Faculteit Politieke en Sociale Wetenschappen Vakgroep Communicatiewetenschappen De communicatiestrategie van het Vlaams Blok Evolutie van positionering, doelgroep en boodschap Vanessa Bosseman Promotor: prof. dr. P. Vyncke Scriptie tot het behalen van de graad van licentiaat in de communicatiewetenschappen Academiejaar 2000–2001 De communicatiestrategie van het Vlaams Blok. Evolutie van positionering, doelgroep en boodschap. Voorwoord Graag wil ik een woord van dank richten tot de mensen die mij een duwtje in de rug gegeven hebben bij de ontwikkeling van deze scriptie: Prof. dr. Patrick Vyncke, mijn promotor, voor de kritische adviezen. Bedankt ook dat u mij beschermd heeft tegen mijn enthousiasme om steeds meer te willen onderzoeken. Wim Wienen, persverantwoordelijke van het Vlaams Blok, voor het ter beschikking stellen van waardevolle informatie over de verkiezingscampagnes van het Vlaams Blok. Een zeer speciale dank gaat uit naar: Michiel, mijn steun en toeverlaat. Bedankt voor de morele ondersteuning, de creatieve en logistieke inbreng, de tweede codering van de inhoudsanalyse en de eindredactie van deze scriptie. Bedankt vooral voor je lieve aanwezigheid in mijn leven. Mijn ouders, die al 23 (bijna 24) jaar voor mij klaar staan. Nu ik op eigen benen sta, samen met Michiel, wil ik jullie nog eens hartelijk bedanken voor de onvoorwaardelijke steun die ik van jullie kreeg en krijg. Mijn zus Tamara en mijn (toekomstige) schoonfamilie Raf en Viviane, Wim, Vincent en Severijn, voor de grote en kleine attenties, voor de lieve woorden en gezellige babbels. Ook jullie wil ik bedanken voor jullie steun, die heel veel voor mij betekent. Universiteit Gent i Academiejaar 2000-2001 De communicatiestrategie van het Vlaams Blok. Evolutie van positionering, doelgroep en boodschap. Inhoudsopgave Inleiding .........................................................................................................................................................1 DEEL 1: HET VLAAMS BLOK ..............................................................................................4 Hoofdstuk 1. Het Vlaams Blok als partij.....................................................................................................4 1.1. Opkomst, groei en doorbraak van het Vlaams Blok...............................................................4 1.2. Oorzaken van de opkomst van het Vlaams Blok ....................................................................6 1.3. Verkiezingsresultaten van het Vlaams Blok............................................................................7 1.4. Programma van het Vlaams Blok.............................................................................................8 1.5. Structuur van het Vlaams Blok.................................................................................................9 1.5.1. Vlaamse structuren................................................................................................................9 1.5.2. Partijstructuur ......................................................................................................................10 1.6. Functionarissen en militanten van het Vlaams Blok ............................................................12 1.6.1. Recrutering van functionarissen en militanten .................................................................12 1.6.2. Stromingen binnen de partij ...............................................................................................13 1.6.3. Profiel van de Vlaams Blok-parlementairen. ....................................................................14 1.7. De Vlaamse relaties van het Vlaams Blok.............................................................................15 1.7.1. Toekomst ..............................................................................................................................16 1.7.2. Heden....................................................................................................................................17 1.7.3. Verleden ...............................................................................................................................19 1.8. Congressen en colloquia van het Vlaams Blok .....................................................................20 1.9. Communicatiemiddelen van het Vlaams Blok......................................................................21 1.9.1. Gedrukte media ...................................................................................................................21 1.9.2. Audiovisuele media .............................................................................................................23 1.9.3. Internet .................................................................................................................................23 1.9.4. Andere ..................................................................................................................................24 Hoofdstuk 2. Positionering van het Vlaams Blok.....................................................................................25 2.1. Waarden binnen de ideologie van het Vlaams Blok.............................................................25 2.1.1. Volksverbondenheid............................................................................................................25 2.1.2. Nationaal-solidarisme..........................................................................................................26 2.1.3. Traditionalisme, anti-progressisme, ethische waarden.....................................................26 2.2. Thema’s van het Vlaams Blok ................................................................................................27 2.2.1. Vlaamse onafhankelijkheid.................................................................................................27 2.2.2. Vreemdelingen.....................................................................................................................27 2.2.3. Veiligheid en justitie............................................................................................................28 2.2.4. Propere politiek ...................................................................................................................29 2.2.5. Gezin en ethische kwesties..................................................................................................29 2.2.6. Europa en buitenlands beleid .............................................................................................30 2.2.7. Amnestie...............................................................................................................................30 2.2.8. Economie, tewerkstelling en sociaal beleid .......................................................................31 2.2.9. Onderwijs en cultuur ...........................................................................................................32 2.3. Positionering tegenover andere Vlaamse partijen................................................................32 2.3.1. Rechts-nationalistische waardenpartij ...............................................................................32 Universiteit Gent ii Academiejaar 2000-2001 De communicatiestrategie van het Vlaams Blok. Evolutie van positionering, doelgroep en boodschap. 2.3.2. Zweeppartij ..........................................................................................................................33 2.3.3. Radicale programmapartij ..................................................................................................34 2.3.4. Beleidspartij .........................................................................................................................35 2.3.5. Fatsoenlijke partij ................................................................................................................36 2.3.6. Volkspartij: zeggen wat u denkt..........................................................................................37 2.3.7. Anti-establishmentpartij: anders dan de anderen.............................................................38 2.3.8. Underdog: een tegen allen..................................................................................................38 DEEL 2: COMMUNICATIESTRATEGIE VAN HET VLAAMS BLOK SINDS 1977.....41 Hoofdstuk 3. Positionering, doelgroep, boodschap, middelen en media................................................41 3.1. 1977 - 1982................................................................................................................................41 3.1.1. Nationale verkiezingen en provincieraadsverkiezingen van 17 december 1978.............42 3.1.2. Nationale verkiezingen van 8 november 1981...................................................................44 3.1.3. Gemeenteraadsverkiezingen van 10 oktober 1982 ...........................................................45 3.2. 1983 - 1985................................................................................................................................46 3.2.1. Europese verkiezingen van 17 juni 1984............................................................................47 3.2.2. Nationale verkiezingen en provincieraadsverkiezingen van 13 oktober 1985 ................48 3.3. 1986 - 1989................................................................................................................................49 3.3.1. Nationale verkiezingen en provincieraadsverkiezingen van 13 december