GMINA SADKI 2017 GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI Gmina Sadki 2017-2020 Załącznik nr 1 do Uchwały nr XL/69/2017 Rady Gminy Sadki z dnia 28.12.2017 r. 1 (źródło: dane Gminy Sadki) 2 Spis treści Spis treści .......................................................................................................................................................................................... 3 Załączniki .......................................................................................................................................................................................... 4 Wstęp.. .............................................................................................................................................................................................. 5 1. Słowniczek pojęć .......................................................................................................................................................................... 6 2. Podstawa prawna opracowania gminnego programu opieki nad zabytkami ................................................................................. 9 3. Uwarunkowania prawne ochrony i opieki nad zabytkami w Polsce ............................................................................................ 10 4. Uwarunkowania zewnętrzne ochrony dziedzictwa kulturowego ................................................................................................. 14 4.1. Strategiczne cele polityki państwa w zakresie ochrony zabytków i opieki nad zabytkami ...................................................... 14 4.2. Relacje gminnego programu opieki nad zabytkami z dokumentami wykonanymi na poziomie województwa i powiatu ...... 17 5. Uwarunkowania wewnętrzne ochrony dziedzictwa kulturowego ................................................................................................ 25 5.1. Relacje gminnego programu opieki nad zabytkami z dokumentami wykonanymi na poziomie gminy (analiza dokumentów programowych gminy) .................................................................................................................................................................... 25 5.2 Charakterystyka zasobów i analiza stanu dziedzictwa krajobrazu kulturlanego Gminy Sadki….…………...………………29 5.2.1. Położenie, zarys historii i podstawowe dane opisowe miasta Sadki .................................................................................... 29 5.2.2. Zabytki nieruchome ujęte w gminnej ewidencji zabytków GEZ ......................................................................................... 38 5.2.3. Zabytki nieruchome o dużym znaczeniu, w tym zabytki objęte prawnymi formami ochrony............................................... 39 5.2.4. Zabytki ruchome ................................................................................................................................................................... 46 5.2.5. Zabytki archeologiczne ......................................................................................................................................................... 46 6. Analiza szans i zagrożeń ...................................................................................................................................................... 51 7. Założenia programowe......................................................................................................................................................... 52 8. Instrumentarium realizacji opieki nad zabytkami ........................................................................................................................ 58 8.1. Instrumenty prawne .................................................................................................................................................................. 58 8.2. Instrumenty finansowe ............................................................................................................................................................. 59 8.3. Instrumenty społeczne .............................................................................................................................................................. 59 9. Zasady oceny realizacji programu ............................................................................................................................................... 59 10. Źródła finansowania programu opieki nad zabytkami i realizacja ............................................................................................ 60 11. Główne opracowania wykorzystane do przygotowania programu: .......................................................................................... 63 Zestawienie (pogrupowane) zabytków nieruchomych w obrębie Gminy Sadki, wpisane do rejestru zabytków ............................. 89 (źródło : dane od Gminy Sadki, pozyskane i opracowane przez WKZ Toruń i przekazane autorowi)........................................... 89 1. Dwór w Broniewie ............................................................................................................................................................... 91 2. Park w Broniewie o powierzchni ok. 1,5 ha..................................................................................................................... 93 3. Park Dworski w Dębowie ................................................................................................................................................ 93 4. Stajnia i magazyn ............................................................................................................................................................. 96 5. Źrebiętnik ......................................................................................................................................................................... 96 6. Owczarnia ....................................................................................................................................................................... 97 7. Stodoła ............................................................................................................................................................................. 97 8. Wozownia ........................................................................................................................................................................ 97 9. Stajnia .............................................................................................................................................................................. 98 10. Zespół pałacowy ............................................................................................................................................................. 98 11. Kościół rzymsko-katolicki parafii Św. Wojciecha ......................................................................................................... 101 12. Cmentarz Rzymsko-katolicki parafii św. Wojciecha ..................................................................................................... 106 3 Załączniki Załącznik I Pomniki przyrody na obszarze gminy Sadki - 59 Załącznik II Ewidencja stanowisk archeologicznych Gminy Sadki - 61 Załącznik III Zabytki nieruchome ujęte w GEZ – 78 Załącznik IV Zabytki wpisane do rejestru z terenu Gminy Sadki – 84 Załącznik V Zabytki ruchome Gminy Sadki - 101 Załącznik VI Wybrane obszary ochrony konserwatorskiej - 113 4 Wstęp Obowiązek wykonania gminnego programu opieki nad zabytkami określa ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z dn. 23 lipca 2003 r.1 Program sporządzany jest na okres 4 lat, z założeniem ewaluacji jego wykonania co 2 lata. Celem programu jest określenie zasadniczych kierunków działań i zadań na rzecz ochrony i opieki nad zabytkami w gminie. Przeanalizowane zostały dokumenty strategiczne dotyczące zarówno województwa kujawsko- pomorskiego, jak i Gminy Sadki w zakresie ochrony zabytków. Analiza zasobów kulturowych gminy pozwala wyznaczyć kierunki działań w obszarach zachowania dziedzictwa kulturowego. Po uzyskaniu opinii wojewódzkiego konserwatora zabytków danego województwa, program przyjmowany jest przez Radę Gminy. Jego aktualizacja po 4 latach powinna wziąć pod uwagę dotychczasową realizację programu, zmieniające się warunki kulturowe, społeczne, gospodarcze i finansowe gminy oraz nowe uwarunkowania prawne. 1Dz. U. z 2014 r. poz. 1446 ze zm. i z 2016 poz.1330 ze zm. 5 1. Słowniczek pojęć Ustawa o ochronie zabytków w art. 32 podaje następujące wyjaśnienie pojęć z zakresu ochrony i opieki nad zabytkami: 1) zabytek – nieruchomość lub rzecz ruchoma, jej części lub zespoły, będące dziełem człowieka lub związane z jego działalnością i stanowiące świadectwo minionej epoki bądź zdarzenia, których zachowanie leży w interesie społecznym ze względu na posiadaną wartość historyczną, artystyczną lub naukową; 2) zabytek nieruchomy – nieruchomość, jej część lub zespół nieruchomości, o których mowa w pkt 1; 3) zabytek ruchomy – rzecz ruchoma, jej część lub zespół rzeczy ruchomych, o których mowa w pkt 1; 4) zabytek archeologiczny – zabytek nieruchomy, będący powierzchniową, podziemną lub podwodną pozostałością egzystencji i działalności człowieka, złożoną z nawarstwień kulturowych i znajdujących się w nich wytworów bądź ich śladów, albo zabytek ruchomy, będący tym wytworem; 5) instytucja kultury wyspecjalizowana w opiece nad zabytkami – instytucja kultury w rozumieniu przepisów o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, której