Załącznik do uchwały Nr X/73/15 Rady Miejskiej w Knyszynie z dnia 29 września 2015 r. Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla gminy Knyszyn na lata 2015-2030 Knyszyn-Białystok, lipiec 2015 Zamawiający: Urząd Miejski w Knyszynie Ul. Rynek 39, 1819-120 Knyszyn tel.: 85 7279971, fax: 85 7279970 [email protected] www.knyszyn.pl Wykonawca: INSTYTUT TRANSFERU WIEDZY I INNOWACJI sp. z o.o. ul. Krucza 6 lok.2, 15-346 Białystok itwi tel./ fax. 85 688 59 08, e-mail: [email protected] instytut transferu wiedzy i innowacji www.itwi.pl Autorki opracowania: Dr inż. Helena Rusak Dr Edyta Sidorczuk-Pietraszko 2 SPIS TREŚCI Wprowadzenie ................................................................................................................. 5 1. Charakterystyka gminy Knyszyn z punktu widzenia planowania energetycznego ..... 13 1.1 Położenie geograficzne gminy Knyszyn oraz ukształtowanie terenu ........................ 13 1.2 Warunki demograficzne ............................................................................................. 18 1.3 Zasoby mieszkaniowe w gminie Knyszyn ................................................................... 22 1.4 Charakterystyka obiektów gminnych ......................................................................... 24 2 Oszacowanie zapotrzebowania na energię elektryczną ........................................... 26 2.1 Bieżące zapotrzebowanie na energię elektryczną ..................................................... 26 2.2 Zużycie energii elektrycznej w obiektach będących własnością gminy ..................... 28 2.3 Prognoza zapotrzebowania na energię elektryczną do 2030 roku ............................ 33 3 Oszacowanie zapotrzebowania na energię cieplną i paliwa ..................................... 39 3.1 Oszacowanie zapotrzebowania na energię cieplną i paliwa w budynkach mieszkalnych .............................................................................................................. 39 3.2 Bieżące zapotrzebowanie na energię cieplną i paliwa w obiektach gminnych ......... 43 3.3 Oszacowanie łącznego zużycia paliw i energii elektrycznej w gminie Knyszyn ......... 46 3.4 Prognoza zapotrzebowania na ciepło i paliwa w budynkach mieszkalnych gminy Knyszyn w perspektywie do 2030 roku ...................................................................... 48 3.5 Prognoza zapotrzebowania na energię cieplną i paliwa w budynkach powstałych w okresie objętym analizą ............................................................................................. 53 3.6 Prognozy zapotrzebowania na energię cieplną i paliwa w obiektach będących własnością gminy ....................................................................................................... 53 4 Oszacowanie wpływu na środowisko naturalne lokalnego systemu energetycznego gminy Knyszyn ....................................................................................................... 54 4.1 Emisje do środowiska z gminnego systemu energetycznego .................................... 54 4.2 Ilość odpadów stałych z gminnego systemu energetycznego gminy Knyszyn .......... 55 5 Inwentaryzacja zasobów energii odnawialnej w gminie Knyszyn ............................. 57 5.1 Oszacowanie zasobów biomasy w gminie Knyszyn ................................................... 57 5.2 Oszacowanie zasobów energii słonecznej w gminie Knyszyn .................................... 71 5.3 Oszacowanie zasobów energii wiatru ........................................................................ 72 3 6 Ocena zgodności założeń planu energetycznego dla gminy Knyszyn z planami rozwoju przedsiębiorstw energetycznych ............................................................... 73 6.1 Ocena dotychczasowego rozwoju systemu elektroenergetycznego gminy i główne problemy do rozwiązania ........................................................................................... 75 7 Ocena bezpieczeństwa energetycznego gminy Knyszyn .......................................... 75 8 Współpraca z gminami sąsiednimi w zakresie zaopatrzania w energię i paliwa ........ 76 8.1 Współpraca z gminami ościennymi w zakresie zaopatrzenia odbiorców energię sieciową ...................................................................................................................... 76 8.2 Współpraca z gminami ościennymi w zakresie zaopatrzenia w energię cieplną i paliwa ......................................................................................................................... 77 9 Przedsięwzięcia racjonalizujące użytkowanie paliw i energii w gminie Knyszyn ....... 78 9.1 Monitoring zużycia energii w gminnych budynkach użyteczności publicznej ........... 78 9.2 Modernizacja źródeł ciepła ........................................................................................ 78 9.3 Efektywne wykorzystanie energii elektrycznej i cieplnej ........................................... 79 10 Źródła finansowania przedsięwzięć przedstawionych w dokumencie ...................... 80 10.1 . Finansowanie ze środków dystrybuowanych centralnie ......................................... 81 Finansowanie odnawialnych źródeł energii w ramach programu PROSUMENT ............. 81 Finansowanie odnawialnych źródeł energii w ramach programu BOCIAN ..................... 82 Finansowanie termomodernizacji budynków mieszkalnych ........................................... 83 10.2 Finansowanie ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego ................................................................................................................ 84 Działanie 5.1 Energetyka oparta na odnawialnych źródłach energii ............................... 84 Działanie 5.2 Efektywność energetyczna w przedsiębiorstwach ..................................... 85 Działanie 5.3 Efektywność energetyczna w sektorze mieszkaniowym i budynkach użyteczności publicznej .................................................................................................... 85 10.3. Finansowanie ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Białymstoku ........................................................................... 88 Wnioski i zalecenia ......................................................................................................... 90 Spis tabel ........................................................................................................................ 92 Spis rysunków ................................................................................................................. 94 4 Wprowadzenie Podstawę prawną opracowania Projektu założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla gminy Knyszyn na lata 2015-2030 stanowi art. 19 ust. 1 Ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (tekst pierwotny: Dz. U. z 1997 r., Nr 54, poz. 348, tekst jednolity: Dz.U. 2012 poz. 1059 z późn. zm.), zgodnie z którym wójt (burmistrz, prezydent miasta) opracowuje projekt założeń. Sporządza się go dla obszaru gminy, co najmniej na okres 15 lat i aktualizuje co najmniej raz na 3 lata. Zgodnie z art. 18 ust. 1 wspomnianej ustawy, do zadań własnych gminy w zakresie zaopatrzenia w energię elektryczną, ciepło oraz paliwa gazowe należy: planowanie i organizacja zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe na obszarze gminy; planowanie oświetlenia miejsc publicznych i dróg znajdujących się na terenie gminy; finansowanie oświetlenia ulic, placów i dróg publicznych znajdujących się na terenie gminy, planowanie i organizacja działań mających na celu racjonalizację zużycia energii i promocję rozwiązań zmniejszających zużycie energii na obszarze gminy. Ponadto, zgodnie z artykułem 7 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jednolity Dz.U. 2013 poz. 594), do zadań własnych gminy należy zaopatrzenie mieszkańców w energię elektryczną i cieplną oraz paliwo gazowe. Niniejszy dokument przygotowany został zgodnie z wymogami Prawa energetycznego na okres 15 lat, czyli od roku 2015 do roku 2030 i zawiera wymagane przez nie elementy: ocenę stanu aktualnego gospodarowania energią w gminie, ocenę przewidywanych zmian zapotrzebowania na energię, przedsięwzięcia racjonalizujące użytkowanie energii, możliwości wykorzystania istniejących nadwyżek i lokalnych zasobów paliw i energii, z uwzględnieniem odnawialnych źródeł energii oraz energii elektrycznej i ciepła użytkowego, wytwarzanych w kogeneracji oraz możliwości zagospodarowania ciepła odpadowego z instalacji przemysłowych, możliwości stosowania środków poprawy efektywności energetycznej w rozumieniu ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej, zakres współpracy z innymi gminami. Przyjęte w niniejszym opracowaniu rozwiązania i wskazówki w zakresie gospodarowania energią w gminie Knyszyn zgodne są z polityką energetyczną Polski do roku 2030 oraz Strategią Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko, a w tym przede wszystkim dążą do: • poprawy efektywności energetycznej; • wzrostu bezpieczeństwa dostaw paliw i energii; • rozwoju wykorzystania odnawialnych źródeł energii; 5 • ograniczenia oddziaływania energetyki na środowisko.1 Ponadto opracowując Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla gminy Knyszyn uwzględniono następujące dokumenty regionalne i lokalne: Strategia rozwoju województwa podlaskiego do roku 2020, Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego, Załącznik do Uchwały Nr XXXI/374/13 Sejmiku Województwa Podlaskiego