Załącznik do Uchwały Nr XVIII/213/20 Rady Miejskiej w Czersku z dnia 25 lutego 2020 r. Spis treści Wstęp .......................................................................................................................................... 4 Nawiązania do dokumentów strategicznych gminy ................................................................... 5 Metodologia ............................................................................................................................. 16 Delimitacja obszarów zdegradowanych ................................................................................... 23 Sfera społeczna ..................................................................................................................... 23 Bezrobocie ........................................................................................................................ 24 Ubóstwo ............................................................................................................................ 28 Niski poziom edukacji i kapitału społecznego .................................................................. 34 Przestępczość .................................................................................................................... 38 Negatywne trendy demograficzne .................................................................................... 42 Niepełnosprawność ........................................................................................................... 47 Sumaryczny wskaźnik degradacji sfery społecznej .......................................................... 49 Sfera gospodarcza ................................................................................................................. 50 Sfera środowiskowa .............................................................................................................. 57 Sfera techniczna .................................................................................................................... 59 Sfera przestrzenno-funkcjonalna .......................................................................................... 62 Uwarunkowania przestrzenno-funkcjonalne..................................................................... 62 Obiekty zabytkowe ........................................................................................................... 64 Infrastruktura społeczna .................................................................................................... 65 Infrastruktura czasu wolnego (kultura, sport, rekreacja) .................................................. 67 Zasięg przestrzenny obszarów zdegradowanych .................................................................. 72 Obszar rewitalizacji .................................................................................................................. 75 Zasięg przestrzenny obszaru rewitalizacji ............................................................................ 75 Pogłębiona analiza obszaru rewitalizacji ................................................................................. 77 Analiza SWOT ................................................................................................................... 101 Charakterystyka i skala potrzeb rewitalizacyjnych ............................................................ 102 Wizja i cele procesu rewitalizacji ........................................................................................... 105 Cele procesu rewitalizacji ................................................................................................... 106 Katalog przedsięwzięć rewitalizacyjnych .............................................................................. 111 Założenia procesu rewitalizacji w Czersku ........................................................................ 111 Katalog przedsięwzięć podstawowych ............................................................................... 112 Katalog przedsięwzięć uzupełniających ............................................................................. 133 Harmonogram realizacji przedsięwzięć ................................................................................. 142 Indykatywne ramy finansowe ................................................................................................ 143 Strona | 2 Mechanizmy zapewniające komplementarność ..................................................................... 145 Komplementarność przestrzenna ........................................................................................ 145 Komplementarność problemowa ........................................................................................ 146 Komplementarność proceduralno-instytucjonalna ............................................................. 156 Komplementarność międzyokresowa ................................................................................. 156 Komplementarność źródeł finansowania ............................................................................ 159 Spotkania z mieszkańcami .................................................................................................. 159 Realizacja zasady partnerstwa i partycypacji ......................................................................... 160 Wdrażanie Programu Rewitalizacji dla gminy Czersk na lata 2017 - 2023 ....................... 162 Monitoring Programu Rewitalizacji dla gminy Czersk na lata 2017 – 2023 ..................... 166 Ewaluacja Programu Rewitalizacji dla gminy Czersk na lata 2017 - 2023 ........................ 168 Raport z konsultacji społecznych ........................................................................................... 170 Spis tabel ................................................................................................................................ 181 Spis rycin ................................................................................................................................ 182 Strona | 3 Wstęp Rewitalizacja to złożony proces, który poprzez długotrwałe i wzajemnie powiązane działania prowadzi do ożywienia społeczno-gospodarczego obszaru zdegradowanego. Głównym wyzwaniem rewitalizacji jest dostosowanie jej założeń do charakteru i specyfiki konkretnej gminy, aby osiągnąć jak najlepsze rezultaty. Rewitalizacja powinna być odpowiedzią na zidentyfikowane zjawiska kryzysowe występujące na obszarze zdegradowanym, a w jej realizację należy włączyć możliwie szerokie grono interesariuszy rewitalizacji (władz lokalnych, mieszkańców, przedsiębiorców, organizacji pozarządowych) w celu osiągnięcia zamierzonych efektów. Podstawowym zadaniem rewitalizacji jest dążenie do trwałej poprawy sytuacji na obszarze rewitalizacji. Podstawą prowadzenia działań rewitalizacyjnych w Czersku będzie Program Rewitalizacji dla Gminy Czersk na lata 2017 – 2023, opracowany na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 6 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2016 r. poz. 446) oraz w zgodności z zapisami Wytycznych w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014-2020 i Wytycznych dotyczących programowania przedsięwzięć rewitalizacyjnych w celu ubiegania się o środki finansowe w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego na lata 2014-2020. Program Rewitalizacji dla Gminy Czersk na lata 2017-2023 zawiera część diagnostyczną służącą delimitacji obszarów zdegradowanych, pogłębioną analizę negatywnych zjawisk zachodzących na obszarze objętym rewitalizacją, wizję obszaru po przeprowadzeniu procesu rewitalizacji oraz wykaz celów strategicznych i operacyjnych rzeczonego procesu. W części operacyjnej dokumentu zawarto katalog przedsięwzięć rewitalizacyjnych, których realizacja przyczyni się do wyprowadzenia obszaru z sytuacji kryzysowej. Następnie wskazano harmonogram realizacji przedsięwzięć oraz szacunkowe ramy finansowe Programu, wykazano mechanizmy zapewniające komplementarność, a także przedstawiono realizację zasady partnerstwa i partycypacji na każdym etapie procesu rewitalizacji (programowania, wdrażania i ewaluacji). W dokumencie zawarto również opis systemu wdrażania, monitorowania oraz oceny założeń Programu. Raport z przeprowadzonych konsultacji społecznych stanowi załącznik do niniejszego dokumentu. Program rewitalizacji stanowi odpowiedź na zidentyfikowane negatywne zjawiska występujące na terenie gminy Czersk. Szczególnie wysokie natężenie tych zjawisk stwierdzono na obszarze jednostki F, co poskutkowało wskazaniem jej jako obszaru Strona | 4 wymagającego podjęcia natychmiastowych działań rewitalizacyjnych, które przyczynią się do wyprowadzenia obszaru ze stanu kryzysowego. Nawiązania do dokumentów strategicznych gminy Strategia Rozwoju Gminy Czersk na lata 2014 – 2025 Strategia Rozwoju Gminy Czersk jest najważniejszym dokumentem strategicznym Gminy, który stanowi podstawę prowadzenia zrównoważonej polityki rozwoju. W dokumencie określone zostały kierunki działań będące odpowiedzią na potrzeby rozwojowe Gminy. Strategia zawiera wizję Czerska jako: „synergii zasobności, sukcesów i natury, prostej drogi do serca Borów. Jednej z gwiazd na mapie Pomorza. Pstrąg, kapusta i owoce lasu to nasze specjały, które nigdzie nie smakują tak jak tu. Dzieciom zapewniamy solidne wyksztalcenie, młokosom miłość, pokój i rock&roll, zaś dom niespokojnej starości czeka na dojrzałych gości. U nas się nie wyśpisz, ale wypoczniesz, stąd przyjezdnych u nas wiele, w piątek, w świątek, na niedzielę”. Wizja Czerska zawarta w Strategii opiera się