Wojtczak, W. Miczajka) 25.12 – 1 ♀, Ochaby Wielkie, pow. cieszyński (R. Sadlik) podgorzałka Aythya nyroca dolnośląskie: 03.01 – 1 ♂, Pilce, pow. ząbkowicki (M. Pach, T. Zarzycki, R. Walczybok) 21.02 – 1 ♂, Ruda Sułowska, pow. milicki (W. Lenkiewicz) cyranka Anas querquedula dolnośląskie: 02.11 – 1 ♀, Raków, pow. wrocławski (T. Drazny) płaskonos Anas clypeata dolnośląskie: 12.01 – 1 ♀, Jaworzyna Śląska, pow. świdnicki (J. Słowikowski, W. Seńków) 22.02 – 1 para, Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (A. Chlebowski i inni) 26.02 – 1 ♂ i 2 ♀♀, Ruda Sułowska, pow. milicki (W. Lenkiewicz) opolskie: 23.02 – 2 ♂♂ i 2 ♀♀, Zb. Nyski, pow. nyski (J. Wójcicki), 27.02 – 2 ♂♂ i 1 ♀, tamże (Ł. Czajka) Ptaki Śląska 22 | Materiały 194 24.12 – 1 ♀, Zb. Otmuchowski, pow. nyski (M. Domagała) przepiórka Coturnix coturnix dolnośląskie: 14.11 – 1 os., Przecławice, pow. wrocławski (K. Ostrowski) śląskie: 11.10 – 3 os., Kopienica, pow. tarnogórski (S. Beuch) perkoz rdzawoszyi Podiceps grisegena dolnośląskie: 18.01 – 1 os., zb. Topola, pow. ząbkowicki (M. Zawadzki, Ł. Czajka) 26.12 – 1 os., Żarka nad Nysą, pow. zgorzelecki (T. i M. Maszkało, K. Sęk) opolskie: 27.12 – 1 os., Zb. Turawski, pow. opolski (M. Kowalski i inni) śląskie: 01.01 – 2 os., zb. Pławniowice, pow. gliwicki (M. Pastrykiewicz, M. Pastrykiewicz) 06.01 – 2 os., Zb. Goczałkowicki, pow. pszczyński (W. Cichy i inni) 24.12 – 1 os., zb. Kuźnica Warężyńska, Dąbrowa Górnicza (pow.) (P. Łagosz), 25.12 – 2 os., tamże (D. Kurlej) zausznik Podiceps nigricollis dolnośląskie: 01.12 – 1 os., zb. Sudety, pow. dzierżoniowski (M. Pach i inni) śląskie: 06-27.12 – 1-3 os., zb. Dzierżno Duże, pow. gliwicki (W. Miczajka i inni) grzywacz Columba palumbus1 opolskie: 02.01 – 1 os., wyspa Bolko, Opole (pow.) (Ł. Berlik, A. Kowalska), 08.01 – 2 os., Półwieś, Opole (pow.) (M. Kowalski, A. Kowalska), 25.01 – 4 os., wyspa Bolko (M. Kowalski) 11.01 – 1 os., Posiłek, pow. krapkowicki (W. Michalik, P. Rymwid-Mickiewicz) 26.12 – 1 os., Opole (pow.) (Ł. Berlik) śląskie: 27.12 – 1 os., Pławniowice, pow. gliwicki (G. Gaudnik) 28.12 – 1 os., Mikołów (pow.) (W. Miczajka) 28.12 – 1 os., Bytom (pow.) (K. Sokół) jerzyk Apus apus dolnośląskie: 13.09 – 1 os., Wrocławskie Pola Irygacyjne, Wrocław (pow.) (W. Górka) 20.09 – 1 os., Marcinkowice, pow. wrocławski (K. Ostrowski) śląskie: 19.04 – 3 os., Piekary Śląskie (pow.) (E. Paprzycka) 20.09 – 1 os., Bełk, pow. mikołowski (W. Miczajka) 1 poza woj. dolnośląskim i lubuskim Materiały Materials 195 kukułka Cuculus canorus dolnośląskie: 19.09 – 1 os., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (G. Orłowski) 20.09 – 1 os., Raków, pow. wrocławski (T. Drazny) opolskie: 14.09 – 1 os., Gwoździce, pow. krapkowicki (W. Michalik) 15.09 – 1 os., Rozumice, pow. głubczycki (M. Nagler, Z. Wnuk) 09.10 – 1 juv., Kuźnice, pow. namysłowski (K. Żyśko) śląskie: 25.09 – 1 juv., zb. Świerklaniec, pow. tarnogórski (S. Beuch) derkacz Crex crex dolnośląskie: 07.10 – 1 os., Przełęcz Widok, Góry Kaczawskie, pow. złotoryjski (K. Struś) zielonka Porzana parva śląskie: 07.10 – 2 juv., Wielikąt, pow. wodzisławski (M. Nagler) żuraw Grus grus2 opolskie: 01, 03.01 – 12 os., Zb. Otmuchowski, pow. nyski (H. Sztwiertnia, J. Stachów) 01.01 – 3 os., Zb. Turawski, pow. opolski (P. Kołodziejczyk, M. Kowalski) 02.01 – 11 os., Bierawa, pow. kędzierzyńsko-kozielski (J. Banaś) 04.01 – 4 ad. i 5 os., Molestowice,