Strategia rozwoju turystyki dla Powiatu Gnieźnieńskiego z ujęciem produktów turystycznych na lata 2008 – 2020 (dokument zaktualizowany w roku 2014) Strategia rozwoju turystyki dla Powiatu Gnieźnieńskiego z ujęciem produktów turystycznych 2 Wykonawca: Gnieźnieńska Agencja Rozwoju Gospodarczego Sp. z o.o. (2008 rok) Konsultant: (2008)Bogusław Rzyski (2008 rok) Aktualizacja: dr hab. Armin Mikos v. Rohrscheidt, KulTour.pl (2014 rok) Rada programowa, pracująca nad Strategią rozwoju turystyki dla powiatu gnieźnieńskiego (2008 rok): • Agnieszka Rzempała – Chmielewska – Dyrektor Wydziału Promocji i Rozwoju • – Organizacja Turystyczna „Szlak Piastowski” Bogusław Rzyski • Maciej Kuźniewski – Grupa Widowisk Historycznych „Comes” • ks. Krzysztof Prus – Dyr. Wydawnictwa Gaudentinum, współorganizator z ramienia Fundacji Św. Wojciecha Zjazdów Gnieźnieńskich • ks. Jarosław Bogacz – Dyr. Muzeum Archidiecezjalnego w Gnieźnie • Jarosław Gryguć – autor przewodników po Gnieźnie • Mirosław Tomaszewski - Przedstawiciel PTTK o/Gniezno • Elżbieta Kiełpińska – Sekretarz Urzędu Miasta i Gminy Witkowo • Jacek Wrzesiński – Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy • Mirosław Skrzypkowski – Przewodniczący Komisji Promocji, Kultury i Turystyki, Urząd Miasta Gniezna • Przedstawiciel Urząd Miasta Gniezna • Beata Pietrak – Dyrektor „Hotel Pietrak” Gniezno • Jacek Mańkowski – Dyrektor Hotel „Lech” Gniezno • Przedstawiciel „Hotelu nad Jeziorem Białym” • Grażyna Jędrowska – Urząd Miasta i Gminy Trzemeszno • Dariusz Michałowski – Gnieźnieńska Kolej Wąskotorowa • Krzysztof Gronikowski – Urząd Miasta i Gminy Kłecko • Maria Stachowiak – Gospodarstwo Agroturystyczne „Maja” gm. Witkowo • Karolina Strugała – Jankowska – Stowarzyszenie „Światowid” Łubowo • Tomasz Janiak – archeolog z Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie • Marek Przyjemski – Urząd Miasta i Gminy Czerniejewo Strategia rozwoju turystyki dla Powiatu Gnieźnieńskiego z ujęciem produktów turystycznych 3 Zespół Konsultacyjny ds. aktualizacji „Strategii rozwoju turystyki dla powiatu gnieźnieńskiego z ujęciem produktów turystycznych na lata 2008 – 2020” powołany Zarządzeniem Starosty Gnieźnieńskiego nr 22/2014 z dnia 7 kwietnia 2014 roku: • Piotr Wiśniewski - Dyrektor Wydziału Miejskie Centrum Innowacji i Promocji Miasta Gniezna • Prof. dr hab. Andrzej M. Wyrwa - Dyrektor Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy • Magdalena Robaszkiewicz - przedstawiciel Muzeum Początków Państwa Polskiego • w Gnieźnie • ks. dr Jarosław Bogacz - Dyrektor Muzeum Archidiecezjalnego w Gnieźnie • Maria Brykczyńska – Wiceprezes Polskiego Klubu Ekologicznego, Koło w Gnieźnie • Robert Gaweł – prezes Towarzystwa Pamięci Powstania Wielkopolskiego • Sławomir Kozłowski – przedstawiciel Organizacji Turystycznej Szlak Piastowski • Joanna Pietrak - Lipińska – współwłaściciel hoteli ‘Pietrak’ • Janusz Malinowski – Biuro Wydawnicze ‘Artem’ • Dariusz Michałowski – Dyrektor Biura Utrzymania Gnieźnieńskiej Kolei Wąskotorowej • Krzysztof Modrzejewski – przedstawiciel stowarzyszenia Instytut Rozwoju i Promocji Kolei • Karol Soberski – prezes Piastowskiego Towarzystwa Historyczno – Turystycznego Strategia rozwoju turystyki dla Powiatu Gnieźnieńskiego z ujęciem produktów turystycznych 4 Spis treści 1. Wprowadzenie 6 1.1. Cel, zadania i zakres Strategii 7 1.2. Podstawy informac yjne, metodyka i tryb prac nad Strategią 10 1.3. Miejsce i rola turystyki w działaniach administracji samorządowej 11 2. Wybrane elementy struktury społeczno -gospodarczej: położenie 14 i struktura terytorialna 2.1. Położenie, wielkość, ludność 14 2. 2. Podstawowe wskaźniki gospodarcze 14 2.3. Wybrane obszary problemowe powiatu 15 3. Dominujące walory i atrakcje turystyczne 17 4. Infrastruktura turystyczna w powiecie gnieźnieńskim 27 5. Turystyka w dokumentach strategicznych samorządu terytoria lnego 32 6. Analiza przyjazdowego ruchu turystycznego w powiecie gnieźnieńskim 37 6.1. Analiza przyjazdowego ruchu turystów zagranicznych w powiecie 37 gnieźnieńskim w roku 2008 6.2. Analiza przyjazdowego ruchu turystów krajowych w powiecie 43 gnieźnieńskim w roku 2008 6.3 Badania ruchu turystycznego w regionie przeprowadzone w roku 2011 45 i 2013 na zlecenie Wielkopolskiej Organizacji Turystycznej 6.4 Raport z badań turystów w obiektach Szlaku Piastowskiego 50 7. Analiza SWOT w zakresie turysty ki na terenie powiatu gnieźnieńskiego 50 8. Wyznaczenie wizji, misji i celów strategicznych 52 9. Wskazanie grup docelowych i określenie produktów turystycznych 53 10. Podsumowanie 149 11 . Środki pomocowe na działania związane z rozwojem turystyki 151 Załącznik nr 1 175 Załącznik nr 2 177 Załącznik nr 3 178 Strategia rozwoju turystyki dla Powiatu Gnieźnieńskiego z ujęciem produktów turystycznych 5 1. Wprowadzenie Strategia rozwoju turystyki dla powiatu gnieźnieńskiego z ujęciem produktów turystycznych jest dokumentem sektorowym, mającym wpływać na rozwój turystyki na terenie powiatu gnieźnieńskiego, jako jednej z najbardziej interdyscyplinarnych dziedzin gospodarki. Jest to dokument spójny ze strategią rozwoju powiatu gnieźnieńskiego, a także innymi dokumentami strategicznymi na poziomie samorządu lokalnego. W dokumencie dokonano analizy stanu obecnego (w zakresie turystyki oraz w dziedzinach bezpośrednio lub pośrednio związanych z turystyką) oraz przeprowadzono analizę SWOT, wskazując na mocne i słabe strony a także szanse i zagrożenia (w zakresie turystyki). Wyznaczono misję, wizję i cele strategiczne. W ramach aktualizacji strategii, w roku 2014, uwzględniono badania terenowe potencjału turystyczno-kulturowego powiatu gnieźnieńskiego z roku 2008 oraz badania terenowe przestrzeni Szlaku Piastowskiego z lat 2010 i 2012. Posłużono się również dwoma turami badań ruchu turystycznego w regionie przeprowadzonymi, w roku 2011 i 2013 na zlecenie Wielkopolskiej Organizacji Turystycznej. Wyniki badań znalazły się w opracowaniu pn. „Badanie ruchu turystycznego w Wielkopolsce w roku 2011 i 2013 - wielkość, struktura oraz ocena jakości usług turystycznych i określenie turystycznego wizerunku Wielkopolski”. Strategię skonstruowano, a następnie zaktualizowano mając na uwadze najnowsze trendy w turystyce, które jednoznacznie wskazują na większe zainteresowanie ze strony turystów produktami turystycznymi, niż poszczególnymi atrakcjami. W toku aktualizacji strategii uwzględniono także fundamentalną przebudowę Szlaku Piastowskiego, kluczowego produktu markowego turystyki kulturowej zarówno w skali Wielkopolski jako regionu, jak i samego powiatu gnieźnieńskiego, która dokonała się w latach 2011-2013. W celu zrealizowania misji, wizji oraz celów strategicznych w zakresie turystyki wskazane zostały propozycje produktów turystycznych. Stanowią one pewien stopień uszczegółowienia strategii. Wskazane w strategii konkretne produkty turystyczne zostały zaproponowane w oparciu o inwentaryzację zasobów, a także analizę walorów obecnych i tworzonych na bazie świadectw dziedzictwa historycznego. Poszczególne produkty turystyczne, wskazane i opisane w niniejszym opracowaniu są nie tylko wynikiem analizy możliwości powiatu gnieźnieńskiego w zakresie rozwoju turystyki ale także odpowiadają na oczekiwania dzisiejszego turysty, który – szczególnie na terenie rozpoznawalnym jako kolebka Polski – obok spełnienia potrzeb typowo rekreacyjnych oczekuje oferty o charakterze poznawczym. Chce on uczestniczyć w rekonstruowanych wydarzeniach historycznych, konfrontując się z dziedzictwem początków polskiej państwowości. Strategia rozwoju turystyki dla Powiatu Gnieźnieńskiego z ujęciem produktów turystycznych 6 Przyjęto definicję produktu turystycznego, pozwalającą stworzyć propozycje w pełni odpowiadającą współczesnemu turyście. Założono, że: pod pojęciem produktu turystycznego rozumie się dostępny na rynku pakiet materialnych i niematerialnych składników umożliwiających realizację celu wyjazdu turystycznego. W ramach Strategii zostały wytypowane tzw. grupy produktowe, w ramach których zaproponowano określone produkty turystyczne. Wyznaczenie grup i produktów zrealizowano z uwzględnieniem: kluczowych atrakcji turystycznych powiatu, zasobów infrastrukturalnych, zweryfikowanej w pierwszym okresie obowiązywania Strategii (lata 2008-13) aktywności samorządów i innych zainteresowanych podmiotów oraz ich skłonności do współpracy, wreszcie faktycznych możliwości działań w najbliższych latach. Dla zapewnienia pełnej korelacji zaproponowanych produktów turystycznych z oczekiwaniami turystów, określono potencjalne grupy ich odbiorców. W strategii rozwoju turystyki dla powiatu gnieźnieńskiego z ujęciem produktów turystycznych zaproponowano i opisano 12 produktów, z czego 5 uznano za priorytetowe i możliwe do niezwłocznego uruchomienia. Pozostałe są produktami przyszłości, które będzie można zrealizować dopiero po przygotowaniu odpowiedniej infrastruktury (w tym także pozyskanie inwestorów). W strategii zawarto także informacje o dostępnych źródłach finansowania, jakie będzie można wykorzystać podczas realizacji jej zapisów. W związku z tym, że strategia jest ogólnym dokumentem planistycznym, który opisuje jedynie pewne kierunki i cele, w sposób bardziej szczegółowy zadania przeznaczone do realizacji zostały ujęte w celu strategicznym nr III Wieloletniego Strategicznego Programu Operacyjnego Powiatu Gnieźnieńskiego na lata 2014 – 2020 (dokument przyjęty uchwałą Rady Powiatu Gnieźnieńskiego nr XLIII/292/2013 z dnia 26 listopada 2013 roku). Ewaluacja w przypadku strategii odnosi się jedynie do zapisów strategicznych (misji, wizji, celów strategicznych). W przypadku strategii rozwoju turystyki dla powiatu gnieźnieńskiego z ujęciem produktów turystycznych