UNIVERSITY OF CYPRUS DEPARTMENT OF SOCIAL & POLITICAL SCIENCES THE EFFECTIVENESS OF THE WORLDVIEW TRANSFORMATION APPROACH TO PEACE EDUCATION IN PROTRACTEDNicolaides ETHNO- NATIONALIST CONFLICTS: THE CASE OF CYPRUS DOCTOR OF PHILOSOPHY DISSERTATION DemetriosDEMETRIOS NICOLAIDES 2013 DEPARTMENT OF SOCIAL & POLITICAL SCIENCES THE EFFECTIVENESS OF THE WORLDVIEW TRANSFORMATION APPROACH TO PEACE EDUCATION IN PROTRACTED ETHNO- NATIONALIST CONFLICTS: THE CASE OF CYPRUS Nicolaides DEMETRIOS NICOLAIDES A dissertation submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of Doctor of Philosophy DemetriosAt the University of Cyprus December 2013 ii © Demetrios Nicolaides, 2013 Nicolaides Demetrios iii APPROVAL PAGE Doctoral Candidate: Demetrios Nicolaides Dissertation Title: The Effectiveness of the Worldview Transformation Approach to Peace Education in Protracted Ethno-Nationalist Conflicts: The Case of Cyprus The present Doctorate Dissertation was submitted in partial fulfillment of the requirements for the Degree of Doctor of Philosophy in the Department of Social & Political Sciences, and was approved on 09 October, 2013 by the members of the Examination Committee: Research Supervisor: Dr. Maria Hadjipavlou, Associate Professor ______________ Nicolaides Research Co-Supervisor: Dr. Costas Constantinou, Professor ______________ Other Member: Dr. Yiannis Papadakis, Associate Professor ______________ Other Member: Dr. Savvas Katsikides, Professor ______________ Other Member: Dr. Charis Psaltis, Assistant Professor ______________ Other Member: Dr. Alexis Heraclides, Professor ______________ Demetrios iv DECLARATION OF DOCTORAL CANDIDATE The present doctoral dissertation was submitted in partial fulfillment of the requirements for the degree of Doctor of Philosophy of the University of Cyprus. It is a product of original work of my own, unless otherwise mentioned through references, notes or any other statements. Demetrios Nicolaides [Full Name of Doctoral Candidate] [Signature] Nicolaides Demetrios v ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η παρούσα διατριβή εξετάζει την αποτελεσματικότητα της εφαρμογής της Κοσμοθεωρίας του Μετασχηματισμού «(ΚΜ)». σε ένα καινοτομικό πλαίσιο της εκπαίδευσης για την Ειρήνη (Danesh & Danesh 2002a, 2002b, 2004b). Η Κοσμοθεωρία του Μετασχηματισμού (ΚΜ) ως διαδικασία της παιδαγωγικής για την Ειρήνη, σε προηγούμενες έρευνες και μελέτες, έχει αποδειχθεί εξαιρετικά αποτελεσματική στη μετατροπή της αρνητικής και διχαστικής κοσμοθεωρίας σε θετικές και διαλλακτικές πεποιθήσεις. Συγκεκριμένα μετά την συμφωνία του Dayton στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη εφαρμόστηκε ένα παιδαγωγικό πρόγραμμα για την Ειρήνη βασισμένο στις αρχές της ΚΜ με στόχο την επούλωση τραυμάτων του παρελθόντος και την προώθηση θετικών πεποιθήσεων μεταξύ Σέρβων, Βόσνιων και Κροατών. Η παρούσα διατριβή εξέτασε την αποτελεσματικότητα της ΚΜ στα πλαίσια μιας παρατεταμένης εθνοκοινοτικής σύγκρουσης: την περίπτωση της Κύπρου. Ένα πρόγραμμα ΕΓΕ, παρόμοιο με αυτό που χρησιμοποιήθηκε στη Βοσνία – Ερζεγοβίνη, αναπαράχθηκε και εφαρμόστηκε σε τέσσερεις Ελληνοκυπριακές τάξεις σχολείων πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Μια ομάδα εθελοντών δασκάλωνNicolaides επιλέχθηκε και στη συνέχεια εκπαιδεύτηκε με στόχο την κατανόηση των αρχών της ΚΜ, καθώς και το πώς αυτή η μέθοδος μπορεί να ενταχθεί στα προγράμματα των μαθημάτων τους. Το πρόγραμμα της ΚΜ υλοποιήθηκε κατά τη διάρκεια ενός ακαδημαϊκού εξαμήνου από τον Ιανουάριο έως τον Ιούνιο του 2012. Οι τρείς βασικοί στόχοι της παρούσας μελέτης ήταν η αποτελεσματική αξιολόγηση των κοσμοθεωριών των μαθητών και μαθητριών, η καταγραφή πληροφοριών που επιβεβαιώνουν την πρακτική εφαρμογή αυτών των αντιλήψεων και η ακριβής επισήμανση οποιασδήποτε βελτίωσης στις κοσμοθεωρίες και εθνοτικές αντιλήψεις. Συνεπώς σχεδιάσαμε και χορηγήσαμε ερωτηματολόγια στους μαθητές/μαθήτριες καθώς και σε ομάδες ελέγχου πριν και μετά το πείραμα που αξιολογούν τους προαναφερθέντες στόχους. Demetrios Τα αποτελέσματα του πειράματος δείχνουν ότι το πρόγραμμα ΕΓΕ ήταν πράγματι αποτελεσματικό στη βελτίωση των αντιλήψεων, αλλά τελικά ήταν ανεπαρκή για την επίτευξη σημαντικών μεταλλαγών. vi Η Ανάλυση Συνδιακύμανσης (Analysis of Covariance) χρησιμοποιήθηκε για να επισημάνει τις σημαντικές διαφορές μεταξύ της ομάδας παρέμβασης και της ομάδας ελέγχου. Συγκεκριμένα, οι μαθητές μεγαλύτερης ηλικίας παρουσίασαν σημαντικές αλλαγές στην αντίληψη της κοσμοθεωρίας τους, ενώ οι νεότεροι μαθητές επέδειξαν πιο θετική στάση απέναντι στον «άλλο » μετά την παρέμβαση . Όσον αφορά τη στάση τους απέναντι στη «σύγκρουση», η συμμετοχή στην παρέμβαση επέφερε μια μέτρια θετική αλλαγή. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι σε αντίθεση με τις αρχικές εικασίες, οι μαθητές δεν διατηρούσαν ισχυρές κοσμοθεωρίες βασισμένες στη σύγκρουση ή φανερά αρνητική στάση. Η συνεχιζόμενη παράταση της σύγκρουσης και η ελλιπής παιδαγωγική θεωρούνται ότι έχουν αρνητική επίδραση στην επιτυχή εφαρμογή της προσέγγισης ΚΜ. Περαιτέρω έρευνα απαιτείται για την απομόνωση και εξερεύνηση των προαναφερθέντων παραγόντων με μεγαλύτερη λεπτομέρεια. Η έλλειψη της κοσμοθεωρίας με βάση την επιβίωση ανάμεσα στα παιδιά συμπληρώνει τις πρόσφατες θεωρίες της κοινωνικής ψυχολογικής ανάπτυξης και, επομένως, αντιτάσσεται τη θεωρία του Danesh για την εξέλιξη της κοσμοθεωρίας. Nicolaides Demetrios vii ABSTRACT This dissertation explores the effectiveness of a particular approach to peace education, known as Worldview Transformation (WT) (Danesh & Danesh 2002a, 2002b, 2004b). The WT approach to peace education, in previous experiments, has been shown to be an effective pedagogical model. Following the cessation of violence in Bosnia-Herzegovina (BiH), an educational program, based on the principles of WT was implemented to reconcile past traumas and foster positive attitudes between the Bosniaks, Serbs and Croats. This research sought to test the applicability of the WT approach in the conflict of Cyprus While the cases of Cyprus and BiH retain many similarities, particularly in their ethno- nationalist origins, each conflict however, retains unique dynamics, characteristics and root causes. The results of this research are particularly significant due to the incredibly limited scientific evaluation of in-school peace education programs in Cyprus. While many studies have explored the effectiveness of peace education in overcoming nationalist narratives, increasing empathy, mutual tolerance and respect, they have all been conducted in out-of- school contexts. Furthermore, this research also represents the first exploration of the effectiveness of WT in protracted conflicts generally.Nicolaides An EFP program, similar to that which was utilized in BiH was replicated and implemented in four Greek Cypriot primary school classrooms. Intrinsically motivated volunteer teachers were selected and subsequently trained to understand the principles of WT, as well as how it can be integrated into their classrooms. The EFP program was implemented over the course of one academic semester from January to June 2012. A total of 64 primary school students participated in the EFP program in the intervention group, with 42 students comprising the control groups. Pre and post intervention surveys were given to both groups which were designed to extract their worldviews in accordance with the principles and concepts of WT. Analysis of covariance was utilized to reveal significant differences between the intervention and control groups. Specifically, the older Demetriosstudents reported significant change in the perception aspect of their worldview, while the younger students exhibited more positive attitudes toward the ‘other’ following the intervention. With respect to their attitudes toward ‘the conflict’, participation in the intervention resulted in a moderately positive change. The results showed that contrary to the initial assumptions, the students did not maintain strong conflict-based worldviews or viii overtly negative attitudes. The continued protraction of the conflict and a challenging pedagogy are assumed to have a negative effect on the successful application of the WT approach. Further research is needed to isolate and explore the aforementioned factors in greater detail. The lack of survival-based worldview amongst the children complements the recent theories of social psychological development and thus contradict Danesh’ theory of worldview progression. Nicolaides Demetrios ix ACKNOWLEDGEMENTS There are many individuals that I would like to acknowledge and thank for their personal and professional support, which they so generously gave to me while I embarked on this remarkable journey. From my close and personal friends, family, colleagues, teachers and mentors, you have all assisted me in one aspect or another and for that I thank you all from the bottom of my heart. First and foremost, I would like to thank my research advisor, Dr. Maria Hadjipavlou. I can recall that during my undergraduate studies, I often read much of Dr. Hadjipavlou’s work on the Cyprus problem and now I find myself in a situation whereby she is guiding the most important academic work of my life. She has been supportive, resourceful and inspiring and without her guidance and inspiration it was unclear whether I would have decided to purse my PhD at all. In fact, it was Dr. Hadjipavlou herself who introduced me to the idea of doctoral studies with the University of Cyprus, at a time when I had just finished my Masters degree and was not particularly planning to further my scholarly work. Now I see no future without it. I would also like to thank and acknowledge the personal and professional support